Спутнік-1: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Xqbot (размовы | уклад)
др робат Дадаем: ckb:سپوتنیک-١
− 4 categories using HotCat
Радок 7:
| арганізацыя =
| краіна = {{Сцяг СССР}} [[СССР]]
| распрацоўшчык =
| мэта =
| спадарожнік = [[Зямля|Зямлі]]
| касмічная праграма = [[Спутнік, касмічная праграма|Спутнік]]
| папярэдні =
| наступны = [[Спутнік-2]]
| абарачэнняў = 1440
| час запуску = 19:28:34 [[4 кастрычніка]] [[1957]]
| касмадром = {{Сцяг СССР}} [[Касмадром Байканур|Байканур]]
| ракета-носьбіт = {{Сцяг СССР}} [[Спутнік, ракета|Спутнік]]
| тэрмін працы = 3 месяцы
| канец працы = [[4 студзеня]] [[1958]]
| NSSDC_ID = 1957-001B
| сайт =
| маса = 83,6
| арбіта =
| вялікая паўвось = 6.955,2
| эксцэнтрысітэт = 0,05201
| нахіленне = 65,1
| перыяд абарачэння = 96,2
| апагей = 939
| перыгей = 215
}}
 
{{вызнч|1='''Спутнік-1}}''' ({{lang-be|Спадарожнік-1}}), [[штучны спадарожнік Зямлі]], першы ў [[гісторыя чалавецтва|гісторыі чалавецтва]]. Быў пушчаны [[4 кастрычніка]] [[1957]] і захоўваў стабільную арбіту да [[4 студзеня]] [[1958]]. Першы [[ШСЗ]] стаў таксама першым штучным нябесным целам і першым штучным аб'ектам, які дасягнуў [[першая касмічная хуткасць|1-й касмічнай хуткасці]].
 
Пуск 1-га ШСЗ азначыў пачатак [[касмічная эра|касмічнай эры]], паслужыў штуршком для наспелай тады [[касмічная гонка|касмічнай гонкі]] [[СССР]] і [[ЗША]]. Абрыс спутніка на доўгі час стаў знакам асваення космасу чалавекам, а слова «спутнік» увайшло без перакладу ў замежныя мовы.
 
== Пуск і арбіта ==
ШСЗ быў пушчаны ракетай-носьбітам [[ракета Р-7|Р-7]] з [[касмадром Цюратам |касмадрому Цюратам]] у 19:12:00[[UTC]] 4.10.1957 і быў выведзены на арбіту {{арбіта|п=215|а=939|аб=96,2 хв|н=65.1°|э=0,05201}}.<ref name="fn1">Каталог НАСА [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/tmp/1957-001B-traj.html http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/tmp/1957-001B-traj.html].</ref>
 
== Канструкцыя ==
Спадарожнік меў сферычны корпус дыяметрам 0,58  м з чатырма штыровымі радыёантэнамі даўжынёй 2,4—2,9  м, і важыў каля 80  кг. У склад апаратуры ўваходзілі радыёперадатчыкі магутнасцю 1 Вт, якія працавалі на частотах 20,005 і 40,002 МГц, якія перадавалі тэлеметрычную інфармацыю, у т.л. пра тэмпературы атмасферы і нутра спадарожніка.
 
== Перад падзеямі ==
Планы пуску штучнага спадарожніка Зямлі існавалі ў 1957 як у СССР, так і ў ЗША. Савецкі цяжкі спадарожнік, які пачаткова планавалася пусціць першым, выявіўся канструкцыйна несумяшчальным з адзіным дзейсным тады ў СССР тыпам ракеты-носьбіта Р-7 ([[канструктарскае бюро|КБ]] [[Сяргей Паўлавіч Каралёў|С. П. Каралёва]]). Тымчасам, з ЗША даходзілі звесткі пра падрыхтоўку пуску тамтэйшага штучнага спадарожніка Зямлі, а ў СССР з КБ Каралёва за права ўзбройваць ракетныя войскі і забяспечваць касмічную праграму сваімі міжкантынентальнымі ракетамі Р-16 востра спаборнічала КБ Янгеля. У выпадку, калі б ЗША здолелі пусціць свой ШСЗ першымі, КБ Каралёва страціла б дзяржаўны заказ, а не выключаліся і палітычныя пакаранні за шкоду савецкаму дзяржаўнага аўтарытэту.<ref name="fnch1">(Чарток 1999), Ч.3.</ref>
Радок 49 ⟶ 52:
 
{{зноскі}}
 
== крыніцы ==
* (Чарток 1999) Черток Б. Е.  Ракеты и люди. Фили  — Подлипки  — Тюратам  — М.: Машиностроение, 1999.  — 2-е изд.  — 448 с., ил.
* Каталог касмічных аб'ектаў [[НАСА]].  — [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/database/MasterCatalog?sc=1957-001B Sputnik-1]
 
[[Катэгорыя:Штучныя спадарожнікі па алфавіце]]
[[Катэгорыя:Штучныя спадарожнікі Зямлі]]
[[Катэгорыя:Штучныя спадарожнікі СССР]]
[[Катэгорыя:Штучныя спадарожнікі 1957 года]]
[[Катэгорыя:Штучныя спадарожнікі XX стагоддзя]]
 
[[af:Spoetnik 1]]