Вайна пунсовай і белай ружы: Розніца паміж версіямі

Назва «вайна Руж» не выкарыстоўвалася на працягу вайны. Ружы былі адметнымі значкамі дзвюх варагуючых партый. Хто менавіта іх спажыў упершыню, у дакладнасці невядома. Калі Белая ружа, сімвалізуючая [[Багародзіца|Багародзіцу]], выкарыстоўвалася як адметны знак яшчэ першым герцагам Ёркскім [[Эдмунд Лэнглі|Эдмундам Лэнглі]] уў [[XIV]] стагоддзі, то пра ўжыванне Пунсовай ланкасцерцамі да пачатку вайны нічога не вядома. Магчыма, яна была вынайдзена па кантрасце з эмблемай ворага. Тэрмін увайшоў у выкарыстанне ў [[XIX]] стагоддзі, пасля публікацыі аповесці «Ганна Гейерштэйнская» сэрам [[Вальтэр Скот|Вальтэрам Скотам]]. Скот абраў назву на аснове выдуманай сцэны ў I часці п'есы [[Вільям Шэкспір|Вільяма Шэкспіра]] «Генрых VI», дзе супрацьстаялыя бакі выбіраюць ружы рознага колеру.

Хоць ружы выкарыстоўваліся як сімвалы на працягу вайны, большасць удзельнікаў выкарыстоўвалі сімвалы, звязаныя з іх [[Феадалізм|феадальнымі]] [[лорд]]амі або абаронцамі. Напрыклад, сілы Генрыха ў Басуорце змагаліся пад сцягам чырвонага цмока, у той час як войска Ёркаў выкарыстоўвала асабісты знак [[Рычард III|Рычарда III]] — белага парсюка. Сведчанне важнасці знакаў руж павялічылася, калі кароль [[Генрых VII |Генрых VII]] у канцы вайны аб'яднаў чырвоныя і белыя ружы фракцый у адзіную чырвона-белую Ружу Цюдораў.

Супрацьстаянне перайшло ў стадыю адкрытай вайны ў [[1455]], калі ў [[Першая бітва пры СэнтСент-Албансэ|Першай бітве пры СэнтСент-Албансэ]] перамогу святкавалі Ёркі, неўзабаве пасля чаго англійскі Парламент абвясціў Рычарда Ёрка пратэктарам каралеўства і спадчыннікам [[Генрых VI|Генрыха VI]]. Аднак, у [[1460]] у [[Бітва пры Уэйкфілдзе|бітве пры Уэйкфілдзе]], Рычард Ёрк загінуў. Партыю Белай ружы ўзначаліў яго сын Эдуард, у [[1461]] каранаваны ў Лондане як [[Эдуард IV]]. У тым жа годзе Ёркамі былі здабыты перамогі пад [[Бітва пры Мортымерс Крос|Мортымер-Крос]] і пры [[Бітва пры Таўтоне|Таўтоне]]. У выніку асноўныя сілы ланкасцерцаў былі пабіты, а кароль Генрых VI і [[Маргарыта Анжуйская|каралева Маргарыта]] беглі з краіны.

Эдуард IV — першы кароль з дынастыі [[Ёркі|Ёркаў]] — мірна валадарыў аж да сваёй смерці, якая прыйшла нечакана для ўсіх у [[1483]], калі каралём на кароткі час стаў яго сын [[Эдуард V]]. Аднак, каралеўская рада абвясціла яго байструком, і брат Эдуарда IV Рычард Глостэр быў каранаваны ў тым жа годзе як [[Рычард III]]. Яго кароткае і драматычнае кіраванне было напоўнена барацьбой з відавочнай і ўтоенай апазіцыяй. У гэтай барацьбе каралю спачатку спрыяў поспех, але колькасць супернікаў толькі ўзрастала. У [[1485]] сілы ланкасцераў (галоўным чынам — французскіх наймітаў) на чале з Генрыхам Цюдорам (прапраўнукам Джона Гонты па жаночай лініі) высадзіліся ў ЎэльсеУэльсе. У адбытай пры [[Бітва пры Басвортэ|Басвортэ]] бітве Рычард III быў забіты, і карона перайшла да Генрыха Цюдора, які каранаваўся як [[Генрых VII|Генрых VII]] — заснавальнік дынастыі [[Цюдоры|Цюдораў]]. У [[1487]] граф Лінкольн (пляменнік Рычарда III) спрабаваў вярнуць карону Ёркам, але ў [[Бітва пры Стоўк Філд|бітве пры Стоўк Філд]] быў забіты.

Вайна Пунсовай і Белай ружы фактычна падвяла рысу пад англійскім Сярэднявеччам. Яна працягнула змены ў феадальным англійскім грамадстве, пачатае з'яўленнем [[Чорная смерць|Чорнай смерці]], уключалыя паслабленне феадальнай улады дваранства і ўмацаванне пазіцый гандлёвага класа, а таксама ростам моцнай, цэнтралізаванай манархіі пад кіраўніцтвам дынастыі Цюдораў. Узыходжанне [[Цюдоры|Цюдораў]] у [[1485]] годзе лічыцца пачаткам [[Новы час|Новага Часу]] уў [[гісторыя Англіі|англійскай гісторыі]].