Вайна ў Афганістане (2001—2021)

Вайна́ ў Афганіста́не (2001—2021) — асіметрычны ваенны канфлікт паміж Міжнароднымі сіламі садзейнічання бяспекі (ISAF), якія падтрымліваў спачатку «Паўночны альянс», а затым новы ўрад Афганістана, і ісламісцкай арганізацыяй Талібан, якая кантралявала да гэтага большую частку Афганістана. Падзеі з’яўляюцца адным з этапаў грамадзянскай вайны ў Афганістане.

Вайна НАТА ў Афганістане
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Афганістане, Вайна супраць тэрарызму
Карта Афганістана.
Дата	7 кастрычніка 2001 — 15 жніўня 2021
Месца	Афганістан
Прычына	Тэрарыстычныя акты 11 верасня 2001 года і супрацоўніцтва рэжыма талібаў з Аль-Каідай
Вынік	перамога Талібана, вывад замежных войск
Праціўнікі
На фазе ўварвання ЗША Вялікабрытанія Аўстралія Канада Паўночны альянс Пасля 2001 года: НАТА — ISAF ЗША Вялікабрытанія (до 26.10.2014) Францыя Германія Канада Італія Турцыя Румынія Іспанія і іншыя Афганістан: Узброеныя сілы Афганская нацыянальная паліцыя Прыватныя ваенныя кампаніi На фазе ўварвання Ісламскі Эмірат Афганістан Аль-Каіда Пасля 2001 года: Паўстанцы: Талібан Аль-Каіда ІРУ ІРУТ Ісламская партыя Афганістана Лашкар-э-Джангві Сетка Хакані Замежныя баевікі пры падтрымцы: Пакістан Іран (па версіі ЗША) Трэцяя сіла: ІДІЛ (з 2015)
Камандуючыя
Томі Фрэнкс Маўра дэль Век’ё Дэвід Рычардс Дэвід Макірнан Стэнлі Макрыстал Дэвід Петрэус / Бурханудзін Рабані † / Мухамед Фахім† Хамід Карзай Абдул-Рашыд Дустум Абдул Рахім Вардак Ісмаіл-хан Мухамед Амар † Мула Дадулах † Джелалудзін Хакані Байтула Мехсуд † Маулана Файзула Абдул Гані Барадар Убейдала Ахунд Усама бін Ладэн † Айман аз-Завахіры Абу Ях’я аль-Лібі † Тахір Юлдашэў † Джума Намангані † Хасан Махсум † Абдул Хак † Гульбедзін Хекмаціяр
Сілы бакоў
НАТА — ISAF: 132 457  : 90 000 : 9 500 : 5 350 : 3 935 сілы ЗША, якія не ўваходзяць у ISAF: 28 300 300 000 Талібан: 60 000 Аль-Каіда: 800 Ісламская партыя Афганістана: +4,000 Ісламскі рух Узбекістана: +10,000 Сіраджудзіну Хакані: 5,000+ Рух талібаў Пакістана: 40,000-45,000 Квета Шура: 20,000+
Страты
: 66 000 сілавікоў забіта : 7496—>12 000 вайскоўцаў і супрацоўнікаў ПВК забіта : 52 893 талібаў забіта : 2400 баевікоў ІДІЛ забіта
Агульныя страты
46 319 мірных жыхароў загінулі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

ЗША ўдзельнічалі у вайне ў Афганістане ў рамках аперацыі «Нязломная свабода», пачатай ў адказ на тэрарыстычны акт 11 верасня 2001. Міжнародныя сілы садзейнічання бяспекі ў Афганістане (ISAF) дзейнічалі ў адпаведнасці з рэзалюцыяй № 1386 Савета Бяспекі ААН ад 20 снежня 2001 года. Гэта самая працяглая вайна ў гісторыі ЗША.

З ліпеня 2011 года пачаўся паступовы вывад войск кааліцыі з Афганістана. У ліпені 2013 года забеспячэнне бяспекі ў краіне перададзена мясцовым сілавым структурам, з гэтага моманту кантынгент кааліцыі гуляў дапаможную ролю. Засталіся каля 13000 салдат НАТА, з якіх 9800 чалавек складаў амерыканскі кантынгент.

У 2021 годзе падчас вываду амерыканскіх войск з Афганістана талібы пачалі наступленне, якое завяршылася 15 жніўня 2021 года падзеннем Кабула і ператварэннем Афганістана ў Ісламскі эмірат, што азнаменавала заканчэнне вайны перамогай руху.

Перадгісторыя

У 1979 г. СССР, з мэтай абароны сваіх межаў і падтрымкі камуністычных сілаў у Афганістане, уводзіць у краіну свае войскі. На працягу наступных 9 гадоў у краіне вялося ўзброенае супрацьстаянне паміж савецкай арміяй і дружалюбным ёй урадам у Кабуле з аднаго боку, і ісламарадыкальным рухам маджахедаў, які падтрымалі ЗША і іх саюзнікі, з другога. У 1989 годзе СССР выводзіць свае войскі з краіны, а ў 1992 маджахеды зрынулі існы рэжым і захапілі ўсю тэрыторыю Афганістана. Аднак пасля гэтага рух распаўся на Паўночны альянс і найбольш радыкальныя групоўкі, якія пазней аб’ядналіся ў «Талібан». Апошнія змаглі захапіць сталіцу і абвясціць Ісламскі Эмірат Афганістан. Аж да 2001 года паміж Паўночным альянсам і сіламі ІЭА ішла бесперапынная барацьба за ўладу ў краіне.

Тады ў 90-х тэрарыст Усама бін Ладэн, які ўжо адшукваўся ўладамі ЗША, атрымаў прытулак у Афганістане. Талібы адмаўляліся выдаваць бін Ладэна, нават пасля выбухаў у амерыканскіх пасольствах у Кеніі і Танзаніі ў 1998 годзе. Пасля тэрактаў 11 верасня 2001 года прэзідэнт ЗША Джордж Буш высунуў талібам ультыматум: у самыя кароткія тэрміны выдаць амерыканскаму правасуддзю бін Ладэна, а таксама ўсё кіраўніцтва «Аль-Каіды». 21 верасня талібы адказалі адмовай, заявіўшы, што ЗША не далі дастаткова важкіх доказаў дачынення гэтай арганізацыі да нападаў у Нью-Ёрку і Вашынгтоне.

22 верасня 2001 дзве з трох дзяржаў, якія прызнавалі Ісламскі Эмірат Афганістан (ААЭ і Саудаўская Аравія), разарвалі з Афганістанам дыпламатычныя адносіны. З самога Афганістана ў Іран і Пакістан лінуў велізарны паток бежанцаў.

