Ёсеф Чапек
Ёсеф Ча́пек (чэшск.: Josef Čapek, 23 сакавіка 1887, Гронаў, Кралавеградзецкі край, — паміж 13 і 15 красавіка 1945 года, канцлагер Берген-Бельзен) — чэшскі мастак, графік, фатограф, кніжны ілюстратар, эсэіст.
| Ёсеф Чапек | |
|---|---|
| чэшск.: Josef Čapek | |
 | |
| Дата нараджэння | 23 сакавіка 1887[1][2][…] |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | не раней за 4 красавіка 1945 |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання |
|
| Грамадзянства | |
| Бацька | Антанін Чапек[d] |
| Жонка | Jarmila Čapková[d] |
| Дзеці | Alena Dostálová[d] |
| Род дзейнасці | перакладчык, мастак, фатограф, драматург, журналіст, пісьменнік, ілюстратар, мастацкі крытык, тэарэтык мастацтва, сцэнограф, графік |
| Вучоба | |
| Мастацкі кірунак | экспрэсіянізм і кубізм |
| Член у | |
| Узнагароды |
 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся 23 сакавіка 1887 года ў горным чэшскім горадзе Гронаве. Старэйшы брат пісьменніка Карала Чапека. Вучыўся пачатковай і сярэдняй школе, затым два гады вучыўся ў Германіі ў школе ткачоў. Пасля яе заканчэння ў 1903 на працягу года ён працаваў на заводзе Úpická FM Оберлендэр.
Увосень 1904 года Ёсеф пераехаў у Прагу, дзе вучыўся ў Мастацка-прамысловай школе. Друкаваўся з 1907 разам з братам К. Чапекам. У 1910—1920-я гг. супрацоўнічаў з газетамі і часопісамі. У 1912 годзе ў Празе адбылася яго першая выстаўка. Разам з братам Каралам правёў некалькі гадоў у Парыжы.
У 1930-я гг. Чапек стварыў шэраг твораў сацыяльна-палітычнай скіраванасці, пратэстуючы супраць вайны і фашызму. Адразу пасля пачатку Другой сусветнай вайны Ёсефа арыштавалі нацысты. Пасля некалькіх гадоў, праведзеных у розных канцлагерах, мастак памёр ад тыфу паміж 13 і 15 красавіка 1945 года ў канцлагеры Берген-Бельзен.
Імёны братоў Чапекаў цяпер носяць вуліцы ў Празе і многіх іншых гарадах.
Творчасць правіць
У выяўленчым мастацтве звяртаўся да прыёмаў кубізму, фавізму і прымітывізму. Аўтар жывапісных работ («Чалавек з мяшком», 1926; цыклы «Агонь», «Мара», абодва 1938—1939), ілюстрацый да твораў чэшскіх пісьменнікаў, у т.л. да раманаў К. Чапека «Фабрыка Абсалюту» (1922), «Кракаціт» (1924) і уласных твораў («Аповесць пра сабачку і кошачку», 1929), антыфашысцкіх карыкатур і інш.
Публікацыі правіць
- Lelio, 1917
- Аповесць пра сабачку і кошачку, 1929
- Stín kapradiny, 1930, раман
- Kulhavý poutník, эсэ, 1936
- Land of Many Names
- Básně z koncentračního tabora, апублікавана ў 1946
- Adam Stvořitel (Adam the Creator) — з Каралам Чапекам
- Dášeňka, čili život štěněte — з Каралам Чапекам, ілюстрацыі Ёсефа
- Ze života hmyzu 1921 — з Каралам Чапекам
Зноскі
- ↑ vital record
- ↑ Josef Čapek — 2017. Праверана 23 кастрычніка 2019.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 14 жніўня 2015.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2019. Праверана 23 кастрычніка 2019.
Літаратура правіць
- Чапек Іосеф. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ёсеф Чапек- Пра сабачку і котачку. Урыўкі
