Бабрак Кармаль
Бабра́к Карма́ль (пушту: ببرک کارمل; 6 студзеня 1929, Камары, Кабул, Каралеўства Афганістан — 3 снежня 1996, Масква, Расія) — афганскі палітычны, дзяржаўны і партыйны дзеяч, адзін з заснавальнікаў Народна-дэмакратычнай партыі Афганістана (НДПА), лідар фракцыі «Парчам» (бел.: Сцяг).
| Бабрак Кармаль | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| перс.: ببرک کارمل | |||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Хафізула Амін | ||||||
| Пераемнік | Sultan Ali Keshtmand[d] | ||||||
| Нараджэнне |
6 студзеня 1929[1][2] |
||||||
| Смерць |
3 снежня 1996[1][2] (67 гадоў) |
||||||
| Веравызнанне | атэізм | ||||||
| Партыя | |||||||
| Адукацыя | |||||||
| Дзейнасць | палітык, дыпламат, адвакат | ||||||
| Узнагароды |
 |
||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
У перыяд савецкай ваеннай прысутнасці ў Афганістане — Генеральны сакратар ЦК НДПА, Старшыня Рэвалюцыйнага савета (кіраўнік дзяржавы) Дэмакратычнай Рэспублікі Афганістан (1979—1986), Старшыня Савета міністраў ДРА (1979—1981).
Дэ-факта з’яўляўся кіраўніком марыянетачнага ўрада, цалкам падкантрольнага савецкім «саветнікам»[3][4].
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў Кабуле ў сям’і армейскага генерала. Продкі Кармаля па лініі бацькі былі выхадцамі з індыйскага Кашміра, якія пераехалі ў Кабул у часы, калі Кашмір належаў імперыі Дурані. На новым месцы яны асіміляваліся з таджыкскай супольнасцю Кабула. Яго бацька не раскрываў сваё непуштунскае паходжанне і размаўляў толькі на пушту. Маці Кармаля была персамоўная пуштунка з племя гільзаеў. Сапраўднае імя яго было Султан Хусейн, якое ён змяніў на падобнае, тыпова афганскае імя. У Кабульскім універсітэце захапіўся ідэямі камунізму. У 1965 годзе ўступіў у Народна-дэмакратычную партыю Афганістана (НДПА). Узначаліў фракцыю «Парчам». У 1965—1973 гадах быў дэпутатам парламента краіны.
Пасля Саурскай Рэвалюцыі (1978) стаў намеснікам старшыні Рэвалюцыйнага савета, але ўжо ўлетку 1978 быў зняты з гэтай пасады і адпраўлены паслом у Чэхаславакію. Увосень 1978 года быў абвінавачаны ў арганізацыі антыўрадавай змовы і зняты з пасады пасла. Застаўся ў эміграцыі.
Пасля ўвядзення сіл Савецкай Арміі ў Афганістан у снежні 1979 года стаў генеральным сакратаром ЦК НДПА, старшынёй Рэвалюцыйнага савета і старшынёй Савета міністраў (апошнюю пасаду займаў да 1981 года). 4 мая 1986 года паводле рашэння 18-га пленума ЦК НДПА Б. Кармаль быў вызвалены «па стане здароўя» ад абавязкаў генеральнага сакратара ЦК партыі пры захаванні за ім членства ў Палітбюро. Зняцце з пасады было выклікана зменамі ў СССР, дзе да ўлады прыйшоў М. С. Гарбачоў[5]. У канцы 1986 годзе быў зняты і з пасады старшыні Рэвалюцыйнага савета.
Пасля таго, як ён пакінуў усе пасады, быў вымушаны эміграваць і пражываў у Маскве, у першыя гады эміграцыі — на дачы ў Сярэбраным Бары. Бабрак Кармаль карыстаўся вялікай павагай афганцаў: да эміграцыі падчас першай пасля адстаўкі дэманстрацыі ў Кабуле людзі, праходзячы міма трыбуны, кідалі кветкі не новаму партыйнаму кіраўніку Наджыбулу, а Кармалю; пасля заяў Наджыбулы пра «нацыянальнае прымірэнне» і неабходнасць перамоў з контррэвалюцыянерамі армія была дэмаралізавана і незадаволена такім рэзкім і незразумелым паваротам, пагібельным для рэвалюцыі і неймаверным пры кіраванні Кармаля. Папулярнасць Кармаля, якая яшчэ больш узросла на фоне палітыкі Наджыбулы, выклікала занепакоенасць савецкіх кіраўнікоў, якія асцерагаліся вяртання Кармаля да ўлады, таму да Кармаля прыставілі ахову і строга кантралявалі яго круг зносін. Так працягвалася да канца кіравання М. С. Гарбачова. У апошнія гады жыцця стан здароўя Бабрака Кармаля рэзка пагоршыўся (хвароба нырак), ён рэгулярна праходзіў курс лячэння.
Памёр 3 снежня 1996 года ў 1-й гарадской бальніцы горада Масквы, пахаваны ў Афганістане, у Хайратоне[6][7][8][9].
Зноскі
- ↑ а б Babrak Karmal // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Babrak Karmal // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ Бабрак Кармаль да апошняга ўздыху верыў у правасць выбранага ім шляху«Я не з’яўляўся кіраўніком суверэннай дзяржавы. Гэта была акупаваная дзяржава, дзе рэальна кіравалі вы… Я кроку не мог ступіць без вашых саветнікаў» (Кармаль)
- ↑ Афганская война — из энциклопедии «История России. XVIII—XX век.» // М. ОЛМА-ПРЕСС, Образование — 2004 — ISBN 5-94849-553-1
- ↑ Христофоров В. С.. Долгий путь из Афганистана(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 красавіка 2013. Праверана 4 красавіка 2013.
- ↑ Pace, Eric. Babrak Karmal, Afghanistan's Ex-President, Dies at 67. The New York Times. Arthur Ochs Sulzberger, Jr (6 снежня 1996). Праверана 31 January 2012.
- ↑ Gestorben: Babrak Karmal(нявызн.). Der Spiegel. Spiegel Online (9 снежня 1996). Праверана 2 February 2012.
- ↑ Babrak Karmal. Encyclopædia Britannica. Праверана 2 February 2012.
- ↑ Whitaker, Raymond. Obituary: Babrak Karmal. The Independent. Independent Print Limited (6 снежня 1996). Праверана 2 February 1996.
Літаратура правіць
- Александр Майоров. Правда об Афганской войне. — М.: Права человека, 1996. — 287 с. — ISBN 5-7712-0032-8.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кармаль, Бабрак- Памяці Бабрака Кармаля (відэа)