Тады было вырашана правесці ваенную аперацыю ў Афганістане, аб’яднаўшыся з Паўночным альянсам у барацьбе з ІЭА і Талібанам. Афіцыйна ЗША разам з саюзнікамі прадэкларавалі тры мэты свайго ўварвання:

• звяржэнне рэжыму талібаў,
• вызваленне тэрыторыі Афганістана ад уплыву талібаў,
• паланенне і суд над удзельнікамі Аль-Каіды.

Храналогія

2001—2005

2001:

• 7 кастрычніка — ваенная аперацыя супраць руху Талібан пачалася ўвечары. У нанясенні першага ўдару прымалі ўдзел 40 баявых самалётаў; з амерыканскіх і брытанскіх караблёў было выпушчана каля 50 крылатых ракет.

На працягу першага месяца баявыя дзеянні зводзіліся да паветраных бамбардзіровак амерыканскай авіяцыяй розных ваенных аб’ектаў баевікоў Талібана. Сістэма СПА талібаў была выведзена са строю амаль адразу; уся існуючая ў іх авіяцыя была знішчана на аэрадромах. Таксама праводзіліся і наземныя аперацыі з удзелам сіл спецыяльнага прызначэння краін кааліцыі.

• 9 лістапада — Паўночны альянс правёў першую сур’ёзную наступальную аперацыю з пачатку паветранай кампаніі, узяўшы буйны горад Мазары-Шарыф.
• 13 лістапада — талібы без бою пакінулі Кабул, які знаходзіўся пад іх уладай з 1996 года.
• 27 лістапада — пачатак наземнай аперацыі супраць ўмацаванага раёна Тора-Бора.
• 4 снежня — аблога Кандагара.
• 7 снежня — падзенне Кандагара.
• 16 снежня — падзенне Тора-Боры.

2002:

• 5 студзеня — ад дзеянняў баевікоў у Афганістане загінуў першы амерыканскі салдат.
• 19 студзеня — «Супер Стэліян» пацярпеў катастрофу з-за адмовы рухавікоў у горнай мясцовасці ў раёне Кабула ў 40 мілях на поўдзень ад авіябазы Баграм. Апарат знішчаны для прадухілення траплення ў рукі праціўніка. Загінулі 2 члена экіпажа і 5 атрымалі раненні.
• Сакавік — паспяховая аперацыя НАТА «Анаконда».

Салдаты 101-й паветрана-дэсантнай дывізіі ЗША высаджваюцца з верталёта CH-47 у даліне Шахі-Кот, сакавік 2002 года.

• 2 ліпеня — па меншай меры 40 чалавек загінулі і каля 70 атрымалі раненні ў афганскай правінцыі Урузган, калі амерыканскі ваенны самалёт скінуў бомбу на дом, дзе праводзілася вясельная цырымонія.
• 2 жніўня — па меншай меры 50 чалавек, у тым ліку салдат і мірных жыхароў, загінулі ў выніку сутыкненняў на этнічнай глебе ў афганскай правінцыі Герат.
• 9 жніўня — больш за 50 чалавек загінулі і адтрымалі раненні ў выніку выбуху ў будынку офіса блізу горада Джэлалабад.
• 5 верасня — больш за 22 чалавек загінулі і дзясяткі атрымалі раненні ў выніку выбуху замініраванага аўтамабіля ў цэнтры Кабула.
• 9 верасня — па меншай меры 10 чалавек атрымалі раненні ў выніку выбуху бомбы на рынку ў Афганістане.
• 16 кастрычніка — талібы забілі дзевяць салдат міжнароднай антытэрарыстычнай кааліцыі.
• 2 снежня — па меншай меры 16 чалавек загінулі ў выніку двух узброеных сутыкненняў у Афганістане.

2003:

• 27 студзеня — аперацыя «Мангуст».
• 30 студзеня — «Блэк Хок» пацярпеў катастрофу падчас трэніровачнага палёту на ўсход ад авіябазы Баграм. Увесь экіпаж — 4 чалавекі — загінуў.
• 4 кастрычніка — афганскія і амерыканскія войскі захапілі базу талібаў у горным раёне краіны, па меншай меры 6 талібаў забіты.
• 7 чэрвеня — у Кабуле тэрарыст-смяротнік на замініраванай машыне пратараніў аўтобус з вайскоўцамі нямецкага кантынгенту ISAF, загінулі 4 нямецкіх салдат і адзін мірны грамадзянін.
• 9 чэрвеня — у выніку выбуху ў Кандагары былі забіты 3 чалавекі.
• 24 чэрвеня — пакістанскі салдат забіты на пакістана-афганскай мяжы.
• 15 ліпеня — у выніку нападу на камандны пункт афганскай паліцыі паблізу горада Гарак у 120 км на паўночны захад ад Кандагара загінулі 5 паліцыянтаў, у тым ліку шэф участка.
• 19 ліпеня — выбух у Хаста, 8 забітых.
• 20 ліпеня — выбух у Кабуле. 1 чалавек загінуў.
• 21 ліпеня — вайскоўцы антытэрарыстычнай кааліцыі ў Афганістане забілі 24 баевікоў руху «Талібан».
• 28 ліпеня — у Гільмендзе забіты шэсць чалавек.
• 13 жніўня — па меншай меры 17 чалавек загінулі, тры атрымалі раненні ў выніку выбуху невялікага аўтобуса на поўдні Афганістана.

2004:

• 6 студзеня — у афганскім горадзе Кандагар прагрымеў магутны выбух. Па папярэдніх даных, у выніку выбуху загінула як мінімум 10 чалавек.
• 19 студзеня — у афганскай правінцыі Урузган авіяўдар амерыканскіх ваенных прывёў да гібелі 11-ці мясцовых жыхароў.
• 20 сакавіка — сем чалавек загінулі, і яшчэ шасцёра былі паранены ў выніку налёту амерыканскай авіяцыі на афганскую правінцыю Урузган.
• 25 мая — у выніку тэракту ў Афганістане забіты 9 ахоўнікаў губернатара правінцыі Пактыка Гуляба Мангал, уключаючы начальніка паліцыі Рахіма.
• 11 ліпеня — на захадзе Афганістана, у горадзе Герат, прагрымеў выбух, загінулі пяць чалавек, дзесяць атрымалі раненні.
• 12 жніўня — «Блэк Хок» пацярпеў катастрофу ў правінцыі Хост у выніку «паветранага ліхацтва» пілота. Загінуў 1 член экіпажа, астатнія 14 вайскоўцаў ЗША атрымалі траўмы.

