Барніт

Барні́т, стракатая медная руда — мінерал класа сульфідаў, сульфід медзі і жалеза, Cu₅FeS₄. Змяшчае 63,31 % медзі і 11,13 % жалеза, прымесі серабра, германію, вісмуту, індыю, свінцу. Адкрыты ў 1725 годзе. Названы ў гонар аўстрыйскага мінеролага І. фон Борна (Ignaz Edler von Born, 1742—1791)

Барніт
Формула	Cu5FeS4
Прымесь	Ag, Ge, Bi, In, Pb
Сінгонія	кубічная, рамбічная
Крышталічная рашотка	a = 10.95, b = 21.862, c = 10.95, Z = 16; V = 2,621.31
Крышталічная рашотка	a = 10.95, b = 21.862, c = 10.95, Z = 16; V = 2,621.31
Колер	медна-чырвоны, бронзава-жоўты
Колер рысы	шэра-чорны
Бляск	металічны
Празрыстасць	непразрысты
Цвёрдасць	3—3,5
Спайнасць	недасканалая па (111)
Злом	няроўны, ракавісты
Шчыльнасць	4,9—5,3 г/см³

Крышталізуецца ў кубічнай і рамбічнай сінгоніі. Крышталі сустракаюцца рэдка. Звычайна ўтварае суцэльныя і зярністыя масы, украпіны. Колер медна-чырвоны, бронзава-жоўты з чырванаватым адценнем, фіялетавы са стракатай пабегласцю з перавагай сіняга колеру. Шчыльнасць 4,9—5,3 г/см³. Цвёрдасць 3—3,5 па шкале Моаса. Крохкі. Раствараецца ў азотнай кіслаце.

Паходжанне і радовішчы

Барніт мае магматычнае і гідратэрмальнае паходжанне. Сустракаецца ў скарнах, пегматытах і гідратэрмальных жылах. Часам сустракаецца ў выглядзе ўкрапін у асадкавых пародах. Спадарожныя мінералы — магнетыт, пірыт, хальказін, халькапірыт, энаргіт.

Радовішчы ў Расіі, Азербайджане, Арменіі, Казахстане, Германіі, Польшчы, ЗША, Намібіі.

Літаратура

• Барніт // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 238.

Спасылкі

• Борнит // Каталог Минералов.Ru (руск.)
• Борнит // Минералы и месторождения России и стран ближнего зарубежья (руск.)
• Bornite Mineral Data // Mineralogy Database (англ.)
• Борнит // Кристаллов.net — Систематика и классификация минералов, горных пород, метеоритов, окаменелостей (руск.)