Алесь Ляжневіч

Алесь Ляжневіч (Аляксандр Францавіч; псеўданімы: Алесь Бяздольны; Язэп Церабеж; ініцыялы: А. Ф.; 1890, вёска Сенцяняты, Свянцянскі павет, Віленская губерня, цяпер Смаргонскі раён Гродзенская вобласць — 1937) — беларускі драматург і тэатральны дзеяч.

Алесь Ляжневіч
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Іосіф Церабеж, Аляксандр Бяздольны, Алесь Бяздольны і А. Бяздольны
Дата нараджэння	30 лістапада 1890(1890-11-30)
Месца нараджэння	Сенцяняты, Свянцянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	1937
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Месца працы	БДТ Савецкая Беларусь Народны камісарыят асветы БССР
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	драматург, сцэнарыст, тэатральны дзеяч
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Партыя	РКП(б)
Член у	Беларускі гай

Біяграфія

У 1914 годзе быў мабілізаваны ў царскую армію; ваяваў на Румынскім фронце. У 1917—1920 гадах у Адэсе ў Чырвонай Арміі, працаваў у абласным тэатры, быў акцёрам бежанскай суполкі «Беларускі гай». Вучыўся ў прыватнай тэатральнай школе. З 1920 г. у Мінску, акцёр БДТ-1, у 1921 — яго дырэктар. У 1922—1926 гадах у Маскве, дырэктар беларускай студыі Дзяржаўнага інстытута тэатральнага мастацтва, затым працаваў інспектарам Наркамасветы БССР па справах мастацтва. Публікаваўся з 1924 года. Разам з Янкам Купалам і Цішкам Гартным уклаў анталогію «Беларускі дэкламатар Чырвоны Дудар» (1924).

Член РКП(б) з 1919 года. У 1924 годзе падчас партыйнай чысткі быў выключаны з партыі з прычыны «адарванасці ад мас і палітычнай непісьменнасці».

З кастрычніка 1927 года кансультант, асістэнт рэжысёра на кінафабрыцы «Савецкая Беларусь» у Ленінградзе.

Арыштаваны АДПУ СССР 20.7.1930 г. у Ленінградзе па справе «Саюза вызвалення Беларусі». 10.4.1931 пастановай Калегіі АДПУ СССР сасланы на 5 гадоў у Пашахонне-Валадарск (Яраслаўская вобласць). Арыштаваны паўторна ў 1937 годзе. Расстраляны. Рэабілітаваны 15.11.1957 года.

Творы

• Новыя ўсходы: П’еса ў 6-ці актах. Мн., 1927;
• Таміла: Меладрама ў 5-ці дзеях. Мн., 1927;
• З дымам-пажарам: Рэвалюцыйная п’еса ў 3-х дзеях. Мн., 1928;
• Сялянскі тэатр: Дарады ў пытаннях тэатральнай тэхнікі і методы пастаноўкі п’ес сялянскімі і гарадскімі клубнымі драмгурткамі. Мн., 1928.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 420. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 4: Кадэты — Ляшчэня / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1997. — С. 423. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
• Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. У. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Мн.: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі. — Т. 5. — С. 196. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-11-0495-2.
• Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя: у 2 т. / пад агульн.рэд. А. В. Сабалеўскага. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т.2. — С. 37.
• Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1994. — Т. 4. Лазарук — Перкін. — С. 143. — 524 с.; іл.. — ISBN 5-85700-153-6.
• Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003.