2005:

• 6 красавіка — «Чынук» пацярпеў катастрофу ў раёне Дах Худайдад на паўднёвы захад ад горада Газні ва ўмовах пясчанай буры пры вяртанні на авіябазу Баграм. Загінулі 15 вайскоўцаў ЗША і 3 амерыканскіх грамадзянскіх спецыяліста кампаніі Халібёртан.
• 28 чэрвеня — група спецпрызна з чатырох чалавек знікла ў правінцыі Кунар, а адпраўлены на іх пошукі верталёт «Чынук» быў збіты. Выратаваны салдат змог пазбегнуць злову з боку баевікоў. У выніку падзення верталёта загінулі 16 амерыканскіх вайскоўцаў.
• 1 ліпеня — падчас амерыканскага авіяналёту загінулі 17 мірных жыхароў правінцыі, якія займаліся пошукам зніклых амерыканскіх вайскоўцаў.
• 2 ліпеня — амерыканскае камандаванне ў Афганістане вызваліла 57 ваеннапалонных афганцаў, якія ўтрымліваліся на ваеннай базе ў Баграма на поўнач ад Кабула.
• 3 ліпеня — больш за 40 чалавек загінулі за мінулыя двое сутак ва ўзброеных сутыкненнях урадавых войскаў з талібамі на поўдні і паўднёвым усходзе Афганістана недалёка ад мяжы з Пакістанам.
• 4 ліпеня — на паўднёвым усходзе Афганістана падарваны аўтамабіль, загінуў кіроўца-афганец і паранены двое турэцкіх інжынераў. Таксама ў выніку бамбардзіровак амерыканскай авіяцыяй лагера баевікоў Талібану на ўсходзе краіны загінулі, па меншай меры, 17 мірных жыхароў. На поўдні Афганістана забіты вядомы вучоны-ісламіст, член ўплывовай шыіцкай арганізацыі Маулаві Махамад Набі Масах. Вучонага застрэлілі каля яго дома ў горадзе Кандагар.
• 11 ліпеня — па меншай меры 13 афганскіх міліцыянераў загінулі і яшчэ двое атрымалі раненні ў выніку падрыву грузавіка ў раёне населенага пункта Джані Кель (правінцыя Пакт) на паўднёвым усходзе Афганістана.
• 12 ліпеня — у Афганістане выяўлены абезгалоўленыя целы 6 паліцыянтаў, 18 чалавек забіты на поўдні краіны.
• 15 ліпеня — амерыканскія войскі знішчылі ў правінцыі Забуль на поўдні Афганістана 19 талібаў і 6 ўзялі ў палон.
• 19 ліпеня — тэрарыст-смяротнік загінуў у Афганістане пры спробе падарваць начальніка паліцыі правінцыі Герат.

2006—2010

2006:

• 13 сакавіка — афганскія талібы забілі замежных закладнікаў.
• 27 сакавіка — тры чалавекі загінулі і як мінімум двое атрымалі раненні рознай ступені цяжкасці пры выбуху прыдарожнай бомбы ў паўднёвых раёнах Афганістана.
• 21 красавіка — у Кандагары талібы забілі 6 паліцэйскіх.
• 30 кастрычніка — талібы забілі індыйскага сувязіста.
• 18 мая — рэйд на горад Муса-Кала (правінцыя Гільменд).
• Май — Аперацыя НАТА «Горны прарыў» (правінцыя Гільменд).
• 4 жніўня — урадавыя войскі ў Афганістан ходзе сумеснай аперацыі з падраздзяленнямі заходняй кааліцыі знішчылі на поўдні краіны, у правінцыі Хелманд, 25 баевікоў руху Талібан.
• 6 жніўня — у Афганістане талібы забілі брытанскага салдата каля складу сілаў НАТА.
• 17 жніўня — у Афганістане пракацілася серыя магутных выбухаў, накіраваных супраць афганскай паліцыі і вайскоўцаў сіл кааліцыі. Выбухі ў правінцыі Урузган здзейснілі два тэрарыста-смяротніка. Першы здзейсніў тэракт ля аднаго з паліцэйскіх пастоў, у выніку чаго раненні атрымалі сем паліцэйскіх. Другі тэрарыст падарваў сябе ў той момант, калі знаходзіўся побач з патрулём вайскоўцаў міжнароднай кааліцыі. У выніку выбуху загінуў мясцовы жыхар, і яшчэ 6 атрымалі раненні.
• Верасень — Аперацыя «Медуза» ў Афганістане.
• 10 верасня — талібы забілі губернатара правінцыі ў Афганістане.
• 18 верасня — у Афганістане тэрарысты-смяротнікі ажыццявілі 3 выбуху, у выніку якіх загінула, па меншай меры, 17 чалавек.
• 26 верасня — па афіцыйных даных, па меншай меры 18 чалавек былі забіты і больш за 17 чалавек атрымалі раненні ў выніку выбуху, які прагрымеў недалёка ад будынка ўрада на поўдні Афганістана.
• 19 кастрычніка — адзін брытанскі салдат, а таксама некалькі афганцаў, у тым ліку двое дзяцей, загінулі ў выніку выбуху ў горадзе Лашкаргах на поўдні краіны. Яшчэ двое брытанскіх вайскоўцаў былі паранены. Тэрарыст-смяротнік падарваў сябе побач з патрулём НАТА.
• 3 лістапада — талібы забілі шасцярых паліцэйскіх.
• 9 снежня — на ўсходзе Афганістана ў правінцыі Кунар талібы забілі пецярых мірных жыхароў, у тым ліку двух настаўніц.

2007:

Канадская артылерыя падчас аперацыі «Ахілес» вядзе агонь па пазіцыях баевікоў, красавік 2007 года.

