Сяргей Новік-Пяюн: Розніца паміж версіямі

{{вызнч|1='''Сяргей НОВІК-ПЯЮН}}''', сапр.: {{вызн2|1='''Сяргей Міхайлавіч НОВІК}}''' ([[14 жніўня{{ДН|14(27) жніўня]] [[|8|1906]]|14}}, в. Лявонавічы Слуцкага пав. Мінскай губ., (цяпер Нясвіжскі р-н Мінскай вобл.)  — [[{{ДC|26 жніўня]] [[|8|1994]]}}, [[Мінск]]; Псеўданімы: ''Алесь Бярозка''; ''С.Каліноўскі''; ''Малады Дзядок''; ''Сяргей Пяюн''; ''С. Стапанчык''; ''Н.Сяргееў''; ''Od naszego morza''; ''Dziecko Pomorza''; ''Gіos Њwiecki''; ''Krasnoludek''; ''Krasnoludek z Borуw Tucholskich''; ''Stary Dziadok''; Крыптанімы: ''Н.''; ''С. Н.''; ''С. П.''; ''N.'';)  — беларускі [[паэт]], празаік.

У 1918—1924 вучыўся ў Нясвіжскай гімназіі, дзе прамаўпрымаў ўдзел у скаўцкiм рухеруху; у 1925—1926 на беларускіх настаўніцкіх курсах у Вільні. У 1925 апублікаваў свой першы верш «Не бядуй» у часопісе «Студэнцкая думка» (№ 4). У 1926 стварыў у роднай вёсцы хор (з 1963 народны) і тэатр. Арганізаваў гурток ТБШ, беларускую бібліятэку і тайныя школы ў Лявонавічах і наваколлі, за што ў 1926 высланы польскімі ўладамі ў Свеце над Віслай. У 1927—1931 супрацоўнік віленскага часопісу для дзяцей «Заранка». Пасля вяртання ў родныя мясціны ў 1931 зноў арыштаваны і высланы пад нагляд паліцыі ў Слонім. Разам з жонкай Людмілай у 1938—1939 выдаваў польскамоўную газету "«Gazeta Slonimska"». Чарговы раз арыштаваны польскімі ўладамі ў сакавіку 1939; зняволены ў турме ў Баранавічах. Вызвалены пасля прыходу Чырвонай Арміі. У 1939—1940 працаваў у сістэме народнай адукацыі, потым дырэктарам Слонімскага раённага краязнаўчага музея. У чэрвені 1941 выратаваў экспанаты музея разам з І. Стаброўскім, схаваўшы іх на ўскраіне горада. Падтрымліваў сувязі з партызанамі. У 1943 арыштаваны СД; адпраўлены ў [[лагер смерці Калдычэва]]. 4.7.1944 падчас расстрэлу групы вязняў (600 чалавек) паранены, прыкінуўся мёртвым, што яго і выратавала. Пасля вызвалення Слоніма працаваў дырэктарам Слонімскага гістарычна-краязнаўчага музея. 14.12.1944 арыштаваны органамі НКДБ; 24.3.1945 ваенным трыбуналам асуджаны за «''здраду радзіме''» на 10 гадоў пазбаўлення волі і адпраўлены на Калыму. Вызвалены і рэабілітаваны ў перыяд з 5.11.1958 да 18.12.1958. У 1959 вярнуўся ў Беларусь. Жыў у Слоніме, Нясвіжы; з 1960  — у Мінску. Выступаў у беларускім рэспубліканскім друку. Некаторыя песні на словы Новік-Пяюна лічацца народнымі, найбольш вядомыя з іх «Зорачкі» і «Над Шчарай» («Слонімскі вальс»). Пісаў на беларускай, рускай, польскай мовах і на [[эсперанта]]. Аўтар зборнікаў вершаў «Заўсёды з песняй» (1984), «Песні з-за кратаў» (засталася ў рукапісе, 1993). Член СП Беларусі (з 1984). Асабовая справа НС. Новіка-ППяюна. № П-5614 з фотаздымкам захоўваецца ў архіве УКДБ Гродзенскай вобл.