Спірыдон Міронавіч Собаль: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др removed Category:Постаці беларускай літаратуры; added Category:Пісьменнікі ВКЛ using HotCat |
др арфаграфія, replaced: Сьп → сп using AWB (7794) |
||
Радок 22:
| Сайт =
}}
'''Спірыдон Міронавіч Собаль''' (па іншых дадзеных '''Багдановіч'''; у манастве — '''Сільвестр'''; каля [[1580
== Біяграфія ==
Спірыдон Собаль нарадзіўся ў горадзе [[Магілёў]] е (цяпер [[Беларусь]]). Паходзіў з [[мяшчанства|мяшчан]]. Бацька Собаля — Багдан Ігнацьевіч Собаль — быў магілёўскім бурмістрам <ref>
Першая кніга надрукавана, верагодна, ужо 1616 у Магілёве. У далейшым Собаль накіроўваецца ў Кіеў, дзе ён, гэтак жа як і іншы вядомы друкар [[Цімафей Аляксандравіч Вярбіцкі|Цімафей Вярбіцкі]], атрымлівае дапамогу мітрапаліта [[Іоў Барэцкі|Іова Барэцкага]] у адкрыцці ўласнай прыватнай друкарні. З самім Вярбіцкі Собаль актыўна супрацоўнічаў. Вярбіцкі перадаў Собаль дошку, якія выкарыстоўваліся Іванам Фёдаравым у Маскве яшчэ пры выданні [[Апостал 1564|
У [[1628]]—[[1630]] друкаваў кнігі ў доме мітрапаліта Іова Барэцкага, які знаходзіўся каля Васкрасенскай царквы на [[Падол (Кіеў)
З Кіева прывёз Собаль у Кутейно і частка друкарскага абсталявання: два шрыфта разам з некалькімі дзесяткамі вялікіх і малых ініцыялаў, дзве рамкі для тытульных лістоў, трынаццаць дошак-заставак, адна з якіх некалі належала Івану Фёдараву, тры дошкі-канцоўкі. Манахамі і майстравымі людзьмі Аршаншчыны было неўзабаве выраблена астатняе неабходнае абсталяванне друкарні.
Радок 36:
Першай выдадзенай у Кутейно кнігай стала «[[Брашно Духоўнае]]» (1630). У Куцеінскай манастыры Спірыдона Собаля, галоўнай мэтай жыцця якога была асветніцкая місія, прадставілася магчымасць ажыццявіць сваю даўнюю мару, — стварыць кнігу, якая б служыла справе прапаганды роднай мовы і была галоўным дапаможнікам для пачаткоўцаў вучыцца. Такі кнігай стаў яго знакаміты Куцеінскі «Буквар» (поўная назва «Буквар або, пачатак вучэнні дзецям, пачаткоўцам чытання извыкати»), першыя асобнікі якога выйшлі ў 1631
Аб'яднаўшы вакол сябе адукаваных манахаў, узаемна ўзбагаціліся вопытам у друкаваным справе і вызначыўшы далейшае напрамак дзейнасці тутэйшых асветнікаў, Спірыдон Собаль пакінуў Кутейно. З 1632 ігумен [[Ёіль (Труцэвіч]] ўзначаліў манастырскую друкарню <ref>
Праз некаторы час друкар перабіраецца ў мястэчка Буйнічы недалёка ад Магілёва, дзе друкуе 4 кнігі, у тым ліку «Псалтыр» (каля [[1635]]).
У [[1636]] г. ён пераехаў у [[Магілёў]]. Тут выйшлі яго выдання [[1636
У 1637 годзе ён адпраўляецца ў Маскву для таго, каб весці асветніцкую дзейнасць у самым сэрцы рускіх зямель. У прыватнасці, Собаль жадае ажыццявіць у Маскве пераклады багаслоўскіх кніг з грэцкай мовы, а самае галоўнае, адкрыць у сталіцы школу для выкладання дзецям грэцкага, лацінскага і польскай моваў. У [[1637]] наведаў [[Масква
Вярнуўшыся ў Кіеў, Спірыдон Собаль пастрыгся ў манахі Кіеўскага брацкага манастыра. У апошнія гады жыцця быў манахам [[Кіева-Пячэрская лаўра
Гэтак жа, як і ў Т. Вярбіцкага, дзейнасць Собаля на апошнім этапе жыцця звязана з асветніцкай місіяй праваслаўнай царквы ў [[Валахіі]]. Друкар памёр у Мултанах ў самы разгар сваёй там працы. Смерць перашкодзіла Собаль ажыццявіць шматлікія планы, так у прыватнасці ён планаваў адкрыць у Львове уласную друкарню.