• 7 студзеня — брытанскія войскі знішчылі базу талібаў на поўначы правінцыі Гільменд.
• 11 студзеня — паведамленне пра баі ў правінцыі Пактыка з буйным атрадам талібаў (брытанскія крыніцы паведамляюць пра 150 загінулых).
• 3 лютага — талібам атрымалася захапіць горад Муса-Кала — адміністрацыйны цэнтр правінцыі Гільменд.
• 17 лютага — больш за 100 чалавек сталі ахвярамі тэракту, здзейсненага на поўдні Афганістана.
• 6 сакавіка—30 мая — аперацыя «Ахілес».
• 16 сакавіка — талібы забілі вадзіцеля выкрадзенага італьянскага журналіста.
• 12 мая — забойства мулы Дадулы.
• 25 мая — у правінцыі Кандагар у выніку выбуху міны загінуў канадскі вайсковец.
• 17 чэрвеня — звыш 35 чалавек загінулі ў выніку падрыву паліцэйскага аўтобуса, здзейсненага тэрарыстам-смяротнікам з руху «Талібан» у сталіцы Афганістана.
• 18 чэрвеня — сямёра дзяцей загінулі ў выніку авіяўдару сіл кааліцыі ў Афганістане.
• 19 ліпеня — 23 місіянера з Паўднёвай Карэі былі ўзяты ў закладнікі баевікамі ў правінцыі Газні. Двое мужчын-закладнікаў былі пакараны смерцю да таго, як было дасягнута пагадненне паміж талібамі і ўрадам Паўднёвай Карэі.
• 25 ліпеня — у Афганістане талібы забілі паўднёвакарэйскага закладніка.
• 3 жніўня — у выніку бамбардзіроўкі авіяцыяй ЗША афганскага горада Мазары-Дыні загінулі больш за 200 жыхароў.
• 10 верасня — да 27 чалавек узрасла колькасць ахвяр тэракту, здзейсненага ў правінцыі Гільменд на поўдні Афганістана. Смяротнік на замініраванным матацыкле падарваў сябе на аўтобусным прыпынку ў цэнтры ажыўленага рынку горада Гірышк. Раненні атрымалі каля 60 чалавек. Сярод загінулых — 13 вартавых парадку, астатнія — мірныя жыхары.
• 1 кастрычніка — як мінімум 30 чалавек загінулі ў выніку выбуху ў аўтобусе ў сталіцы Афганістана
• 6 лістапада — у горадзе Баглан на поўначы Афганістана тэрарыст-смяротнік падарваў бомбу, наблізіўшыся да групы афганскіх парламентарыяў (яны здзяйснялі паездку па рэгіёне). У выніку 90 чалавек загінулі і яшчэ 50 пацярпелі.
• 5 снежня — у сталіцы Афганістана, Кабуле, быў здзейснены другі за мінулыя суткі тэракт. Тэрарыст-самазабойца, які знаходзіўся за рулём замініраванай машыны, пратараніў аўтобус, які перавозіў вайскоўцаў. У выніку тэракту загінулі 13 чалавек.
• 10 снежня — пасля трохдзённай баёў сілам НАТА атрымалася выбіць талібаў з Муса-Калы, які кантраляваўся тымі з лютага.

2008:

• 13 студзеня — талібы забілі двух галандскіх салдат у афганскай правінцыі Урузган.
• 14 студзеня — адбыўся напад на Kabul Serena Hotel у Кабуле, загінулі шэсць чалавек, у тым ліку нарвежскі журналіст. Яшчэ шэсць чалавек былі паранены.
• 17 лютага — смяротнік падарваў замацаваную на целе магутную выбухоўку ў натоўпе сотняў афганцаў, якія сабраліся паглядзець у горадзе Кандагар на сабачыя баі. Па апошніх даных, у выніку выбуху загінулі 37 чалавек і больш за 90 атрымалі раненні.
• 13—23 мая — паспяховая нямецка-нарвежская аперацыя «Карэз» у Бадгыс, падтрымлянная афганскай арміяй.
• 7 ліпеня — у выніку тэракту ў Кабуле загінулі 58 чалавек і больш за 150 параненыя.
• 13 ліпеня — 21 чалавек загінуў, больш за 40 атрымалі раненні ў выніку тэракту на поўдні Афганістана. Па даных паліцыі, смяротнік падарваў сябе на ажыўленым базары паблізу паліцэйскай патрульнай машыны ў раёне Дех-Рауд правінцыі Урузган. Сярод загінулых — 17 мірных жыхароў, большасць з якіх — дзеці, і чацвёра вартавых парадку.
• 8 верасня — у выніку тэракту на паўднёвым усходзе Афганістана загінулі шэсць мірных жыхароў, яшчэ двое атрымалі раненні.
• 29 кастрычніка — у выніку выбуху на ўсходзе Афганістана ў правінцыі Нангархар загінулі 15 мясцовых жыхароў і яшчэ 25 чалавек атрымалі раненні рознай ступені цяжкасці. Выбух ажыццявіў тэрарыст-смяротнік.
• 22 лістапада — да поўдня ад Кабула адбыўся тэракт. Бомба была падарваная непадалёк ад групы французскіх вайскоўцаў, якія ажыццяўлялі патруляванне мясцовасці. У выніку выбуху адзін чалавек загінуў, другі атрымаў раненні.

2009:

«Хамві» афганскай нацыянальнай арміі.

• 7 студзеня — афганскія талібы забілі траіх пакістанскіх паліцэйскіх, яшчэ адзін паліцэйскі быў паранены.
• 9 сакавіка — талібы знішчылі 9 амерыканскіх і 2 брытанскіх танка, забілі 29 салдат Вялікабрытаніі і 28 салдат ЗША.
• 2 мая — талібы забілі пецярых салдат у Афганістане.
• 7 мая — дванаццаць мірных жыхароў загінулі, яшчэ 28 атрымалі раненні рознай ступені цяжкасці ў выніку тэракту, праведзенага смяротнікам ў раёне Герышк паўднёвай афганскай правінцыі Гільменд.
• 2 ліпеня—20 жніўня — паспяховая сумесная аперацыя пад назвай «Удар мячом» сіл ЗША, Вялікабрытаніі, Пакістана і Афганістана ў правінцыі Гільменд.
• 9 ліпеня — замінаваны грузавік узляцеў на паветра каля школы. У гэты час міма праязджаў паліцэйскі патруль. Па папярэдніх даных, у ліку загінулых 21 школьнік і чацвёра вартавых парадку. Разбураныя тры крамы і выбітыя вокны ў бліжэйшых будынках.
• 27 жніўня — памёр, паранены ў выніку ракетнага ўдару, заснавальнік і лідар «Ісламскага руху Узбекістана», Тахір Абдулхалілавіч Юлдашаў.
• 2 верасня — талібы забілі буйнога афганскага чыноўніка.
• 17 верасня — начынены выбухоўкай аўтамабіль, за рулём якога знаходзіўся тэрарыст-смяротнік, пратараніў дзве машыны кантынгенту НАТА. У выніку магутнага выбуху і пажару, згарэлі яшчэ 6 аўтамабіляў. Ахвярамі тэракту сталі 16 чалавек, раненні рознай ступені цяжкасці атрымалі 55.
• 3 кастрычніка — бой за Камдэш, дзе каля трохсот талібаў атакавалі два блокпаста сіл кааліцыі. Пасля 12-гадзіннага бою напад быў адбіты.
• 4 кастрычніка — у Афганістане талібы забілі восем амерыканцаў.
• 8 кастрычніка — у выніку тэракту ў Кабуле загінулі 17 і паранены 83 чалавекі.
• 11 кастрычніка — талібы забілі афганскага высокапастаўленага чыноўніка.
• 28 кастрычніка — 6 чалавек загінулі і 9 параненыя ў выніку тэракту ў Кабуле.
• 31 снежня — у Афганістане талібы забілі 12 замежных ваенных і журналістку.

