173 972
праўкі
др (Робот: хорошая статья ja:石炭) |
др (clean up using AWB (7893)) |
||
== Каменны вугаль ==
'''Каменны вугаль''' – выкапневы гумусавы вугаль больш высокай ступені вуглефікацыі ў параўнанні з бурым вуглем. Па міжнароднай класіфікацыі да каменных адносяць вугалі з вышэйшай цеплынёй гарэння больш за 23,88 МДж (5700 ккал/кг) і выхадям лятучых болей 9%. Каменны вугаль утрымлівае ў гаручай масе ад 75 да 97% вуглерода. Каменны вугаль распаўсюджаны ў адлажэннях каменнавугальнай, пермскай і юрскай сістэм. Глыбіня знаходжання каменнага вугля – ад паверхні да 2000 – 2500 метраў. Ён утварыўся з прадуктаў распаду арганічных астаткаў вышэйшых раслін, змяніўшыхся пад уплывам вялікага ціску акружаючых парод зямной кары і параўнальна высокай тэмпературы. З узрастаннем ступені пераўтварэння паслядоўна павялічваецца ўтрыманне вуглерода і адначасова змяньшаецца колькасць
Каменны вугаль – гаматная горная парода, утвораная аморфным вуглеродам, аксамітна і смаляна-чорнага колера; бліскучасць каменнага вугля – тлустая, злом ракавісты; цвёрдасць 2-3; удзельная вага 1,25-1,4. Каменны вугаль гарыць яркім полымем, распаўсюджваючы моцны дым і смалісты водар.
Апрацоўкай растворам хлорава-каліевай солі і азотнай кіслаты калі-некалі мажна выявіць у каменным вуглі структуру папараці, сілірярыі, лепідэндрона і іншых каменнавугальных раслін.
Адрозніваюць – смалісты ці бліскучы - з ракавістым, бліскучым зломам, грубы - з грубазерністым зломам, слаёвы - з сланцаватай асобнасцю, валаконны – з валаконнай структурай і інш. Каменны вугаль утрымлівае ў сярэднім наступныя элементы: 82% [[вуглярод]], 1,5-5,7% [[вадарод]], 1,5-15% [[кісларод]], 0,5-4% [[сера]], да 1,5% [[азот]], 2-45% лятучых рэчывыў; колькасць вадкасці 4-14%, утрыманне залы нязначнае,. Большая ці меншая прысутнасць серы абумоўлена дадаткам [[серны калчадан|сернага калчадана]] ці іншых серністых мінералаў. Чым больш у каменным вугле [[
Каменны вугаль у якім смалістыя рэчывы амаль зусім адсутнічаюць, мае назву [[антрацыт]].
'''Буры вугаль''', пераходная форма ад [[торф]]у да каменнага вугля. Ад [[торф]]у буры вугаль адрознівае большая гаматнасць і меншае ўтрыманне розных раслінных астаткаў, ад каменнага вугля – галоўным чынам афарбоўкай бурымі тонамі(ад кававага да чорнага). Буры вугаль на паветры хутка расколваецца на дробныя кавалкі.
Для бурага вугля ўласціва наяўнасць гумінавых кіслотаў, высокая гіграскапічнасць і вільготнасць. У гаручай масе буры вугаль утрыманне [[вуглярод]]у 55-78%, [[вадарод]]у 4-6,5%, [[кісларод]]у 15-30%; вышэйшай цеплынёй гарэння рабочай масы бязпопельнага вугля меней 23,88 МДж (5700 ккал/кг); выхад першаснай смалы 5-20% і болей; утрыманне лятучых рэчываў у залежнасці ад петраграфічнага склада вугля важыцца ад 65 да 40%. Па генетычным прыкметам буры вугаль дзеляць на шчыльныя і зямлістыя разнастайнасці, уключаюцы да астатніх і лігніты, уяўляючыя сабой асобны гатунак пераўтварэння і захавання абломкаў з драўлянай структурай. Акрамя структурных адрозненняў, улічваецца неаднолькавае ўтрыманне вільгаці
Наібольш буйныя месцанараджэнні бурага вугля характэрны для мезазойскага і кайназойскага ўзроста; буры вугаль утварае як невялікія праслойкі, так і буйныя пласты – да 100-120 метраў.
[[Катэгорыя:Паліва]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]
{{Link GA|ja}}▼
▲{{Link GA|ja}}
[[af:Steenkool]]
[[an:Carbón]]
|