Аляксандр Карпавіч Васільеў
Аляксандр Карпавіч Васільеў (25 мая (7 чэрвеня) 1904, Пінск, Пінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя — 23 красавіка 1956, Асіна, Асінаўскі раён, Томская вобласць, РСФСР) — ветэран і герой Вялікай Айчыннай вайны, поўны кавалер ордэна салдацкай Славы[1].
| Аляксандр Карпавіч Васільеў | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дата нараджэння | 25 мая (7 чэрвеня) 1904 | ||||||||
| Месца нараджэння | |||||||||
| Дата смерці | 23 красавіка 1956 (51 год) | ||||||||
| Месца смерці | |||||||||
| Грамадзянства | |||||||||
| Прыналежнасць |
 |
||||||||
| Род войскаў | сапёр | ||||||||
| Гады службы | 1926—1928, 1941—1945 | ||||||||
| Званне | старшы сяржант | ||||||||
| Бітвы/войны | Вялікая Айчынная вайна | ||||||||
| Узнагароды і званні |
|
||||||||
| У адстаўцы | начальнік АПіЗа Асінаўскага ЛПК | ||||||||
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Аляксандр Васільеў нарадзіўся ў беларускай рабочай сям’і ў Пінску. Дзяцінства парушыла Першая сусветная вайна, у 1915 Пінск быў акупаваны нямецкай (кайзераўскай) арміяй, Васільевы пераехалі ў Гомель. Паўторна кайзераўскія войскі занялі Пінск і Гомель у 1918 годзе, у снежні 1918 улада (пры нямецкай акупацыі) перайшла да ўкраінскіх войскаў Сымона Пятлюры. Немцы і пятлюраўцы былі выбітыя надыходзячай Чырвонай Арміяй у студзені 1919, Гомельшчына стала Гомельскай губерні РСФСР. У такі неспакойны час Аляксандр атрымаў няпоўная сярэдняя адукацыя (7 класаў) — скончыў школу ў Гомелі (1920), затым скончыў фінансавыя курсы. Родны горад Пінск па выніках савецка-польскай вайны (1919—1920) апынуўся за мяжой, у складзе Польшчы — да вяртання ў склад СССР/БССР у 1939 годзе. Юнак працаваў начальнікам планава-эканамічнага аддзела запалкавай фабрыкі[2] ў горадзе Рэчыца (Беларуская ССР). У 1926 годзе ва ўзросце 22 гадоў, як надзейны і правільны грамадзянін СССР, Аляксандр быў прызваны ў рады Чырвонай Арміі. Дэмабілізаваны і вярнуўся ў Рэчыцу ў 1928 годзе.
Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, А. Васільеў быў мабілізаваны ў армію (верасень 1941)[1], прайшоў падрыхтоўку ў школе малодшых камандзіраў і адразу апынуўся ў самым пекле, быў франтавым сапёрам. Ваяваў у складзе Цэнтральнага, затым, пасля пералому ў вайне ў 1943, у складзе 1-га Беларускага фронту. А. К. Васільеў ваяваў годна, быў адважным і ініцыятыўным байцом. Прайшоў цяжкі баявы шлях ад абароны гарадоў СССР да вызвалення акупаваных тэрыторый РСФСР, Беларускай ССР, Польшчы, штурмаваў Германію. Некалькі разоў быў цяжка і лёгка паранены. У 1944 быў узнагароджаны галоўнай медалём за салдацкую адвагу «За адвагу» і неўзабаве затым ордэнам Чырвонай Зоркі. У 1945 годзе за подзвігі быў тройчы ўзнагароджаны ордэнам Славы. Вайну скончыў камандзірам аддзялення, у званні старшага сяржанта.
Пасля вайны ў 1945 годзе быў дэмабілізаваны з войска, прыехаў жыць і працаваць у Томскую вобласць, у горад Асіна. Працаваў майстрам змены на Асінаўскага лесазаводзе (цяпер Асінаўскі ЛПК), затым тут жа — начальнікам аддзела працы і заработнай платы (АПіЗа). Памёр 23 Красавіка 1956 ва ўзросце 52-х гадоў, адбіліся франтавыя раны, ад якіх так і не акрыяў. Пахаваны ў Асіна.