2010:

• 14 студзеня — тэрарыст-смяротнік прывёў у дзеянне выбуховае прыстасаванне на ажыўленым рынку ў афганскай правінцыі Урузган. У выніку загінулі па меншай меры 16 чалавек, яшчэ 13 атрымалі раненні.
• 17 студзеня — у афганскай правінцыі Герат на захадзе краіны баевікі-талібы забілі кіраўніка адміністрацыі аддаленага раёна Чэшт Шарыф.
• 12 лютага — паспяховая аперацыя «Moshtarak» сіл кааліцыі супраць талібаў у правінцыі Гільменд.
• 28 лютага — у выніку тэракту на поўдні Афганістана ў правінцыі Гільменд загінула сям’я з 11 чалавек.
• 13 сакавіка — у горадзе Тырын-Кот (правінцыя Урузган, Афганістан) на аўтатрасе быў здзейснены тэракт. У выніку выбуху фугаса, закладзенай каля дарогі, загінулі пасажыры, што ехалі па трасе на мікрааўтобусу
• 21 сакавіка — па меншай меры дзевяць чалавек атрымалі раненні і дзесяць загінулі ў выніку выбуху на поўдні Афганістана.
• 31 мая — тэрарыст-смяротнік на замініраваным аўтамабілі атакаваў будынак ваеннага каардынацыйнага цэнтра афганскай арміі ў раёне Караме Сарай усходняй правінцыі Хост. Загінулі як мінімум 19 вайскоўцаў, яшчэ 23 параненыя.
• 10 чэрвеня — у выніку тэракту, здзейсненага ў Афганістане, не менш за 39 чалавек загінулі, больш за 70 атрымалі раненні.
• 10—14 чэрвеня — наступленне ў Шах Валі Кот, якое скончыўся рашучай перамогай сіл кааліцыі
• 7 ліпеня — экстрэмісты радыкальнага руху «Талібан» атакавалі пазіцыі афганскай арміі ў правінцыі Кунар, у выніку чаго тры грамадзяніна загінулі і 16 атрымалі раненні.
• 2 жніўня — Галандыя пачала вывад сваіх войскаў з Афганістана.
• 6 жніўня — у афганскай правінцыі Бадахшан талібы забілі дзесяцёх бяззбройных супрацоўнікаў міжнароднай дабрачыннай хрысціянскай арганізацыі International Assistance Mission, якія аказвалі медыцынскую дапамогу афганцам. Сярод загінулых былі шэсць амерыканцаў, адна брытанка, адна немка і два афганца.
• 26 жніўня — выбух прагрымеў на базары раёна Даштэ Арчы паўночнай афганскай правінцыі Кундуз. У выніку падрыву самаробнага выбуховага прыстасавання загінулі два афганскіх паліцэйскіх. 14 мірных жыхароў, якія апынуліся ў эпіцэнтры, атрымалі раненні.
• 9 кастрычніка — у даліне Гулістан талібы забілі чацвярых італьянцаў.

2011—2014

2011:

• 10 студзеня — баевікі Ісламскага Эмірата заявілі, што падчас 2-гадзіннага бою ў ноч на 9 студзеня ўзялі пад кантроль горад Зары ў правінцыі Балх. Было заяўлена, што страт у іх няма і захоплены трафеі: 12 аўтаматаў Калашнікава, іншая зброя, боепрыпасы, 1 джып. Баевікі паведамілі, што на яны ўзялі пад кантроль увесь раён, бо праціўнік не меў больш ніякімі сіламі ў гэтым раёне і што Зары ўжо сёмы з 15 гарадоў правінцыі Балх, які яны ўзялі пад кантроль.
• 2 мая — у Пакістане знішчаны заснавальнік і лідар «Аль-Каіды» Усама бін Ладэн.
• 6 ліпеня — у раёне авіябазы Баграм у правінцыі Парван разбіўся азербайджанскі транспартны самалёт Іл-76ТД.
• 21 чэрвеня — у Афганістане талібы забілі грузінскага салдата.
• 12 ліпеня — брат прэзідэнта Афганістана Ахмад Карзай быў забіты сваім знаёмым Сардарам Махамадам. Талібы заявілі, што забойства здзейснена іх баевіком.
• 28 ліпеня — талібы захапілілі раён Хас Урузган.
• 1 жніўня — у раёне Хайрпур на паўночным захадзе Пакістана баевікі атакавалі аўтакалону забеспячэння НАТА, былі паранены 4 чалавекі (вадзіцелі і ахоўнікі) і знішчаны 10 бензавозаў.
• 6 жніўня — Катастрофа CH-47 у правінцыі Вардак.
• 23 лістапада — на ўсходзе Афганістана абыўся магутны выбух. У выніку загінулі 2 чалавекі, пацярпелі каля 40.
• 30 лістапада — у Афганістане выбухнуў пасажырскі аўтобус. Загінулі больш за 10 чалавек. 12 атрымалі раненні.
• 6 снежня — па меншай меры 54 чалавек, у тым ліку жанчын і дзяцей, загінулі ў выніку атакі экстрэміста-смяротніка на шыіцкі храм у цэнтры сталіцы Афганістана Кабула, яшчэ 150 атрымалі раненні.

2012:

Салдаты ЗША патрулююць мяжу з Пакістанам, люты 2012 года.

• 5 лютага — невядомыя ўзарвалі аддзяленне паліцыі на поўдні Афганістана. Загінулі сем чалавек, пяць з іх — супрацоўнікі праваахоўных органаў. Раненні атрымалі 19 чалавек.
• 13 лютага — па даных урадавай камісіі, у правінцыях Капіса і Кунар на ўсходзе Афганістана ў выніку авіяўдараў НАТА былі забіты па меншай меры 15 мірных жыхароў, у тым ліку 7 дзяцей.
• 7 сакавіка — у правінцыі Кандагар на поўдні Афганістана раніцай чатыры чалавекі загінулі і яшчэ дзесяць атрымалі раненні пры выбуху бомбы, умацаванай на матацыкле.
• ліпень — у правінцыі правінцыі Фарах на бок баевікоў перайшлі афіцэр і 20 супрацоўнікаў афганскай паліцыі са зброяй, амуніцыяй і тэхнікай. Вядомыя і іншыя выпадкі пераходу на бок баевікоў афганскіх вайскоўцаў і паліцэйскіх. У цэлым, у першым паўгоддзі 2010 года афганскай арміі дэзертыравалі 11 423 чалавека, са студзеня па чэрвень 2011 года — 24 590 салдат і афіцэраў.
• 4 чэрвеня — знішчаны высокапастаўлены чыноўнік «Аль-Каіды» — Абу Ях’я аль-Лібі.
• 28 ліпеня — пры нападзе на кантрольны пункт у правінцыі Пактыка забіты 30 баевікоў Талібану і паранены 1 служачы памежнай паліцыі.
• 14 жніўня — у Афганістане адбылася серыя тэрактаў, якая забрала жыцці 46 чалавек. Пры выбухах былі паранены 90 мясцовых жыхароў.
• 1 кастрычніка — у выніку выбуху, учыненага тэрарыстам-смяротнікам загінулі не менш за 14 чалавек, у тым ліку трое вайскоўцаў НАТА. Яшчэ амаль 40 чалавек атрымалі раненні.
• 7 кастрычніка — рух «Талібан» абвясціў аб сваёй перамозе ў вайне супраць ЗША і іх саюзнікаў.
• 19 кастрычніка — у ваколіцах Мазары-Шарыфа на фугасе падарваўся пасажырскі аўтобус. Загінулі 15 мясцовых жыхароў, паранены каля 20.
• 21 лістапада — у дыпламатычным квартале Кабула адбыўся выбух. Тэракт забраў жыцці, як мінімум, 2 чалавек.
• 14 снежня — на поўдні краіны ў Кандагары тэрарыст-смяротнік падарваў аўтамабіль ля авіябазы НАТА. Па папярэдніх даных, загінуў амерыканскі вайсковец і два мірных жыхара.

