Спірыдон Міронавіч Собаль: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
інтэрвікі |
др removed Category:Постаці беларускай літаратуры; added Category:Пісьменнікі ВКЛ using HotCat |
||
Радок 22:
| Сайт =
}}
'''Спірыдон Міронавіч Собаль''' (па іншых дадзеных '''Багдановіч'''; у манастве
== Біяграфія ==
Спірыдон Собаль нарадзіўся ў горадзе [[Магілёў]] е (цяпер [[Беларусь]]). Паходзіў з [[мяшчанства|мяшчан]]. Бацька Собаля
Першая кніга надрукавана, верагодна, ужо 1616 у Магілёве. У далейшым Собаль накіроўваецца ў Кіеў, дзе ён, гэтак жа як і іншы вядомы друкар [[Цімафей Аляксандравіч Вярбіцкі|Цімафей Вярбіцкі]], атрымлівае дапамогу мітрапаліта [[Іоў Барэцкі|Іова Барэцкага]] у адкрыцці ўласнай прыватнай друкарні. З самім Вярбіцкі Собаль актыўна супрацоўнічаў. Вярбіцкі перадаў Собаль дошку, якія выкарыстоўваліся Іванам Фёдаравым у Маскве яшчэ пры выданні [[Апостал 1564| Апостала 1564]].
У [[1628]]
З Кіева прывёз Собаль у Кутейно і частка друкарскага абсталявання: два шрыфта разам з некалькімі дзесяткамі вялікіх і малых ініцыялаў, дзве рамкі для тытульных лістоў, трынаццаць дошак-заставак, адна з якіх некалі належала Івану Фёдараву, тры дошкі-канцоўкі. Манахамі і майстравымі людзьмі Аршаншчыны было неўзабаве выраблена астатняе неабходнае абсталяванне друкарні.
У
Першай выдадзенай у Кутейно кнігай стала
Аб'яднаўшы вакол сябе адукаваных манахаў, узаемна ўзбагаціліся вопытам у друкаваным справе і вызначыўшы далейшае напрамак дзейнасці тутэйшых асветнікаў, Спірыдон Собаль пакінуў Кутейно. З 1632 ігумен [[Ёіль (Труцэвіч]] ўзначаліў манастырскую друкарню <ref> У Куцеінскай манастырскай друкарні ў далейшым склалася вельмі цікавая лёс. На працягу многіх гадоў яна актыўна працавала, выпускаючы кнігі, і ў змесце, і ў вонкавым афармленні якіх відавочна адчувалася моцны ўплыў Собаля. Пасля таго, як функцыянаванне манастыра стала немагчымым, манахі і рамеснікі-свецкія пры падтрымцы патрыярха Нікана пераехалі ў расійскі Іверскі манастыр пад Ноўгарадам. Было перавезена і ўсё друкарскае абсталяванне. І ў 1657 годзе друкарня стала працаваць на новым месцы. А пасля звяржэння Нікана друкары і абсталяванне былі перакладзеныя на Маскоўскі друкаваны двор. </ref>.
Радок 39 ⟶ 40:
Праз некаторы час друкар перабіраецца ў мястэчка Буйнічы недалёка ад Магілёва, дзе друкуе 4 кнігі, у тым ліку «Псалтыр» (каля [[1635]]).
У [[1636]]
У 1637 годзе ён адпраўляецца ў Маскву для таго, каб весці асветніцкую дзейнасць у самым сэрцы рускіх зямель. У прыватнасці, Собаль жадае ажыццявіць у Маскве пераклады багаслоўскіх кніг з грэцкай мовы, а самае галоўнае, адкрыць у сталіцы школу для выкладання дзецям грэцкага, лацінскага і польскай моваў. У [[1637]] наведаў [[Масква | Маскву]], дзе прадаў [[Бурцаў-пратапоп, Васіль Фёдаравіч | В.