Пасля рашэннем Асінаўскага райвыканкама герою вайны А. К. Васільеву было прысвоена званне «Ганаровы грамадзянін Асінаўскага раёна».
Беларус. Член ВКП(б) з 1943.
Подзвігі правіць
- У ходзе аднаго з баёў Вісла-Одэрскай франтавой аперацыі, камандзір аддзялення 657-га асобнага сапёрнага батальёна (370-я стралковая дывізія, 69-я армія, 1-ы Беларускі фронт) старшы сяржант Аляксандр Васільеў 16-га студзеня 1945 года[1] абясшкодзіў 75 мін суперніка ў раёне горада Радам (Польшча). 16-га студзеня 1945 года ў раёне населенага пункта Чорны Лес (паўднёвы захад ад горада Пулавы, Польшча) абясшкодзіў 50 мін праціўніка[1]. З 5-га па 7-е лютага 1945 на лодцы пераправіў праз раку Одэр (12 км на поўдзень ад горада Фюрстэнвальдэ, Германія) 250 байцоў і 1,5 тон боепрыпасаў. Загадам па дывізіі ад 19 лютага 1945 Аляксандр Васільеў узнагароджаны ордэнам Славы III ступені.
- У дні завяршэння Вісла-Одэрскай аперацыі, 10-га сакавіка 1945 года старшы сяржант А. К. Васільеў на левым беразе ракі Одэр у раёне горада Франкфурт (тэрыторыя Германіі) з групай сваіх сапёраў зрабіў некалькі праходаў у сваіх мінных палях[1], а таксама ўсталяваў больш за 300 процітанкавых мін перад савецкімі пазіцыямі. Загадам па дывізіі ад 9 кастрычніка 1945 узнагароджаны ордэнам Славы II ступені.
- 15-16 красавіка 1945 года А. Васільеў у складзе сапёрнай групы зрабіў 2 праходы ў мінных палях. Удзельнічаў у размініраванні дарогі на горад Лебус (11 км на поўнач ад горада Франкфурт-на-Одэры, Германія), быў двойчы лёгка паранены, але заставаўся ў страі. Ужо пасля вайны Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 мая 1946 узнагароджаны ордэнам Славы I ступені[1].
Атрымаўшы ў баях 3 зоркі салдацкай Славы, Аляксандр Карпавіч Васільеў стаў салдатам-героем[3], поўным Кавалерам ордэна.
Зноскі правіць
- ↑ а б в г д е Васильев Александр Карпович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 104. — 737 с.
- ↑ Рэчыцкая запалкавая фабрыка цяпер не існуе.
- ↑ У савецкі час пасля 1943 года асобы, якія былі ўзнагароджаны 3-ма ордэнамі Славы прыраўноўваліся да звання Героя Савецкага саюза.
Літаратура правіць
- Кавалеры ордена Славы трех степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — С.98.
- Томск в судьбе Героев: Краткий биографический справочник Героев Советского Союза и кавалеров ордена Славы I степени / Сост. Н. Б. Морокова. — Томск: Издательский дом D-Print, 2005. — 168 с. ISBN 5-902514-12-6. — С.140.
- Навечно в сердце народном. / 3-е изд., доп. и испр. — Минск, 1984. — С.87.
- ЦАМА РФ. Фонд 33. — Опись 564521. — Дело 174. — Лист 112.
- Районная газета Причулымская правда, — Асино, 1973. — 22 февраля.
Спасылкі правіць
- Информация в Томской Википедии (руск.)
- Васильев Александр Карпович, полный кавалер Ордена Славы. Офиц. биография (руск.)
- Почётные граждане Асиновского района (фото героя) Архівавана 27 снежня 2009. (руск.)
- Васильев Александр Карпович на сайце «Героі краіны» (руск.)