2013:

• 26 студзеня — дзесяць супрацоўнікаў афганскай паліцыі загінулі і яшчэ больш за 20 атрымалі раненні ў выніку атакі тэрарыста-смяротніка ў горадзе Кундуз.
• 4 кастрычніка — больш за 50 чалавек загінулі і 90 атрымалі раненні ў выніку нападу баевікоў на будынак суда ў афганскім горадзе Фарах.
• 23 красавіка — забіты заснавальнік і кіраўнік руху «Талібан» — Мухамад Амар.
• 29 кастрычніка — катастрофа Boeing 747 у правінцыі Баграм.
• 30 кастрычніка — у правінцыі Гільменд на самаробнай выбуховай прыладзе падарваўся аўтамабіль з салдатамі 2-га батальёна Каралеўскага палка Шатландыі. У выніку загінулі тры брытанскіх салдат.
• 16 мая — пры выбуху ў сталіцы Афганістана Кабуле загінулі шэсць чалавек, 37 атрымалі раненні.
• 25 чэрвеня — на поўдні Афганістана адбыўся магутны тэракт. У выніку выбуху прыдарожнай міны загінулі 10 чалавек.
• 11 ліпеня — на поўдні Афганістана адбыўся двайны тэракт. У выніку атакі загінулі 5 чалавек.
• 3 жніўня — восем дзяцей загінулі пры выбуху каля індыйскага консульства ў Афганістане.
• 5 верасня — чарговая атака баевікоў у сталіцы Афганістана. Загінулі 10 чалавек. У ходзе аперацыі па вызваленні прыхаджан баевікі былі забіты.
• 13 верасня — у амерыканскага консульства ў Афганістане прагучаў магутны выбух. Загінулі 3 чалавекі, амаль 20 атрымалі раненні.
• 22 верасня — трое амерыканскіх салдат былі застрэлены ў ноч з суботы на нядзелю на тэрыторыі афганскай ваеннай базы ў горадзе Гардэз на ўсходзе Афганістана.
• 17 снежня — выбух у афганскай правінцыі Кандагар забраў жыцці дваіх супрацоўнікаў паліцыі, пацярпелі больш за 10 чалавек.

2014:

• 17 студзеня — тэракт у Афганістане: загінуў 21 чалавек, у тым ліку супрацоўнікі ААН і МВФ.
• 15 ліпеня — у выніку выбуху начыненай выбухоўкай машыны на людным рынку ва ўсходняй правінцыі Афганістана Пактыка не менш за 30 чалавек загінулі і звыш 40 былі параненыя.
• 23 лістапада — жыцця па меншай меры 40 чалавек забраў тэракт у Афганістане. Больш за 60 атрымалі раненні. Тэрарыст-смяротнік прывёў у дзеянне выбуховае прыстасаванне падчас валейбольнага матчу ў правінцыі Пактыка на ўсходзе краіны.
• 28 снежня — пасля таго, як ЗША і саюзнікі завяршаюць шэраг спецаперацый у Афганістане, прымаецца рашэнне аб заканчэнні місіі ISAF.

2015—2019

2015:

