Баі за Вільярэаль (1936)
Баі за Вільярэаль — адзін з эпізодаў грамадзянскай вайны ў Іспаніі, калі рэспубліканскія войскі спрабавалі захапіць баскскі горад Віторыя-Гастэйс, які з ліпеня 1936 года знаходзіўся пад уладай мяцежнікаў-нацыяналістаў.
| Баі за Вільярэаль | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Іспаніі | |||
| Дата | 30 лістапада—24 снежня 1936 | ||
| Месца | Вільярэаль-дэ-Алава, Іспанія | ||
| Вынік | перамога нацыяналістаў | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
Планы і сілы бакоў правіць
14 лістапада ўсе рэспубліканскія сілы Астурыі, Кантабрыі і Біскаі тэарэтычна былі згрупаваны ў армію Поўначы. Для камандавання ёю прыбыў генерал Льяна дэ ла Энкамьенда, які з самага пачатку сутыкнуўся з аўтанамісцкімі асцярогамі рэгіянальных улад, асабліва Хасэ Антоніа Агірэ. Сілы кожнай з гэтых правінцый складаліся з трох армейскіх карпусоў.
Баскскі ўрад арганізаваў уласную незалежную армію колькасцю 25 000 чалавек. Намінальна баскская армія ўваходзіла ў склад рэспубліканскай арміі Поўначы. Акрамя таго, ваенная прамысловасць была мілітарызавана, і пачалося будаўніцтва ўмацаванняў, так званага «Жалезнага пояса», вакол Більбаа.
Неўзабаве пасля прыбыцця генерал Льяна дэ ла Энкамьенда атрымаў загад прыняць неабходныя меры для паслаблення ціску нацыяналістаў на Мадрыд. З гэтай мэтай ён загадаў астурыйскім войскам падрыхтавацца атакаваць Аўеда, а кантабрыйцам і баскам — наступіць на сваіх франтах. Баскі павінны былі заняць Віторыю, сталіцу правінцыі Алава. Для наступлення было сканцэнтравана дзевятнаццаць пяхотных батальёнаў, шэсць батарэй і некалькі бронемашын. Маральны дух басконскіх войскаў быў высокім.
Наступленне планавалася па трох напрамках: з усходу баскі павінны былі ўзяць перавал Арлабан і гару Ізускісу. З поўначы галоўныя сілы наступалі на Вільярэаль. З заходняга боку армія ўрада Сантандэра павінна была атакаваць на Эспіноса-дэ-лос-Мантэрас і чыгуначны вузел Міранда-дэ-Эбра. Пасля дасягнення гэтых мэтаў раўніна Алавы апынулася б ва ўладзе рэспубліканцаў, і затым можна было атакаваць Віторыю ў лоб.
Ход аперацыі правіць
Наступленне пачалося 30 лістапада. Баскі занялі горы вакол Віторыі, акружылі Вільярэаль (у 3 км на поўнач ад Віторыі) і іх артылерыя стала яго абстрэльваць, але яны не змаглі заняць горад. Нацыяналісты, якія супрацьстаялі ім, мелі ў Вільярэале адну роту рэкетэ, два пяхотных батальёна і артылерыйскую батарэю, у агульнай складанасці 600 чалавек пад камандаваннем падпалкоўніка Рыкарда Іглесіяса Навара. Войскі нацыяналістаў адбілі ўсе атакі рэспубліканскіх войскаў, і баскі панеслі вялікія страты. Акрамя таго, да горада падышлі атрады мяцежнікаў на чале з палкоўнікам Каміла Алонса Вега.
9-га чысла нацыяналісты контратакуюць і аднаўляюць некаторыя пазіцыі, захопленыя за некалькі дзён да гэтага басконскай арміяй.
12 снежня пачынаецца новая атака на горад, якая нанясе мяцежнікам цяжкія страты, але будзе канчаткова адбіта з надыходам цемры.
Баі на час спыняюцца. 18-га пры масіраванай падтрымцы артылерыі пачалася апошняя рэспубліканская атака, але яна таксама трывае няўдачу.
Пасля 18 снежня ініцыятыва перайшла да мяцежных войскаў, якія контратакавалі і павольна вярталі свае пазіцыі аж да 24 снежня. У гэты дзень супрацьстаялыя сілы адышлі на свае ранейшыя пазіцыі, і наступленне практычна скончылася.
Вынікі правіць
Наступленне стала поўным правалам для рэспубліканскага кіраўніцтва Поўначы. З самага пачатку мэта была не толькі недасяжнай, але і сведчыла аб вялікім няведанні рэальных магчымасцяў сваіх войскаў з боку камандзіраў. Кінутыя ў бой баскскія батальёны нават не змаглі перасекчы слабыя пазіцыі нацыяналістаў, нягледзячы на сваю першапачатковую перавагу ў боепрыпасах, у тым ліку і для артылерыі. Ім не хапала падрыхтоўкі, а іх камандзіры аддзяленняў, рот і батальёнаў валодалі мінімальнымі ваеннымі ведамі.
Зноскі
- ↑ Stanley G. Payne: El Nacionalismo Vasco. ISBN 84-7235-196-3