Альбрэхт V (герцаг Баварыі)
А́льбрэхт V Баварскі (ням.: Albrecht V. von Bayern, Альбрэхт V Вялікадушны (ням.: Albrecht V. der Großmütige); 29 лютага 1528, Мюнхен, герцагства Баварыя — 24 кастрычніка 1579, Мюнхен) — герцаг Баварыі з 1550 года.
| Альбрэхт V | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ням.: Albrecht V. von Bayern | |||||||
 | |||||||
.svg) | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Вільгельм IV Баварскі | ||||||
| Пераемнік | Вільгельм V Набожны | ||||||
| Нараджэнне |
29 лютага 1528 |
||||||
| Смерць |
24 кастрычніка 1579 (51 год) |
||||||
| Месца пахавання | |||||||
| Род | Вітэльсбахі | ||||||
| Бацька | Вільгельм IV Баварскі | ||||||
| Маці | Марыя Якоба Бадэнская[d] | ||||||
| Жонка | Ганна Аўстрыйская[1][2] | ||||||
| Дзеці | Вільгельм V Набожны, Фердынад Баварскі[d], Марыя Ганна Баварская[1], Эрнст Баварскі[d] і Марыя Максіміліяна Баварская[d] | ||||||
| Дзейнасць | арыстакрат | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Кіраванне правіць
Альберт атрымаў адукацыю ў Інгальштаце ў выкладчыкаў-каталікоў. Ён быў адным з нешматлікіх нямецкіх князёў, які цвёрда стаяў на баку каталіцтва, і адным з кіраўнікоў нямецкай контррэфармацыі. Пасля смерці бацькі ў 1550 годзе ён стаў герцагам Баварыі. Некаторыя гісторыкі паказваюць на малаважную ролю герцага Альбрэхта V у кіраванні дзяржавай. Напрыклад, Генрых Бемер так ахарактарызаваў асобу герцага:
«…герцаг быў дабрадушны, але гультаяваты, бестурботны і пазбаўлены ўсякай сур’ёзнага ўсведамлення сваіх абавязкаў.»[3]
Герцаг усё ж браў удзел у справах дзяржаўнага кіравання, аднак быў пад моцным уплывам сваіх саветнікаў, сярод якіх на пачатковым этапе яго кіравання былі два каталікі, Георг Штокхамер і Вігулеус Хунт. Апошні адыгрываў важную ролю ў падзеях, якія прывялі да падпісання Пасаўскага дагавора ў 1552 і Аўгсбургскага міру ў 1555 годзе.
Назіраючы сур’ёзную неабходнасць у царкоўнай рэформе, герцаг прыняў дапамогу езуітаў і 7 ліпеня 1556 года 8 айцоў-езуітаў і 12 схаластыкаў прыбытку ў Інгальштат. Менавіта ва ўніверсітэце Інгальштата, заснаваным Альбертам V, езуіты ўпершыню занялі сур’ёзныя выкладчыцкія пасады. У Інгальштаце езуіты адкрылі гімназію, а ў 1578 годзе яшчэ і бясплатную семінарыю. Пры ім калегіумы езуітаў з’явіліся таксама ў Аўгсбургу і Мюнхене (у 1559 годзе), асаблівы ўплыў набыў езуіт Пётр Канізій.
Рэлігійная палітыка герцага Альбрэхта пасля з’яўлення ордэна езуітаў у Баварыі набыла даволі рэзкую контррэфармацыйную афарбоўку. Пачынаючы з 1563 года герцаг стаў бязлітасна пераследваць анабаптыстаў (паводле слоў езуіта Агрыкалы, «агнём, вадою і жалезам»[4]) і паслядоўна знішчаць пратэстанцкія кнігі і памфлеты. Тысячы адступнікаў ад рымскай каталіцкай царквы былі выгнаны з Баварыі. Гарадскому савету Мюнхена герцаг Альбрэхт заявіў літаральна наступнае:
«Але слава Божая і выратаванне душ мусяць быць пастаўлены вышэй за ўсе свецкія інтарэсы.»[4]
Альберт намагаўся зрабіць свайго сына Эрнста архібіскупам-курфюрстам Кёльна. Гэта адбылося толькі пасля смерці Альберта, аднак на працягу наступных двух стагоддзяў гэтую пасаду займалі баварскія Вітэльсбахі. З 1560 года Альбрэхт кіраваў таксама графствам Глатц у якасці пераемніка свайго дзядзькі Эрнэста Зальцбургскага, але прадаў яго імператару Максіміліяну II у 1567 годзе.
Мецэнацтва правіць
Альбрэхт быў аматарам мастацтваў, мецэнатам і калекцыянерам і зрабіў Мюнхен адным з культурных цэнтраў Еўропы. Кнігі яго асабістай бібліятэкі паслужылі асновай для Баварскай дзяржаўнай бібліятэкі ў Мюнхене. Ён меў велізарную калекцыю грэчаскага і рымскага антыкварыяту, карцін і манет. Для захоўвання сваёй калекцыі герцаг адвёў Антыкварыум у Мюнхенскай рэзідэнцыі, які стаў найбуйнейшай залай твораў мастацтва Рэнесансу на поўнач ад Альпаў. Ён запрасіў да двара Арланда дзі Ласа і падтрымліваў многіх іншых творчых асоб, што пацягнула за сабой узнікненне немалых даўгоў. Герцаг выступіў заказчыкам ілюстраванага вопісу каштоўнасцей сваёй жонкі «Кніга скарбаў герцагіні Ганны Баварскай» — манускрыпта, выкананага мастаком Гансам Міліхам у 1555 годзе.
Альбрэхт V быў пахаваны ў мюнхенскай Фраўэнкірхэ. Пераемнікам стаў яго сын Вільгельм.
Сям’я правіць
Сын герцага Баварыі Вільгельма IV і Марыі Якабы Бадэнскай.
У 1547 годзе Альбрэхт ажаніўся з Ганнай Аўстрыйскай (1528—1590), дачкой імператара Фердынанда I. Мэтай саюза было заканчэнне палітычнага суперніцтва паміж Аўстрыяй і Баварыяй. З сямі дзяцей герцага выжылі пяцёра:
- Вільгельм V (1548—1626), герцаг Баварыі;
- Фердынанд (1550—1608), уступіў у марганатычны шлюб;
- Марыя Ганна (1551—1608), выйшла замуж за Аўстрыйскага эрцгерцага Карла II;
- Максіміліяна Марыя (1552—1614)
- Эрнст (1554—1612), архібіскуп і курфюрст Кёльна у 1583—1612.
Альбрэхт быў апекуном сястры Якобы Бадэнскай, пасля герцагіні Юліхскай, і Філіпа Бадэнскага, пасля маркграфа Бадэна-Бадэна.
Зноскі
- ↑ а б Kindred Britain
- ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ Генрих Бемер. История ордена иезуитов// Орден иезуитов: правда и вымысел. М.: Издательство АСТ, 2004. — 539 с., С.106
- ↑ а б Генрих Бемер. История ордена иезуитов// Орден иезуитов: правда и вымысел. М.: Издательство АСТ, 2004. — 539 с., С.107
Літаратура правіць
- Генрих Бемер. История ордена иезуитов// Орден иезуитов: правда и вымысел. М.: Издательство АСТ, 2004. — 539 с.
Спасылкі правіць
- Дзеці Альбрэхта V і Ганны Аўстрыйскай Архівавана 29 ліпеня 2020.