• 5 студзеня — выбух аўтамабіля ў цэнтры Кабула. Загінуў 1 чалавек, 5 атрымалі раненні. Адказнасць за атаку на сябе ўзялі баевікі групоўкі «Талібан».
• Сярэдзіна студзеня — групоўка ІДІЛ абвясціла аб пачатку сваёй дзейнасці ў Афганістане, аднак паводле даных УС Афганістана, групоўка нікчэмна малая.
• 18 сакавіка — УС Афганістана заявілі аб ліквідацыі прадстаўніка ІДІЛ у Афганістане.
• 19 сакавіка — ЗША заявілі аб працягу свайго знаходжання на тэрыторыі Афганістана да снежня 2015 года для барацьбы з талібамі і ІД.
• 5 мая — у правінцыі Фарах, на захадзе Афганістана, урадавыя сілы адбілі буйнамаштабную атаку талібаў. Пры гэтым былі забіты 14 баевікоў «Талібана». Напярэдадні сотні талібаў зрабілі масіраваную атаку ў правінцыі Фарах, аднак былі вымушаны адступіць. Урадавыя сілы страцілі 3 чалавекі забітымі, 6 параненымі.
• 25 мая — сотні баевікоў «Талібана» атакавалі ваенную базу Афганскай нацыянальнай арміі ў павеце Навзад паўдневай правінцыі Гільменд і некалькі паліцэйскіх КПП. У выніку разлютаваных баеў, толькі паводле афіцыйных даных, сілавікі страцілі 26 чалавек забітымі (19 паліцэйскіх і 7 ваенных). У выніку талібы захапілі на захопленых кантрольных пунктах зброю і боепрыпасы і перакрылі дарогі, што вядуць у павет Навзад. Сілавікі, якія апынуліся ў блакадзе, адправілі запыт аб падмацаванні. 26-27 мая ў паветах Навзад, Нахрэн-і Сарадж і Сангін пачаліся аперацыі па зачыстцы тэрыторыі ад экстрэмістаў.
• 27 мая — прасоўванне пазначылася толькі ў павеце Сангін, дзе было знішчана каля 30 баевікоў, захоплены лагер падрыхтоўкі, вялікая колькасць зброі і боепрыпасаў. Аб сітуацыі ў павеце Навзад афіцыйныя крыніцы не паведамлялі. Талібы сцвярджалі, што там вяліся баі і ўрадавыя сілы панеслі значныя страты. Перамяшчэнні буйных бандгруп адзначана за апошні час у суседняй афганскай правінцыі Кандагар. У павеце Шарабак былі заўважаны дзясяткі баевікоў «Талібана».
• 26-27 мая — тут прайшла вайсковая аперацыя з прыцягненнем авіяцыі. У выніку серыі авіяўдараў і наземных баявых дзеянняў былі знішчаны не менш за 35 баевікоў.
• 2 чэрвеня — у ходзе баявых дзеянняў баевікі ІД страцілі 13 чалавек забітымі і 12 цяжка параненымі. Частка радыкальных ісламістаў здалася талібам, больш за 30 «пакаяліся» і вярнуліся ў шэрагі «Талібана». Значная частка прыхільнікаў «Ісламскай дзяржавы» ў Афганістане з’яўляліся былымі талібамі, што спрошчаваў кантакт паміж імі.
• 4 чэрвеня — не менш за пяць чалавек загінулі на ўскраіне горада Лашкаргах. Адказнасць за тэракт узяла на сябе групоўка «Талібан».
• 6 чэрвеня — паводле іх даных, баевікам групоўкі ІД удалося цалкам захапіць раён Ямган у паўночнай правінцыі Бадахшан. «Усе варожыя аб’екты былі ўзятыя пад кантроль, знішчаны два танкі і больш за 30 марыянетак», — гаворыцца ў заяве «Талібана». Усе падраздзяленні афганскіх сілавікоў (як войска, так і паліцыя) пакінулі раён Ямган.
• 7 чэрвеня — «Талібан» захапіў большую частку павета Гізаб у паўднёвай афганскай правінцыі Урузган. Прадстаўнікі афганскай паліцыі паведамілі, што ў баявых дзеяннях загінулі чацвёра ваенных і 12 баевікоў. Усе афіцыйныя крыніцы заяўляюць аб захопе талібамі 12 паліцэйскіх кантрольна-прапускных пунктаў, але гаворка ідзе пра захоп значнай часткі павета. Намеснік начальніка паліцыі правінцыі Урузган сказаў журналістам, што «сілы бяспекі адступілі ў некаторых раёнах павета Гізаб». Вечарам паступіла інфармацыя, што баевікі ўжо набліжаюцца да адміністрацыйнага цэнтра.
• 27 жніўня — рух «Талібан» праз 7,5 гадоў вярнуў сабе кантроль над стратэгічна важным горадам Муса-Кала ў правінцыі Гільменд. У выніку гэтага дзеяння цэнтральная і паўночная часткі правінцыі перайшла пад кантроль баевікоў, а яе сталіца Лашкаргах апынулася адрэзанай ад Кабула.
• 28 верасня — на досвітку пачалося наступленне талібаў на Кундуз. У гэты час большасць армейскіх і паліцэйскіх падраздзяленняў знаходзіліся за горадам, губернатар правінцыі — у Таджыкістане, а ўсё кіраўніцтва сілавікоў — у Кабуле. Баевікі ўзялі пад кантроль ключавыя пункты на падыходах да Кундуза, пасля чаго пачалі планамерна зачышчаць горад. Яны захапілі будынкі правінцыйнага савета, Вышэйшага савета міру і бальніцу на 200 ложкаў. Паводле апошніх звестак, у ходзе атакі загінулі 14 афганскіх паліцэйскіх і сем грамадзянскіх асоб, 47 чалавек параненыя. Сілавікі паведамілі, што ім удалося знішчыць 13 талібаў і параніць 21. У рэгіён былі спешна перакінутыя вайсковыя падраздзяленні, але прабіцца ў горад ім не ўдалося. Урадавыя сілы не вырашалі ўжыць авіяцыю, каб пазбегнуць гібелі мірных жыхароў, якіх баевікі не выпускалі з горада.
• 29 верасня - найбуйнейшы поспех руху «Талібан» за апошнія 14 гадоў: цалкам захоплены Кундуз і над цэнтральнай часткай горада лунае сцяг «Талібану». У ходзе штурму была захоплена бронетэхніка афганскай арміі. Тым часам Афганская армія пачала аперацыю па вызваленні Кундуза пры падтрымцы ВПС ЗША.
• 30 верасня — працяг зацятых баёў за Кундуз.
• 3 кастрычніка — самалётам ВПС ЗША здзейснены авіяўдар па бальніцы міжнароднай арганізацыі «Урачы без межаў» ў горадзе Кундузе. Загінула 22 чалавекі, у тым ліку медыцынскі персанал і дзеці. 37 чалавек паранена.
• 5 лістапада — амаль 30 баевікоў ІД знішчаныя ў выніку ваеннай аперацыі ў правінцыі Нангархар на ўсходзе Афганістана.
• 10 лістапада — загінуў, у выніку атакі тэрарыста-смяротніка, камандзір «Талібану» Мула Пір Агха.
• 24 лістапада — падбіты малдаўскі верталёт, які здзейсніў вымушаную пасадку; загінулі 3 чалавекі, у палоне талібаў апынуліся 18 чалавек.
• 28 лістапада — два чалавекі загінулі і чатыры пацярпелі ў выніку выбуху ў Кабуле.
• 2 снежня — у пакістанскім горадзе Квета памёр ад ранення лідар талібаў Мула Мансур.
• 3 снежня — афганскі спецназ, пры падтрымцы войскаў ЗША, вызваліў 60 чалавек, якія ўтрымліваліся ў наладжанай рухам «Талібан» турме ў паўднёвай правінцыі Гільменд.
• 9 снежня — напад талібаў на аэрапорт Кандагара. Загінула 14 чалавек.
• 15 снежня — прадстаўнікі сілаў бяспекі Афганістана ліквідавалі 40 талібаў.
• 16 снежня — разлютаваныя сутыкненні паміж баевікамі руху «Талібан» і баевікамі тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава» ў пунктах ўсходняй правінцыі Нангархар. У выніку баёў было забіта 15 экстрэмістаў, і яшчэ 36 атрымалі раненні. З ліку баевікоў ІД забіта чатыры чалавекі.
• 21 снежня — у выніку падрыву тэрарыста-смяротніка ў Кабуле былі забітыя шэсць вайскоўцаў НАТА. 28 снежня ў горадзе зноў прагрымеў выбух (адзін загінулы, чацвёра параненых).

