Бітва пад Шапялевічамі

Бітва пад Шапялевічамі або бітва пад Барысавам — адна з бітваў вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гадоў. Адбылася ў пачатку вайны 24 жніўня 1654 года каля Шапялевіч (цяпер у Круглянскім раёне) і скончылася перамогай маскоўскіх войск пад камандаваннем князя Аляксея Трубяцкога над войскамі Вялікага Княства Літоўскага пад камандаваннем вялікага гетмана Януша Радзівіла.

Бітва пад Шапялевічамі
Асноўны канфлікт: Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай, 1654-1667
Дата	24 жніўня 1654
Месца	Шапялевічы (ВКЛ)
Вынік	Перамога расійскага войска
Праціўнікі
Рэч Паспалітая Расія
Камандуючыя
Януш Радзівіл Аляксей Трубяцкой
Сілы бакоў
5.000 - 8.000 чалавек ~15.000 чалавек
Страты
каля 1000 забітых 270 палонных 9 забітых 97 параненых

Пасля таго, як войска Януша Радзівіла 12 жніўня 1654 года ў бітве пад Шкловам нанесці паражэнне арміі князя Чаркаскага, гетман з 5-тысячным войскам вырашыў стрымаць наступленне другой расійскай арміі на чале з Трубяцкім (каля 15 тыс. чалавек), якая 20 жніўня пераправілася на правы бераг Дняпра.

Радзівіл рушыў пад Шапялевічы, тут падчас пераправы стрымаў перадавыя маскоўскія атрады, аднак пасля падыходу галоўных сіл маскоўская пяхота заняла Шапялевічы, а кавалерыя пад яе прыкрыцем пачала абыходзіць войскі Радзівіла з фланга. Спроба контратакі не ўдалася. 25 жніўня пяхота Радзівіла пацярпела паражэнне і адступіла, абоз і артылерыя былі захоплены праціўнікам. Таксама захоплены сцяг і карэта параненага Радзівіла, які ледзь выратаваўся сам.

У Рэчы Паспалітай больш не засталося сілаў паміж Дняпром і Бярэзінай. Паражэнне пры Шапялевічах абумовіла хуткае падзенне Смаленска (гл. Аблога Смаленска, 1654). Армія Вялікага княства Літоўскага перастала існаваць як арганізаваная вайсковая сіла, але ўжо ў верасні 1654 года Януш Радзівіл абвясціў, што вялікалітоўскае армія зноў гатова да баявых дзеянняў.