Іаан Кранштацкі (свецкае імя Іван Ілліч Сергіеў) (руск.: Иоанн Кронштадский), 19 (31) кастрычніка 1829, Сура, Архангельская губерня — 20 снежня 1908 (2 студзеня 1909), Кранштат) — рускі праведны, святар Рускай праваслаўнай царквы, правазнавец, духоўны пісьменнік, член Свяцейшага Сінода.

Іаан Кранштацкі

Адукацыя
Навуковая ступень кандыдат багаслоўя[d]
Дзейнасць пісьменнік, праваслаўны святар, багаслоў
Нараджэнне 19 (31) кастрычніка 1829
Смерць 20 снежня 1908 (2 студзеня 1909)[1] (79 гадоў)
Пахаванне

Узнагароды
ордэн Святога Уладзіміра 2 ступені ордэн Святой Ганны I ступені
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія правіць

Нарадзіўся ў сям’і царкоўнага служыцеля. Згодна з жыціем, у 1835 годзе ўбачыў анёла. У 1855 годзе скончыў Санкт-Пецярбургскую духоўную акадэмію, ажаніўся і стаў святаром кранштацкага сабора Андрэя Першазваннага. У 1882 годзе пабудаваў і адкрыў Дом працавітасці — працоўны гарадок для некалькіх тысяч чалавек — месца, дзе працаўнікі забяспечваліся жытлом і працай. За сваё жыццё святы Іаан Кранштацкі пабудаваў шэраг храмаў і капліц, сельскіх школаў і дзіцячых прытулкаў, манастыроў і прытулкаў для бяздомных. У 1898 годзе ён у сне ўбачыў Багародзіцу.

У студзені 1899 пры Іаана-Прадцечынскім храме «Грамадства рэлігійна-маральнай асветы» на Выбаргскім баку было заснавана «Іаана-Прадцечынскае брацтва цвярозасці».

К гэтаму часу Іаан набыў усерасійскую вядомасць і паважанне[2] У асяродку малапісьменных людзей узнікла секта Іаанітаў, якая сцвярджала, што айцец Іаан — гэта Ісус у другім прышэсці[3].

Іаан асуджаў Льва Талстога за супрацьхрысціянскую прапаганду. Ён казаў, што Леў Талстой у сваім багахульстве так далёка зайшоў, што Бог ужо можа не прыняць яго пакаяння. Праз канфлікт з царквой Талстой памёр без споведзі і прычасця. Святы Іаан Кранштацкі падтрымаў «змагароў Святой Русі» — чарнасоценцаў і іх арганізацыю — «Саюз Рускага Народа» (протафашысцкая клерыкальна-манархічная расійская арганізацыя) . Айцец Іаан Кранштацкі стала падтрымліваў Саюз — перадаў вялікую па тых часах суму ў 10 тысяч рублёў. Быў не толькі фундатарам, але і фармальна стаў членам СРН, уласнаручна напісаўшы заяву пад № 200787. 15 кастрычніка 1907 пастановай Галоўнай Рады СРН ён быў абраны пажыццёвым ганаровым чальцом СРН.

Іаан Кранштацкі прадбачыў Кастрычніцкі пераварот[4], а ў адной з сваіх пропаведзяў 1906 г. заявіў, што яўрэі самі наклікаюць на сябе пагромы, што пагромы — рука Гасподня, якая карае яўрэяў за цяжкія грахі супраць Бога і Расіі. У той жа час Іаан асуджаў пагромы, напрыклад кішынёўскі пагром.

Цар Мікалай II прызначыў Іаана членам Свяцейшага Сінода, але Іаан быў так заняты і лічыў сябе нявартым засядаць сярод архіерэяў, што не скарыстаўся сваім становішчам і ні разу не прыняў удзел у паседжаннях.

Памёр у 1909 годзе. У спісе праведных Рускай праваслаўнай царквы за мяжой з 1964 года, а Маскоўскага Патрыярхата з 1990 года. Дзень памяці — 20 снежня (2 студзеня).

Зноскі

Спасылкі правіць