Базіліка Святога Іштвана
Базіліка Святога Іштвана (венг.: Szent István-bazilika) — каталіцкі сабор у Будапешце, найбуйнейшы храм сталіцы Венгрыі. Будапешцкая базіліка — сукафедральны сабор архідыяцэзіі Эстэргама-Будапешта разам з базілікай Святога Адальберта і сукафедра прымаса Венгрыі.
| Царква | |
| Базіліка Святога Іштвана | |
|---|---|
| венг.: Szent István-bazilika | |
 Фасад базілікі | |
| 47°30′03″ пн. ш. 19°03′14″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Венгрыя |
| Горад | Будапешт |
| Канфесія | каталіцтва |
| Епархія | Эстэргамска-будапешцкая архідыяцэзія |
| Тып будынка | Базіліка |
| Архітэктурны стыль | неакласіцызм |
| Будаўнік | Міклаш Ібль, Ёжэф Каўзер |
| Архітэктар | Ёжэф Хільд |
| Дата заснавання | 1905 |
| Будаўніцтва | 1851—1905 гады |
| Рэліквіі і святыні | правая рука Святога Іштвана |
| Статус | сукафедральны сабор архідыяцэзіі Эстэргама-Будапешта і прымаса Венгрыі |
| Вышыня | 96 м |
| Сайт | basilica.hu/index.php |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Гісторыя правіць
Будаўніцтва базілікі па праекце архітэктара Ёжэфа Хільда пачалося ў 1851 годзе і доўжылася 54 гады. У 1868 годзе, калі храм быў практычна гатовы, абваліўся купала будынка. Міклаш Ібль, які ўзначаліў будаўніцтва, здолеў узвесці новы купал па ўласным праекце, удала ўпісаўшы яго ў кампазіцыю ўсяго будынка. Завяршаў будаўніцтва ўжо Ёжэф Каўзер, на долю якога выпалі, галоўным чынам, унутраныя працы.
Сабор быў асвячоны 9 лістапада 1905 года. На асвячэнні прысутнічаў імператар Франц Іосіф I. У 1938 годзе Папа Пій XII прысвоіў сабору Святога Іштвана ганаровы статус малой базілікі.
Архітэктура правіць
Базіліка Святога Іштвана размешчана ў Пешце, займае большую частку плошчы Святога Іштвана (венг.: Szent István tér). Базіліка арыентавана па лініі захад-усход. Галоўны фасад базілікі выходзіць на захад, замыкае сабой перспектыву вуліцы Зрыні (венг.: Zrinyi utca). Апсіда выходзіць на вуліцу Байчы-Жылінскі (венг.: Bajczy-Zsilinszky utca).
Даўжыня сабора — 87,4 метраў, шырыня — 55 метраў і вышыня — 96 метраў. Нароўні з будынкам парламента (вышыня абодвух будынкаў аднолькавая — 96 метраў) — самы высокі будынак Будапешта. Базіліка Святога Іштвана разам з базілікай Святога Адальберта ў Эстэргаме і Эгерскай базілікай уваходзіць у тройку найбуйнейшых цэркваў краіны.
Храм пабудаваны ў стылі неакласіцызм, у плане ўяўляе сабой роўнабаковы крыж. Над сяродкрыжжам размешчаны масіўны купал вышынёй 96 метраў і дыяметрам 22 метра.
Па баках ад галоўнага фасада размешчаны дзве высокія званіцы. У правай званіцы знаходзіцца самы вялікі звон краіны вагай у 9 тон. Над цэнтральным уваходам высечана надпіс на латыні — Ego sum via veritas et vita (Я — і шлях і праўда і жыццё Ін. 14:6).
Інтэр'ер правіць
Сцены і калоны храма аздоблены мармурам розных парод. Інтэр'ер багата ўпрыгожаны мазаікай, выкананай лепшымі венгерскімі майстрамі. У алтарнай прасторы пад балдахінам на калонах знаходзіцца статуя Святога Іштвана, выкананая скульптарам Алаяшам Штроблем; вакол размешчаны пяць бронзавых барэльефаў, на якіх адлюстраваны сцэны з яго жыцця.
Злева ад алтара знаходзіцца пазалочаная рака, у якой захоўваюцца мошчы Святога Іштвана (правая рука). 20 жніўня, у Дзень Святога Іштвана, па традыцыі, раку выносяць з сабора і здзяйсняюць з ёй хросны ход.
Сабор упрыгожаны вітражамі, на якіх намаляваны фігуры святых. Купал сабора вянчае выява стварэнні свету.
Літаратура правіць
- Сартакова М.С. Венгрия. — М.: Вокруг Света, 2007. — ISBN 5-98652-117-6.