Радок 53:
== Выданні ==
[[Выява:Kniga Apostol 1632 Drukarnya S Sobal.jpg
Вынікам яго дваццаціпяцігадовы дзейнасці сталі каля дваццаці выданняў. Першым кіеўскім выданьнем С. Собаля быў зборнік легенд і апавяданняў з жыцця пустэльнікаў пад назвай [[Лимонарь
4 з 5 выдадзеных у Кіеве кніг былі царкоўныя, «Лимонарь» ж быў помнікам духоўнай літаратуры VII стагоддзя. Мяркуючы па перакладзе гэтага сачынення, Собаль выдатна ведаў грэцкую і лацінскую мовы. Собаль лічыў, што выпуск «Лимонаря» будзе вельмі карысны для выхавання сапраўднага хрысціянскага чалавека, яго далейшага духоўнага самаўдасканалення.
У Октоихе 1628 Собаль «упершыню ў практыцы кірылічнага кнігадрукавання ўвёў гравюры на медзі». Дбайнасць выканання гэтых гравюр кажа пра тое, што яны загадзя доўга вырабляліся адмыслова для дадзенага выдання.
[[Выява:
Акрамя таго, Собаль выдаў у [[Кіеў]] е яшчэ «[[Мінея
Спірыдон Собаль «імкнуўся прывучыць сваіх суграмадзян да чытання, самастойнага разважання, а таксама да малітвы сам-насам» . І галоўным цяжкасцю Собаля на гэтай ніве стаў напісаны ім буквар. Буквар выйшаў двума выданнямі — 1634 года ў Кутейно і 1636 у Магілёве. Буквар працягвае традыцыі Івана Фёдарава ў справе пачатковага навучання грамаце. На жаль, буквары Собаля захаваліся толькі ў адзінкавых асобніках, хоць трэба меркаваць, яны выходзілі значнымі тыражамі. На абарачэннях тытульных лістоў абодвух буквароў размешчаны выдатна падабраныя з кампазіцыйнай пункту гледжання гравюры рэлігійнага зместу. Прычым, гравюра Буквар 1636 мае відавочна польскае паходжанне, што кажа аб вялікай верацярпімасці аўтара і адсутнасці ў яго ўся каго рэлігійнага дагматызму. Буквар таксама адметны тым, што ўпершыню ў назве буквароў згадана тое, што ён прызначаны для навучання дзяцей — «Буквар або пачатак вучэнні дзецям пачаткоўцам чытання извыкати». Да гэтага моманту ўсе папярэднія азбукі і буквары спецыяльна не вылучалі таго, што яны прызначаны дзецям. Гэты факт гаворыць аб тым, што Собаль выдатна разумеў, што навучанне і выхаванне чалавека трэба пачынаць з самага дзяцінства. Буквары пачынаюцца з «Азбукі мовы Славенскага», гэта значыць алфавіту, далей ідуць слогосочетания, падрабязныя паняцці граматычных катэгорый. Собаль лічыў на прыкладзе брацкіх школ, што вучні павінны добра разбірацца ў паэзіі і таму размясціў у чытанкі звесткі аб першапачатковым вершаскладання. Для выхавання хрысціянскай маралі ён таксама старанна падабраў тэксты з Бібліі, царкоўныя каноны, малітвы. Паліграфічнаму буквары Собаля вельмі прыгожа аформленыя, так як
аўтар лічыў, што эстэтычная прывабнасць падручнікаў значна павялічыць усваиваемость матэрыялаў. Буквары Собаля аказалі значны ўплыў на наступных аўтараў рускіх навучальных дапаможнікаў, асабліва на [[Сімяон Полацкі
Собаль ўжываў у сваіх кнігах значная колькасць гравюр, прыгожыя і вельмі
Радок 69:
----
Імем Спірыдона Собаля ў г. [[Магілёў]] е названая друкарня: «УПКП Магілёўская абласная ўзбуйненая друкарня імя Спірыдона Собаля». У [[Орша|
На будынку Свята-Духаўскі царквы [[Куцеінскі Багаяўленскі манастыр|
== Літаратура ==
Радок 86:
[[Катэгорыя:Пісьменнікі ВКЛ]]
[[
[[
[[
[[
|