[[Image:Jan Zizka - Grunwald.jpg|thumb|Ян Жыжка ў бітве пры Грунвальдзе.]]
{{вызнч|1='''Ян Жыжка}}ЖЫЖКА''', {{вызн2|1=Іяан'''Іаан Жышка}},ЖЫШКА''' (каля [[1360]], [[Троцнаў]] — [[1424]], [[Пржыбыслаў]]) — правадыркіраўнік [[гусіты|гусітаў]], вайскаводвайскаводзец, нацыянальны герой [[чэхія|Чэхіі]].
Нарадзіўся ў дваранскайшляхецкай сям'і; маладосць правёў пры двары [[Вацлаў IV|Вацлава IV]]. У [[1410]] Жыжка ў складзе чэшскіх добраахвотнікаў ваяваў пад сцягамі [[Ягайла|Ягайлы]] і [[Вітаўт]]а супраць Тэўтонскага ордэна (удзел у [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]] не пацверджаны, пазбавіўсяале вокаамагчымы), затым удзельнічаўмагчыма ўдзельнічаў у паходах венграў супраць туркаў, імагчыма ваяваў на старане англічан ў вайне супраць французаў (або наадварот на баку французаў). Па вяртанні на радзіму Жыжка далучыўся да [[гусіты|гусітаў]] і стаў на чале іх. Ён арганізаваў ўзброеныяузброеныя атрады сялян і ўстанавіўзаснаваў лагер,вакаля ўмацаванымзамка замкузамка горада ТабараТабар, далагашто і надала яго партыі імя - — [[табарыты]]. На чале 4 тыс. чалавек Жыжка разбіў у ліпені [[1420]] на гары Віткоў (перад [[Прага|Прагай]]й) 30-тысячнае войска [[крыжакі|крыжакоў]], адпраўленае імператарам [[Жыгімонт, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі|ЖыгімонтЖыгімонтам]]ам для захопу горада; у лістападзе ён зноў разбіў імператарскія войскі пры [[Панкрац]]еэ і авалодаў крэпасцю Вышаград. Страціўшы пры аблозе замка Рабі сваё другое вока, сляпы Жыжка працягваў кіраваць войскам і сам удзельнічаў амаль ва ўсіх бітвах (перавозіўся ўна брычцывазу). У [[1422]] ён атрымаў бліскучую перамогу над Жыгімонтам пры [[Гаўлічкуў-Брод|Дойчбродзе]] і ўварваўся ў [[Маравія|Маравію]] і [[Аўстрыя|Аўстрыю]], спусташаючы ўсё на сваім шляху. Памёр у [[1424]] ад чумы, пахаваны ў [[Часлаў|ЧаславЧаславе]]е. У [[1623]] папаводле загадзезагаду імператара магільнямагіла Жыжкі была разбураная, а рэшткі яго выкінутыя.
== Літаратура ==
{{літ|1=|* Millauer, «Diplomatisch-historische Aufsätze über Job. Z.» (1824)|
