Ганконг: Розніца паміж версіямі

{{арфаграфія}}

 

Ганконг (Сянган) размешчаны на [[Коулун (паўвостраў)|Коулунском паўвостраве]], з захаду, поўдні і ўсходу омываемом [[Паўднёва-Кітайскае мора|Паўднёва-Кітайскім морам]], а таксама на больш за 260 выспах. На поўначы Ганконг мяжуе з асобай эканамічнай зонай [[Шэньчжэнь]] у складзе кітайскай правінцыі [[Гуандун]]. Ганконг прынята дзяліць на тры часткі: уласна выспа Ганконг, [[Коулун]] і [[Новыя Тэрыторыі]]. Ганконг уваходзіць у рэгіён дэльты ракі [[Чжуцзян]], размяшчаючыся на левым беразе яе [[вусце|вусці]].

[[Выява:Flag of Hong Kong 1959.svg|thumb|left|200px|Каланіяльны сцяг Ганконга: [[сіні ангельскі кармавы сцяг]] з малюнкам герба калоніі]]

 

 

 

[[Выява:Kellet Island and Victoria City.jpg|thumb|200px|left|У канцы [[XIX стагоддзе]]а Ганконг стаў важным звяном у гандлёвай сетцы [[Брытанская імперыя|Брытанскай імперыі]]]]

 

 

Падчас Другой сусветнай вайны [[8 снежня]] [[1941]] [[Японская імперыя]] напала на Ганконг. Ганконская бітва скончылася [[25 снежня]] паразай брытанскіх і канадскіх сіл, якія баранілі калонію. Падчас японскай акупацыі Ганконга частай з'явай была недахоп харча, усугублявшаяся [[гіперінфляцыя]]й, якая была выкліканая прымусовым абменам валюты на ваенныя банкноты. Насельніцтва Ганконга, да вайны складалае 1,6 млн чалавек, да [[1945]] году паменшылася да 600 тыс.<ref>New York Times. «[http://www.commondreams.org/headlines05/0418-04.htm NY Times].» ''Thousands March in Anti-Japan Protest in Hong Kong by Keith Bradsher.'' Retrieved on 2006-04-11.</ref> [[15 жніўня]] [[Акт аб капітуляцыі Японіі|Японія капітулявала]], і [[Вялікабрытанія]] аднавіла [[суверэнітэт]] над Ганконгам.

[[Выява:Hongkong Central 1955.jpg|thumb|200px|right|Раён Сентрал, [[1955]] год]]

 

 

Дзякуючы росту колькасці насельніцтва і таннасці працоўнай сілы тэкстыльная вытворчасць і іншыя галіны прамысловасці хутка раслі. Разам з [[індустрыялізацыя]]й асноўным рухавіком [[эканоміка|эканомікі]] стаў [[экспарт]] на вонкавыя рынкі. Дзякуючы росту прамысловай вытворчасці стабільна падвышаўся [[узровень жыцця]]. Будаўніцтва жылога мікрараёна Сэк Стосаў Мэй Эстейт адзначыла пачатак праграмы будаўніцтва грамадскіх жылых мікрараёнаў. У [[1967]] году Ганконг пагрузіўся ў хаос вулічных беспарадкаў.<ref name="Wiltshire" /> Пад уплывам [[Левыя (палітыка)|лева]] наладжаных пратэставалых, натхнёных распачатай на мацерыку [[Культурная рэвалюцыя ў Кітаі|Культурнай рэвалюцыяй]], працоўны страйк ператварылася ў жорсткае паўстанне супраць каланіяльнага ўрада, якое працягвалася да канца года.

 

 

 

[[Выява:Hong Kong 1978.jpg|right|thumb|200px|Выгляд на Ганконг і Коулун з піка Вікторыя, 1978 год]]

== Клімат ==

 

 

Абсерваторыя Ганконга — дзяржаўная ўстанова, на якое ўскладзеная праца па складанні [[метэаралогія|метэаралагічных прагнозаў]], папярэджанняў аб пагодных катаклізмах і геафізічнаму даследаванню тэрыторыі Ганконга.

