Аляксандр Чакс
Аляксандр Чакс (Чак) (сапр. Аляксандр Чадарайніс, лат.: Aleksandrs Čaks; 27 кастрычніка 1901, Рыга — 8 лютага 1950) — латвійскі пісьменнік і паэт.
| Аляксандр Чакс | |
|---|---|
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | лат.: Aleksandrs Čadarainis |
| Дата нараджэння | 27 кастрычніка 1901[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 8 лютага 1950[1] (48 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | паэт, пісьменнік |
| Мова твораў | латышская |
| cakamuzejs.lv | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфічныя звесткі правіць
Нарадзіўся ў сям’і шаўца. У 1919 годзе, падчас навучання на медыцынскім факультэце Маскоўскага ўніверсітэта, уступіў у шэрагі Чырвонай Арміі. У 1922 годзе вярнуўся ў Латвію. Першы верш Чака быў надрукаваны ў 1925 годзе. У 1928 годзе пабачыў свет яго першы паэтычны зборнік «Seši», прысвечаны Рызе.
У 1949 годзе А. Чака абвінавачваюць у адыходзе ад марксісцкіх каштоўнасцяў і пісанні палітычна няправільных вершаў. Гэтае абвінавачанне моцна паслабіла стан яго здароўя, і 8 лютага 1950 года паэт памёр ад хваробы сэрца.
Творчасць правіць
Тэматыкай твораў А. Чакса быў горад. Першай публікацыяй быў верш «Sapņi», апублікаваны ў «Latvijas Kareivis». Свае першыя вершы А. Чакс пісаў на рускай. А. Чакс таксама выдаў зборнік паэм аб латышскіх стралках «Асененыя вечнасцю».
У сваіх вершах паэт закранаў тэмы, дагэтуль не адлюстраваныя ў латышскай паэзіі, – начное жыццё гораду, беспрытульнікі, прастытуткі, бедната. Акрамя апявання жыцця Рыгі, у сваёй паэзіі ён надаваў увагу любоўнай лірыцы, а таксама вершам, прысвечаным латышскім стралкам. Ён з'яўляецца аўтарам празаічных твораў, праўда, не настолькі вядомых, як яго паэзія.
Бібліяграфія правіць
- Augstā krasta (1950)
- Č-a-k-s (2005) 4 volumes; Facsim. reprints. Originally published: Seši, 1928, and Zaļā vārna, 1929.
- Cīņai un darbam; dzejas (1951)
- Debesu dāvana: vienas vasaras dzejoļi (1980)
- Dvēsele kabatā: dzeja (2000) ISBN 9984053008
- Dzejas izlase (1996) ISBN 9984044106
- Izlase (1971) 2 volumes.
- Kārlis Skalbe: raksti un atmiņas (1999) ISBN 9984175979
- Kļava lapa (1969)
- Kopoti raksti: 6 sējumos (1991—2001) 5 volumes. ISBN 5796602683
- Kremlī pie Ļeņina (1980)
- Mana mīlestība (1958)
- Mana paradīze (1951)
- Mana Rīga: dzejoļi un poēmas (1961)
- Mūžības skartie (1950)
- Mūžības skartie: dzejas par latviešu strēlniekiem (1981, 1988) ISBN 5410003217
- Patrioti, dzejojumi un dzejoļi (1948)
- Raksti (1971)
- Rīga: 30. gadi (1983)
- Savādais gaidītājs: dzeja un proza (2004) ISBN 9984057380
- Selected poems Preface and selection by Arvīds Grigulis; translated by Ruth Speirs. (1979)
- Spēle ar dzīvību: noveles, stāsti, tēlojumi (2000) ISBN 9984173313
- Tikai tevi es mīlējis esmu: dzejoļi (1986)
- Umurkumurs (1968)
- Vēlais viesis (2005) ISBN 9984720888
- Zelta ielāps: dzejas izlase 1972 (1972)
- Zem cēlās zvaigznes; dzejoļi un dzejojumi (1948)
- Гульні жыццём: апавяданні (1971)
Беларускія пераклады правіць
Верш «Рыга, ноч» на беларускую мову пераклаў Лявон Баршчэўскі[4].
- «Выбраныя вершы» / Перакл. В. Сёмухі. Мн., 2017 (Серыя «Паэты планеты»).
Зноскі
- ↑ а б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.
- ↑ І боль, і прыгажосць…: выбраныя творы паэтаў Еўропы і Амерыкі ў перакладах Лявона Баршчэўскага. — Мінск : Зміцер Колас, 2016. — 452, [1] с. — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў «Кнігарня пісьменніка»; вып. 73).
Літаратура правіць
- Huelmann, Magdalena: „Das Herz auf dem Trottoir“ : Aleksandrs Caks und Riga. in: 300 Jahre Kultur(en) in Riga / Anja Wilhelmi [Hrsg.]. - (Nordost-Archiv N.F. 11). - Lüneburg: Nordost-Institut, 2003
- Ceļā Uz Čaku – Liesma, 1981.
Спасылкі правіць
- Беларускія пераклады — prajdzisvet.org