Ваенная навука
Вае́нная наву́ка — вобласць навукі (тэарэтычнай і практычнай), якая ўяўляе сабой сістэму ведаў аб падрыхтоўцы і вядзенні ваенных дзеянняў (вайны) дзяржавамі, кааліцыямі дзяржаў або класамі для дасягнення палітычных мэтаў, састаўная частка ваеннай справы.
У іншых дзяржавах дадзены тэрмін уключае ўсе што звязана з вайной, абаронай і агрэсіяй супраць непрыяцеля, гэта значыць, з ваеннай справай.
Раней Ваенная навука вызначалася як тэорыя вайны, вучэнне аб вайне, сістэматычнае развіцце законаў ваеннага мастацтва[1].
Па асобных або ўсім наогул галінах (дысцыплінах) ваеннай навукі існуюць шматлікія падручнікі, зборнікі, кіраўніцтвы, ваенныя энцыклапедыі і таму падобнае.
Гісторыя правіць
Ваенная навука, у агульным разуменні, стваралася, развівалася і ўдасканальвалася на працягу доўгага гістарычнага перыяду. Яе асобныя галіны (дысцыпліны, элементы) зарадзіліся яшчэ ў далекай старажытнасці (у перыяд рабаўладальніцкага грамадства ў Егіпце, Персіі, Кітаі, Грэцыі і Рыме). У перыяд сярэднявечча працягвала сваё развіццё. Па меры росту прадукцыйных сіл грамадства ў дзяржавах свету ўдасканальваліся ўзбраенне і ваенная тэхніка, ускладнялася кіраванне войскам (флотам) і іх фарміраваннямі, назапашваўся гістарычны вопыт у вайсковай справе. Усё гэта і прывяло ў канчатковым выніку да афармлення ваеннай навукі як пэўнай сістэмы практычных і тэарэтычных ведаў, уменняў і навыкаў.
Склад правіць
Раней Ваенная навука, у шырокім сэнсе, уключала ў свой склад:
- вучэнне аб ваенных мэтах, г. зн. ваенную палітыку;
- вучэнне аб ваенных сродках (арганізацыю, кіраванне, узбраенне і амуніцыю войскаў, крэпасцяў, марскіх сіл і гэтак далей);
- вучэнне аб прымяненні вайсковых сродкаў для дасягнення пастаўленай мэты, г. зн. аб самом вядзенні вайны (ваенных дзеянняў).
- кіраўніцтва для ваенных аперацый у шырокіх памерах (стратэгія)
- вывучэнне асобных распараджэнняў адносна засяроджвання, перамяшчэння і баявых дзеянняў войскаў (тактыка).
- прыватныя (дапаможныя) ваенныя навукі
- фартыфікацыя
- артылерыя
- ваенная геаграфія
- ваенная хімія
- ваенная тапаграфія
- і гэтак далей.
Вучоная ступень і званне правіць
У залежнасці ад наменклатуры, па якой адбываецца абарона доктарскай або кандыдацкай дысертацыі, суіскальніку прысуджаецца адна з наступных вучоных ступеняў[3]:
- Доктар ваенных навук (д. ваен. н.[4])
- Кандыдат ваенных навук (канд. ваен. навук[4])
Таксама магчыма атрыманне вучонага звання:
Гл. таксама правіць
Зноскі
- ↑ ЭСБЕ
- ↑ Сетевое научное издание «Наука. Архівавана 24 верасня 2014.
- ↑ Наменклатура спецыяльнасцяў навуковых работнікаў. Архівавана 5 сакавіка 2009.
- ↑ а б Афіцыйнае скарачэнне.
Літаратура правіць
- Словарь военных терминов. / Сост. А. М. Плехов. Ред. С. Г. Шапкин. — М.: Воениздат, 1988. — ISBN 5-203-00175-8
Энцыклапедыі правіць
- Ваенная Энцыклапедыя Беларусі / Осіпаў В.Ц., Лянькевіч Р.Ч., Бажэнаў Ю.В. і інш.— Мн.: "Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі", 2010. — 1132 с.
- Военная наука // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Россия/Русская наука/Военные науки // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Большая советская энциклопедия (БСЭ). 3-е изд. в 30-ти томах. — М.: Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Советская военная энциклопедия / председ. Гл. ред. комиссии А. А. Гречко (т. 1, 8), Н. В. Огарков (т. 2—7). — М.: Военное издательство Министерства обороны СССР, 1976—1980.;
- Военный энциклопедический словарь (ВЭС). — М.: Воениздат, 1984. — 863 стр., с ил., 30 л. (ил.)