Найвышэйшая тэмпература, зафіксаваная за гісторыю назіранняў у Ганконгу,<ref>«[http://www.weather.gov.hk/cis/extreme/mon_extreme_e.htm Extreme Values and Dates of Occurrence of Extremes of Meteorological Elements between 1884—1939 and 1947—2006 for Hong Kong]», Hong Kong Observatory. Retrieved on 2006-02-02.</ref> складае 38 °[[градус Цэльсія|C]], а самая нізкая — ?4&nbsp;°C. У той жа час найвышэйшая і самая нізкая тэмпературы, зафіксаваныя Абсерваторыяй Ганконга адпаведна складаюць 36,1&nbsp;°C [[19 жніўня]] [[1900]] і [[18 жніўня]] [[1990]], а таксама 0,0&nbsp;°C [[18 студзеня]] [[1893]]. Сярэдняя тэмпература<ref name="met_norms">«[http://www.weather.gov.hk/cis/normal/1971_2000/normals_e.htm Monthly Meteorological Normals for Hong Kong]», Hong Kong Observatory. Retrieved on 2006-02-02.</ref> самога халоднага месяца студзеня складае 16,1&nbsp;°C, а сярэдняя тэмпература самога смажаніны месяца ліпеня складае 28,7&nbsp;°C.

 

 

<center><!--Infobox begins-->{{Infobox Weather

 

[[Выява:HK Chater Road LegCo view.jpg|thumb|200px|Заканадаўчы збор Ганконга]]

 

Для таго каб новы закон уступіў у сілу, яго павінен падтрымаць Галоўны міністр і большасць з 60 дэпутатаў Заканадаўчага збору Ганконга. Палова дэпутатаў Заканадаўчага збору абіраецца шляхам усеагульнага галасавання (так званымі «геаграфічнымі акругамі», гэта значыць насельніцтвам пабітым па тэрытарыяльнай прыкмеце), а іншая палова ад «функцыянальных акруг», гэта значыць групамі [[фізічная асоба|фізічных асоб]] і [[юрыдычная асоба|арганізацый]], пабітых па прафесійным (функцыянальнаму) прыкмеце (гэта значыць, [[адвакат]]ы і адвакацкія фірмы абіраюць свайго дэпутата, фінансавыя групы і фінансісты — свайго, і т. д.). Гэтыя групы ўяўляюць найболей значныя сферы жыцця і эканомікі Ганконга. Паводле Асноўнага закона, у будучыні ўсе дэпутаты Заканадаўчага збору павінны будуць абірацца праз усеагульнае галасаванне.

 

| author = Cgris Hogg

| datepublished = 6 красавіка 2005

Выбары новага Галоўнага міністра 852-мясцовым Выбарчым камітэтам павінны былі адбыцца [[10 ліпеня]] [[2005]], але ўжо [[16 чэрвеня]] [[Дональд Цанг]] быў абвешчаны пераможцам, паколькі ён быў адзіным кандыдатам, за вылучэнне якога прагаласавалі неабходныя 100 чальцоў Выбарчага камітэта. Першым Галоўным міністрам Ганконга быў мільярдэр Дун Цзяньхуа, кандыдатуру якога прапанавалі ўлады [[КНР]]. Яго абіраў камітэт з 400 выбарнікаў, [[1 ліпеня]] [[1997]] ён афіцыйна ўступіў у пасаду. У ліпені [[2002]] мінуў яго першы пяцігадовы тэрмін, і ён таксама быў аўтаматычна пераабраны як адзіны намінаваны кандыдат. Гэта дало падставу крытыкам казаць аб тым, што камітэт не абіраў, а фактычна двойчы аформіў прызначэнне кандыдатуры [[Пекін]]а.

 

 

Вынікаючы каланіяльнай традыцыі, дзяржаўныя ўстановы Ганконга захоўваюць сваю нейтральнасць і высокая якасць, дзейнічаючы без відавочнага ўмяшання [[Пекін]]а. Шматлікія ўрадавыя будынкі размешчаныя ў раёне Сентрал на выспе Ганконг, недалёка ад гістарычнага месцазнаходжання горада Вікторыя — месцы першапачатковага размяшчэння брытанскіх селішчаў.

 

Ганконг валодае адной з найболей чыстых [[капіталізм|капіталістычных]] эканамічных сістэм у міры. Эканоміка тэрыторыі засноўваецца на [[вольны рынак|вольным рынку]], нізкім [[падаткаабкладанне|падаткаабкладанні]] і неўмяшанні дзяржавы ў [[эканоміка|эканоміку]]. Гэта важны цэнтр міжнародных фінансаў і гандлю, а ўзровень канцэнтрацыі штаб-кватэр з'яўляецца самым высокім у [[Азіяцка-Ціхаакіянскі рэгіён|Азіяцка-Ціхаакіянскім рэгіёне]]. Па паказчыках душавога [[валавы ўнутраны прадукт|валавога ўнутранага прадукта]] і валавога гарадскога прадукта Ганконг з'яўляецца найболей багатым горадам у [[КНР]]. [[Спіс краін, сартаванне па ВУП|Разлічаны па парытэце пакупной здольнасці ВУП на душу насельніцтва]] Ганконга перавышае паказчыкі нават чатырох кіроўных заходнееўрапейскі краін: ([[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[Францыя|Францыі]], [[Нямеччына|Нямеччыны]] і [[Італія|Італіі]]), а таксама [[Японія|Японіі]].