Вярнуўшыся ў Кіеў, Спірыдон Собаль пастрыгся ў манахі Кіеўскага брацкага манастыра. У апошнія гады жыцця быў манахам [[Кіева-Пячэрская лаўра | Кіева-Пячэрскай лаўры]], верагодна, працаваў у лаўрскія друкарні.
Гэтак жа, як і ў Т. Вярбіцкага, дзейнасць Собаля на апошнім этапе жыцця звязана з асветніцкай місіяй праваслаўнай царквы ў [[
На працягу доўгага часу абсталяванне і матэрыялы Спірыдона Собаля паспяхова ўжываліся ў многіх украінскіх, беларускіх, рускіх і румынскіх друкарнях.
Радок 51 ⟶ 52:
Старэйшы сын Спірыдона Собаля Яўціхіеў вучыўся ў Кіеўскім калегіюме. Малодшы сын Собаля Іван заняўся ў Маскве перакладніцкай дзейнасцю і перакладаў кнігі для Пасольскага загада.
== Выданні ==
[[Выява:Kniga Apostol 1632 Drukarnya S Sobal.jpg |thumb|250px|right|[[Апостал (кніга) | Апостал]]]]
Радок 58 ⟶ 59:
У Октоихе 1628 Собаль «упершыню ў практыцы кірылічнага кнігадрукавання ўвёў гравюры на медзі». Дбайнасць выканання гэтых гравюр кажа пра тое, што яны загадзя доўга вырабляліся адмыслова для дадзенага выдання.
[[Выява: Bukvar jazyka slavianskoho 1636 S.Sobal.jpg | thumb | Буквар С. Собаля]]
Акрамя таго, Собаль выдаў у [[Кіеў]] е яшчэ «[[Мінея | Минею агульную]]» ([[1628]]), і «[[Апостал (кніга) | Апостал]]» ([[1630]]
Спірыдон Собаль «імкнуўся прывучыць сваіх суграмадзян да чытання, самастойнага разважання, а таксама да малітвы сам-насам» . І галоўным цяжкасцю Собаля на гэтай ніве стаў напісаны ім буквар. Буквар выйшаў двума выданнямі
аўтар лічыў, што эстэтычная прывабнасць падручнікаў значна павялічыць усваиваемость матэрыялаў. Буквары Собаля аказалі значны ўплыў на наступных аўтараў рускіх навучальных дапаможнікаў, асабліва на [[Сімяон Полацкі | Сімяона Полацкага]].
Собаль ўжываў у сваіх кнігах значная колькасць гравюр, прыгожыя і вельмі
арыгінальныя застаўкі і ініцыялы з тонкім малюнкам і выявамі звяроў і птушак. Дошкі для гравюр і заставак па замове Собаля выразалі спрактыкаваней манастырскія разьбяры. Акрамя таго, Собаль, часта не маючы сродкаў для набыцця новых дошак, арыгінальна відазмяняць ўжо існуючыя. Ён таксама шырока ўжываў наборны літой арнамент. Шрыфт друкара
Акрамя кніг для царквы, Собаль друкаваў буквары, кнігі для хатняй малітвы —
----
Імем Спірыдона Собаля ў г. [[Магілёў]] е названая друкарня: «УПКП Магілёўская абласная ўзбуйненая друкарня імя Спірыдона Собаля». У [[Орша| Оршы]] яго імем названая вуліца.
На будынку Свята-Духаўскі царквы [[Куцеінскі Багаяўленскі манастыр| Куцеінскага манастыра]] ў 1998 годзе ўстаноўлена мемарыяльная дошка Спірыдона Собаля. Аўтар І. Голубеў.
== Літаратура ==
* Агаджанов Б.
* Зернова А.
* Исаевич Я.
* Мацюк О.
* Русское книгопечатание до 1917 года: 400 лет Русского книгопечатания, отв. ред А.
{{зноскі}}
{{Пісьменнікі і паэты Беларусі}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:
[[Be-x-old: Сьпірыдон Собаль]]
[[En: Spiridon Sobol]]
[[Ru:Соболь, Спиридон Миронович]]
[[Uk: Соболь Спиридон]]
|