Баварская народная партыя

Баварская народная партыя
Баварская народная партыя
	Bayerische Volkspartei; BVP
Дата заснавання	12 лістапада 1918
Дата роспуску	4 ліпеня 1933
Штаб-кватэра	Мюнхен;
Краіна	Веймарская рэспубліка;
Ідэалогія	хрысціянская дэмакратыя, рэгіяналізм[d] і сацыяльны кансерватызм
Колькасць членаў	каля 55 000
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Баварская народная партыя (ням.: Bayerische Volkspartei; BVP) — кансерватыўная каталіцкая партыя, самая ўплывовая палітычная сіла Баварыі ў перыяд Веймарскай рэспублікі. Выказвала інтарэсы сялянства і ў цэлым сельскіх жыхароў, сярэдняй буржуазіі і часткі прамысловых колаў.

Гісторыя правіць

Баварская народная партыя была створана на базе баварскага аддзялення каталіцкай Партыі Цэнтра 12 лістапада 1918 года ў Рэгенсбургу Георгам Геймам (кіраўнік баварскага каталіцкага сялянскага руху) і Генрыхам Гельдам (лідар фракцыі цэнтрыстаў ў баварскім парламенце). З 1919 па 1933 гады Баварская народная партыя была самай уплывовай палітычнай сілай у Баварыі, нязменна ўваходзячы ва ўсе правінцыйныя ўрады. Яе прадстаўнікі тройчы станавіліся прэм’ер-міністрамі Баварыі:

Гуга фон Лергенфельд-Кёферынг (21 верасня 1921 — 8 лістапада 1922),
Ойген фон Кнілінг (8 лістапада 1922 — 1 ліпеня 1924),
Генрых Гельд^be_en (2 ліпеня 1924 — 10 сакавіка 1933).

У 1929—1933 старшынёй партыі (але не лідарам) быў Фрыц Шэфер.

У першых у веймарскай Германіі федэральных выбарах 19 студзеня 1919 года Баварская народная партыя ўдзельнічала разам з Партыяй Цэнтра, сфармаваўшы ў Нацыянальным сходзе адзіную дэпутацкую групу. Пазней адносіны партый пагоршыліся і яны нярэдка канкуравалі адзін з адным на выбарах. Так, на прэзідэнцкіх выбарах 1925 года ў першым туры абедзве партыі вылучылі сваіх кандыдатаў (кандыдат БНП Г. Гельд набраў 3,75 % галасоў), а ў другім туры Баварская народная партыя ўвайшла ў «Імперскі блок», які падтрымаў Паўля фон Гіндэнбурга, а Партыя Цэнтра стала адным з заснавальнікаў «Народнага блока», які высунуў Вільгельма Маркса. Толькі ў 1927 годзе абедзве каталіцкія партыі зноў пачалі збліжацца.

На федэральных выбарах у перыяд з 1920 па 1932 гады Баварская народная партыя атрымлівала ад 31,6 да 39,4 % галасоў баварскіх выбаршчыкаў, што забяспечвала партыі ад 3,0 да 4,3 % галасоў ад усіх выбаршчыкаў Германіі. Пасля пачатку Вялікай дэпрэсіі і росту папулярнасці НСДАП на пачатку 1930-х гадоў у адрозненне ад іншых буржуазных партый (напрыклад Нацыянальнай народнай, Народнай і дэмакратаў) Баварская народная змагла пазбегнуць рэзкага падзення папулярнасці, дзякуючы таму, што аснову яе электарату складалі кансерватыўна настроеныя сяляне-каталікі, якія былі менш успрымальныя да нацысцкай прапаганды і адрозніваліся падвышанай лаяльнасцю.

Пасля захопу ўлады нацысцкай партыяй і пачатку палітыкі гляйхшальтунг, захопу кантролю над грамадскімі і палітычнымі працэсамі ў жыцці дзяржавы і грамадства, Баварская народная партыя была распушчаная 4 ліпеня 1933 года.

Ідэалогія правіць

У адрозненне ад агульнагерманскай Партыі Цэнтра баварскія цэнтрысты традыцыйна займалі больш кансерватыўныя пазіцыі, у прыватнасці ў ацэнцы Лістападаўскай рэвалюцыі. Важнай для партыі таксама была абарона інтарэсаў Баварыі, у сувязі з чым рабіўся акцэнт на пабудове федэратыўнай дзяржавы ў Германіі. Хоць у цэлым партыя прызнавала Веймарскую канстытуцыю, у ёй, як і ва ўсіх землях, існавалі антырэспубліканскія настроі, асабліва на правым флангу, што выяўлялася, у прыватнасці, у жаданні часткі членаў партыі адрадзіць манархію (многія баварцы не прымалі звяржэння дынастыі Вітэльсбахаў ў 1918 годзе) і ў спробах выключыць з баварскай палітыкі сацыял-дэмакратаў.

Пасляваенная Германія правіць

Пасля Другой сусветнай вайны Баварская народная партыя, у адрозненне ад роднаснай ёй Партыі Цэнтра, не была адноўлена. Яе пераемнікамі можна разглядаць заснаваныя ў 1946 годзе кансерватыўна-каталіцкі Хрысціянска-сацыяльны саюз і кансерватыўна-сепаратысцкую Баварскую партыю.

Падтрымка партыі на федэральных выбарах і колькасць месцаў у Рэйхстагу правіць

Колькасць пададзеных галасоў (%)

Месцаў у Рэйхстагу

Крыніца: Der Freistaat Bayern Reichstagswahlen 1919—1933 (ням.)

Падтрымка партыі на зямельных выбарах і колькасць месцаў у Ландтагу правіць

Колькасць пададзеных галасоў (%)

Месцаў у Ландтагу

Крыніца: Der Freistaat Bayern Landtagswahlen 1919—1933 (ням.)

Вядомыя члены партыі правіць

З 1919 па 1923 год членам Баварскай народнай партыі быў Генрых Гімлер, пасля адзін з галоўных палітычных і ваенных дзеячаў Трэцяга рэйха.

Спасылкі правіць

Stefan Primbs: Bayerische Volkspartei Correspondenz in: Historisches Lexikon Bayerns