Іван Іванавіч Шувалаў
Іван Іванавіч Шувалаў (руск.: Иван Иванович Шувалов) (1 (12) лістапада 1727, Масква — 14 (25) лістапада 1797, Пецярбург) — рускі дзяржаўны дзеяч, генерал-ад’ютант (1760), фаварыт імператрыцы Лізаветы Пятроўны, мецэнат, заснавальнік Маскоўскага ўніверсітэта і Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў.
| Іван Іванавіч Шувалаў | |
|---|---|
.jpg) | |
| Нараджэнне |
1 (12) лістапада 1727[1] ці 12 лістапада 1727[2] |
| Смерць |
15 (26) лістапада 1797 (70 гадоў), 25 лістапада 1798[1] (71 год), 14 лістапада 1797[3] (70 гадоў) ці 25 лістапада 1797[2] (70 гадоў) |
| Месца пахавання | |
| Род | Шувалавы |
| Бацька | Ivan Shuvalov[d] |
| Маці | Tatyana Ratislavskaya[d] |
| Член у | |
| Дзейнасць | мовазнавец, палітык, афіцэр, мецэнат, дзяржаўны служачы |
| Навуковая дзейнасць | |
| Навуковая сфера | ваенная служба[d][4], дзяржаўная служба[4] і мецэнацтва[d][4] |
| Званне | генерал-паручнік[d] і генерал[5] |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў небагатай дваранскай сям’і. Атрымаў хатнюю адукацыю. Дзякуючы заступніцтву стрыечных братоў, Аляксандра і Пятра Шувалавых, удзельнікаў палацавага перавароту 1741, Іван Шувалаў апынуўся пры імператарскім двары. У 1742 г. пачаў прыдворную службу ў якасці пажа. У 1749 г. атрымаў званне камер-юнкера. Неўзабаве зрабіўся фаварытам імператрыцы Лізаветы Пятроўны.
У 1750-х Шувалаў меў прыкметны ўплыў на ўнутраную і знешнюю палітыку Расіі, садзейнічаў развіццю рускай навукі і мастацтва, аказваў заступніцтва вучоным, пісьменнікам і мастакам. У ліку іншага ён падтрымліваў шматлікія распачынанні М. В. Ламаносава. Пад яго заступніцтвам у 1755 г. быў заснаваны Маскоўскі ўніверсітэт (і ён стаў яго першым куратарам), а ў 1757 г. створана Акадэмія майстэрстваў (Шувалаў быў яе прэзідэнтам да 1763).
Пасля ўзыходжання Кацярыны II граф Шувалаў апынуўся ў няміласці. З 1763 па 1777 г. ён знаходзіўся за мяжой (афіцыйна — у водпуску «па хваробе»), выконваў шэраг дыпламатычных і іншых даручэнняў рускага ўрада. Адначасна займаўся збіраннем калекцыі твораў мастацтва. Пасля перадаў сваю калекцыю Акадэміі майстэрстваў і Эрмітажу.
Вярнуўшыся ў Расію, у палітычным жыцці актыўна не ўдзельнічаў.
Зноскі
- ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 3 мая 2014.
- ↑ а б Словарь русских писателей XVIII века. Выпуск 3: Р—Я / под ред. А. М. Панченко — СПб.: Наука, 2010. — ISBN 978-5-02-025203-5
- ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 жніўня 2019.
- ↑ а б в г д е Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
- ↑ Czech National Authority Database Праверана 17 снежня 2022.
Бібліяграфія правіць
- Голицин Ф. Н. Жизнь обер-камергера Ивана Ивановича Шувалова, писанная племянником его тайным советником кн. Федором Николаевичем Голициным // Московитянин, 1853. — Т. 2. — № 6. — Март. — Кн. 2. — Отд. 4. — С. 87-98.
- Бартенев П. И. Биография И. И. Шувалова, М., 1857.
- Анисимов Е. В. И. И. Шувалов — деятель российского просвещения // Вопросы истории. 1985. No 7.
- Юрий Когинов. Иван Шувалов: Татьянин день. АСТ; 1998.
- Шувалов И. И. Известие с театра войны. О взятии Берлина // Архив князя Воронцова. — Кн. 7. — М.: Типография Грачева и К, 1875. — С. 437—438.