 

 

Ганконг валодае малой колькасцю прыдатнай для апрацоўкі зямлі і беднымі [[прыродныя рэсурсы|прыроднымі рэсурсамі]], таму змушаны [[імпарт]]ировать бoльшую частка прадуктаў сілкавання і сыравіны. Ганконг займае адзінаццаты радок у спісе найбуйных гандлёвых акторов у міры<ref>{{cite web|url=http://www.info.gov.hk/info/hkbrief/eng/ahk.htm|title=About Hong Kong|publisher=Hong Kong SAR Government Information Centre|month=April|year=2006|accessdate=2007-04-12}}</ref>, агульны кошт яго [[імпарт]]а і [[экспарт]]а перавышае [[валавы ўнутраны прадукт]] тэрыторыі. Па стане на [[2006]] год, у Ганконгу функцыянавалі консульствы 114 краін — больш, чым у любым іншым горадзе міру. Значную частку [[экспарт]]а Ганконга складае рээкспарт, гэта значыць прадукцыя, вырабленая па-за межамі тэрыторыі, у асноўным на мацерыковым Кітаі, і распаўсюджваная праз Ганконг. Яшчэ да перадачы суверэнітэту [[КНР|Кітайскай Народнай Рэспубліцы]] Ганконг усталяваў развітыя гандлёвыя і інвестыцыйныя сувязі з мацерыковым [[КНР|Кітаем]]. Аўтаномны статут тэрыторыі дазваляе ёй выконваць ролю варот для інвестыцый і рэсурсаў, накіроўвальных на кантынент. Праз Ганконг таксама прыходзіцца вынікаць авіяпасажырам, якія вандруюць паміж мацерыковым Кітаем і выспай Тайвань, улады якога не прызнаюць камуністычнага ўрада [[Пекін]]а.

На працягу 1990-х колькасць насельніцтва Ганконга пачатку хутка расці і да 2006 году дасягнула 6,99 млн чалавек.<ref>«[http://www.censtatd.gov.hk/hong_kong_statistics/statistics_by_subject/index.jsp?subjectID=1&charsetID=2&displayMode=T Hong Kong Statistics — Population and Vital Events]», Census and Statistics Department. Retrieved 2007-02-02</ref> Каля 95% жыхароў Ганконга з'яўляюцца этнічнымі [[ханьцы|кітайцамі]], большасць з якіх складаюць [[кантонцы]], а таксама такія кітайскія этнічныя групы як [[Хакка (народнасць)|хакка]] і [[чаочжоуцы]]. [[Кантонский]] — разнавіднасць [[кітайская мова|кітайскай мовы]], распаўсюджаная ў суседняй кітайскай правінцыі [[Гуандун]], — з'яўляецца асноўнай мовай зносін у Ганконгу. Афіцыйнымі мовамі тэрыторыі з'яўляюцца кітайскі (без указання пэўнай разнавіднасці) і [[англійская мова|ангельскі]]. Паводле перапісу насельніцтва 1996 гады, 3,1% жыхароў Ганконга назвалі ангельскі мовай паўсядзённых зносін, 34,9% назвалі ангельскі другой мовай.<ref>UCL.AC.UK. «[http://www.ucl.ac.uk/english-usage/ice/icehk.htm UCL.AC].» ''ICE Hong Kong.'' Retrieved on 2007-06-05.</ref> Двухмоўныя знакі на кітайскім і ангельскім сустракаюцца паўсюдна ў Ганконгу. Пасля перадачы суверэнітэту ў 1997 году павялічыўся прыток імігрантаў з [[мацерыковы Кітай|кантынентальнага Кітая]]. Узровень выкарыстання [[путунхуа]] — афіцыйнага прыслоўя мацерыковага Кітая — таксама падвысіўся. Інтэграцыя з мацерыковай эканомікай прывяла да запатрабавання ў людзях, якія валодаюць путунхуа.

 

 

 

Насельніцтва Ганконга ў асноўным засяроджанае ў надзвычай густанаселеным цэнтры тэрыторыі, які складаецца з [[Коулун]]а і паўночнай часткі [[Ганконг (выспа)|выспы Ганконг]]. Шчыльнасць насельніцтва ў астатніх частках тэрыторыі нашмат менш. Некалькі мільёнаў жыхароў пражываюць нераўнамерна на [[Новыя Тэрыторыі|Новых Тэрыторыях]], поўдні выспы Ганконг і на выспе [[Лантау]]. Увесь большы лік гонконгцев аддаюць перавагу жыць у мацерыковым [[Шэньчжэнь|Шэньчжэне]], дзе кошты нашмат ніжэй, і ездзіць у Ганконг на працу.

