Аляксандр Вянгерка
Аляксандр Вянгерка (польск.: Aleksander Węgierko; 17 ліпеня 1893, Варшава — 1941) — польскі акцёр і тэатральны рэжысёр[1] яўрэйскага паходжання.
| Аляксандр Вянгерка | |
|---|---|
| польск.: Aleksander Węgierko | |
 | |
| Дата нараджэння | 17 ліпеня 1893 |
| Месца нараджэння | г. Варшава |
| Дата смерці | 1941 |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Прафесія | |
| Гады актыўнасці | з 1912 |
| Тэатр | гл. у тэксце |
| Узнагароды |
  |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Першы дырэктар і мастацкі кіраўнік Дзяржаўнага польскага тэатра БССР у Беластоку.
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў Варшаве ў сям’і Мечыслава Вянгеркі, садоўніка Яўрэйскіх могілак у Варшаве. Братам Аляксандра быў вядомы польскі тэрапеўт і дыябетолаг Якуб Вянгерка.
З 15 студзеня 1915 года быў жанаты з Соф’яй Вянгерка, народжанай Білаўэр (1893—1975), якая была вядомым польскім сцэнографам[2].
У ліпені 1940 года Вянгерка прыехаў у Беласток. Стаўшы дырэктарам Дзяржаўнага польскага тэатра БССР, карыстаючыся аўтарытэтам у мастацкім асяроддзі і ў савецкай улады, ён здабыў сродкі і пашырыў гмах тэатра.
Пасля пачатку Вялікай Айчыннай вайны Маскоўскі Мастацкі тэатр прапаноўваў Вянгерку эвакуіравацца ў РСФСР, але ён адмовіўся, бо не хацеў пакідаць трупу.
Памёр пры загадкавых абставінах. Па адной з версій, хаваўся на працягу некаторага часу ў якасці арганіста ў парафіяльнага святара ў вёсцы недалёка ад Беластока. Калі гэта стала небяспечным, пастар, жадаючы выратаваць Вянгерку , адправіў яго фурманкай у іншае месца. Іх спыніла гестапа. Вянгерка прызнаўся, што ён яўрэй. Гестапаўцы арыштавалі яго[1] і адправілі ў канцлагер, дзе ён памёр праз год. Іншая версія абвяшчае, што ён памёр у руінах Беластоцкага тэатра.
Творчасць правіць
Творчую дзейнасць пачаў у 1912 годзе[1] ў Вільні. З пачатку новага сезона 1913/1914 з’явіўся ў Варшава, у асноўным у толькі створаным Польскім тэатры[1]. Таксама прымаў удзел у працы многіх іншых тэатраў: Нацыянальнага тэатра ў Варшаве[1], Тэатра Багатэла ў Кракаве, Малага тэатра ў Варшаве, Тэатра на Хлоднай у Варшаве, Новага тэатра ў Варшаве і Тэатра польскай арміі ў Любліне[3].
Першы дырэктар і мастацкі кіраўнік (з 1939) Дзяржаўнага польскага тэатра БССР (у цяперашні час Гродзенскі абласны драматычны тэатр)[1]. Паставіў у ім спектаклі: «Каварства і любоў» Ф. Шылера, «Жаніцьба Фігаро» П. Бамаршэ, «Пігмаліён» Б. Шоу, «Мараль пані Дульскай» і «Панна Малічэўская» Г. Запольскай, «Пажыццёвая рэнта» і «Помста» А. Фрэдры, «Аптымістычная трагедыя» У. Вішнеўскага[1].
Памяць правіць
Імя Аляксандра Вянгеркі прысвоена Беластоцкаму драматычнаму тэатру[1].
Зноскі
Літаратура правіць
- Jan Jagielski Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej Towarzystwo Opieki nad Zabytkami: Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce Warszawa 1996 ISBN 83-906629-6-5 s. 87
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аляксандр Вянгерка