Як былая [[заморская тэрыторыя Вялікабрытаніі]] Ганконг у асноўным захаваў [[Сістэма адукацыі Вялікабрытаніі|сістэму адукацыі Вялікабрытаніі]], у прыватнасці, [[ангельская сістэма адукацыі|ангельскую сістэму адукацыі]]. На больш высокіх прыступках у Ганконгу ёсць і брытанская і амерыканская сістэмы. [[Універсітэт Ганконга]] — самая старая вучэбная ўстанова трэцяй прыступкі ў Ганконгу — традыцыйна засноўваўся на брытанскай мадэлі, аднак у апошнія гады ўвабраў некаторыя рысы амерыканскай мадэлі. Другі па часе падставы [[Кітайскі ўніверсітэт Ганконга]] паўтарае амерыканскую мадэль з асобай брытанскай сістэмай каледжаў. [[Ганконскі ўніверсітэт навукі і тэхнікі]] заснаваны на амерыканскай мадэлі вышэйшай адукацыі. У Ганконгу ёсць дзевяць дзяржаўных універсітэтаў, а таксама некалькі дзеляў [[вну]]ов. Адзін з яркіх прыкладаў — [[Універсітэт Линнань]] у раёне [[Тхюньмунь]], гэта адзіны ўніверсітэт Ганконга, у якім ёсць навучанне [[сем вольных мастацтваў|сямі вольным мастацтвам]].

 

 

Кіроўныя адукацыйныя ўстановы Ганконга можна падзяліць на тры катэгорыі: дзяржаўныя, якія субсідуюцца і дзелі ўстановы. Самым малалікай з'яўляецца першая катэгорыя, найбольшы лік вучэбных устаноў ставіцца да якія субсідуюцца, атрымлівальным дапамога ад урада і гранты ад дабрачынных арганізацый, часцяком, рэлігійнай скіраванасці. Як правіла, гэта [[хрысціянства|хрысціянскія]] і [[каталіцтва|каталіцкія]] арганізацыі, але сярод іх могуць таксама быць [[будызм|буддийские]], [[даасізм|даоскія]], [[іслам]]ские і [[канфуцыянства|канфуцыянскія]] арганізацыі. У той жа час дзелі адукацыйныя ўстановы нярэдка кіруюцца хрысціянскімі арганізацыямі . Па-за гэтай сістэмай ёсць установы ў рамках [[сістэма прамых субсідый|сістэмы прамых субсідый]] і дзелі [[міжнародныя школы]].

{{main|Культура Ганконга}}

[[Выява:yumcha eating utensils.jpg|thumb|Прыборы для [[юм ча|ганконскага чаявання]].]]

 

[[касмапалітызм|Касмапалітычны]] дух Ганконга таксама знаходзіць адлюстраванне ў разнастайнасці прадстаўленых кухняў. Найбольшай папулярнасцю карыстаюцца розныя кірункі [[кітайская кухня|кітайскай кухні]], асабліва, [[морапрадукты]], пры гэтым у Ганконгу шмат еўрапейскіх, амерыканскіх, японскіх, карэйскіх і іншых рэстаранаў. Вельмі папулярная і мясцовая кухня, якую можна сустрэць у [[чхачханьтхэн]]ах і [[тайпхайтон]]ах. Гонконгцы вельмі сур'ёзна ставяцца да ежы, таму Ганконг з'яўляецца месцам, якое прыцягвае лепшых шэф-кухароў са ўсяго міру.

[[Выява:HK Star Bruce Lee 16.jpg|thumb|150px|left|Статуя [[Брус Лі|Бруса Лі]] на [[Авеню зорак, Ганконг|Авеню зорак]]]]

 

Адміністрацыя Ганконга падтрымлівае культурныя ўстановы, такія як [[Музей спадчыны Ганконга]], [[Ганконскі музей мастацтваў]], [[Ганконскую акадэмію выканаўчага мастацтва]] і [[Ганконскі філарманічны аркестр]]. Акрамя таго Дэпартамент забаўляльных і культурных паслуг Ганконга субсідуе і аказвае спонсарскую падтрымку замежным артыстам, якія прыязджаюць у Ганконг.

{{Link FA|hr}}

{{Link GA|en}}

[[ace:Hong Kong]]

[[af:Hongkong]]