2016:

• 1 студзеня — выбухнула машына побач з французскім рэстаранам ў Кабуле. Адказнасць за напад узяў на сябе рух «Талібан». Выбух прагрымеў таксама і ў раёне пасольстваў і каля ўрадавых будынкаў.
• 3 студзеня — тэрарысты напалі на консульства Індыі ў горадзе Мазары-Шарыф на поўначы краіны.
• 5 студзеня — у Кабуле ўзарвалася магнітная бомба, прымацаваная да аўтамабіля.
• 20 студзеня — выбух блізу пасольства Расіі ў Кабуле. Не меней трох чалавек загінула.
• 1 лютага — тэракт ля будынка парламента ў Кабуле; 20 загінулых і 20 параненых.
• 27 лютага — у аэрапорце Джэлалабад адбыўся выбух. Загінулі па меншай меры 6 чалавек, яшчэ сем атрымалі раненні.
• 7 сакавіка — на ўсходзе Афганістана ліквідавана 15 баевікоў ІД.
• 14 сакавіка — у Нангархары 12 баевікоў ІДІЛ загінулі ад падрыву на ўласнай выбухоўцы, яшчэ па меншай меры 21 атрымалі раненні.
• 11 красавіка — «Талібан» абвясціў аб пачатку вясновага наступлення на пазіцыі афганскіх урадавых войскаў. У Джалалабадзе адбыўся тэракт; загінулі як мінімум 12 чалавек, яшчэ 27 чалавек атрымалі раненні.
• 21 мая — амерыканскі беспілотнік нанёс удар па машыне, у якой знаходзіўся лідар руху «Талібан» Мула Ахтар Мансур.
• 30 чэрвеня — тэракт у Кабуле. Загінулі 40 выпускнікоў паліцэйскай акадэміі.
• 23 ліпеня — тэракт у Кабуле. Загінулі, па меншай меры, 80 чалавек, звыш за 230 атрымалі раненні.
• 13 жніўня — за суткі ў ходзе аперацый афганскіх сіл бяспекі на тэрыторыі Афганістана былі забітыя 92 баевіка.
• 14 жніўня — у паўночнай правінцыі Афганістана Кундуз адбыліся сутыкненні афганскай арміі з баевікамі руху «Талібан». У выніку знішчаны 21 талібы, звестак аб параненых не паступала.
• 16 жніўня — армія Афганістана спыніла масіраванае наступленне радыкальнай групоўкі «Талібан» на захадзе краіны, у ходзе аперацыі забітыя 53 баевіка.
• 18 жніўня — на тэрыторыі заходняй афганскай правінцыі Гор прагрымеў выбух, у выніку якога загінулі і пацярпелі 8 служачых Афганскай нацыянальнай арміі.
• 8 верасня — талібы зайшлі ў сталіцу правінцыі Урузган горад Тарынкот на поўдні Афганістана.
• 19 верасня — на поўдні Афганістана ў выніку авіяўдару ВПС ЗША загінулі восем паліцыянтаў.
• 24 верасня — Пентагон заявіў, што талібы кантралююць 10% тэрыторыі Афганістана.
• 10 кастрычніка — баевікі руху «Талібан» захапілі раён Болан і прасоўваюцца да цэнтра горада Лашкаргах, які з’яўляецца сталіцай паўднёвай правінцыі Гільменд.
• 11 кастрычніка — як мінімум 14 чалавек загінулі і 26 пацярпелі падчас выбуху ля сцен шыіцкай пахавальні Сахі ў Кабуле падчас ушанавання святога для шыітаў дня Ашура, які лічыцца днём памінання пакутнікаў.
• 26 кастрычніка — баевікі радыкальнай групоўкі «Талібан» выкралі і пазней забілі не менш за 33 мірных жыхара ў правінцыі Гор ў цэнтральнай частцы Афганістан.
• 12 лістапада — чатыры чалавекі загінулі і 15 атрымалі раненні ў выніку магутнага выбуху ля ваеннай базы ЗША і НАТА Баграм у Афганістане.

2017:

• 10 студзеня — двайны тэракт у Кабуле. Загінулі 49 чалавек.
• 7 лютага — як мінімум 19 чалавек загінулі і больш за 40 атрымалі раненні ў выніку выбуху, учыненага смяротнікам, на тэрыторыі Вярхоўнага суда Афганістана ў Кабуле.
• 11 лютага — чарговы тэракт у Афганістане: сем чалавек загінулі, яшчэ 20 паранены.
• 8 сакавіка — тэрарысты захапілі ў закладнікі медперсанал і хворых у Кабуле. Загінулі 49 чалавек. Адзін з баевікоў падарваў сябе каля лячэбнай установы. Іншыя ўварваліся ў будынак.
• 19 сакавіка — каля 10 талібаў загінулі ў выніку авіяўдару ў Афганістане. У выніку амерыканскіх авіяўдараў ў афганскай правінцыі Пактыка быў забіты адзін з верхаводаў «Аль-Каіды» Кары Ясін.
• 21 марта — 3 чалавекі загінулі, яшчэ восем атрымалі раненні ў выніку выбуху замініраванага аўтамабіля ў паўднёвай афганскай правінцыі Гільменд.
• 26 сакавіка — па меншай меры 27 тэрарыстаў ІДІЛ знішчаны ў выніку авіяўдару афганскіх ВПС у правінцыі Нангархар на ўсходзе Афганістана.
• 9 красавіка — тэракт на поўначы Афганістана, 9 загінулых.
• 13 кастрычніка — амерыканскія ваенныя скінулі на афганскую правінцыю Нангархар няядзерную бомбу, якую самі назвалі «маці ўсіх бомбаў». Загінула як мінімум 94 баевіка ІД.
• 15 кастрычніка — тэракт на поўдні Афганістана: загінулі 11 мірных жыхароў.
• 21 красавіка — у Афганістане 90 ваенных загінулі пры нападзе талібаў.
• 3 мая — у сталіцы Афганістана Кабуле ў выніку нападу смяротніка на ваенную калону НАТА загінулі не менш за восем мірных жыхароў, яшчэ 25 былі паранены.
• 7 мая — у Афганістане падчас аперацыі афганскіх і амерыканскіх ваенных забіты лідар мясцовай ячэйкі тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава» Абдул Хасіб.
• 9 мая — тэракт у цэнтры Афганістана забраў жыцці дзевяці чалавек.
• 14 мая — дзесяць баевікоў руху «Талібан» падарваліся на самаробнай выбуховай прыладзе на поўдні Афганістана.
• 17 мая — у Афганістане баевікі захапілі тэлекампанію.
• 20 мая — падчас нападу на банк у Афганістане загінулі двое паліцэйскіх.
• 25 мая — па меншай меры 13 ваеннаслужачых Афганістана загінулі ў выніку сутыкненняў з баевікамі руху «Талібан».
• 27 мая — тэракт у Афганістане: 18 загінулых.
• 31 мая — тэракт у Кабуле: 150 загінулых, 460 параненых.
• 3 чэрвеня — пры выбухах у Кабуле загінулі 20 чалавек.
• 6 чэрвеня — каля мячэці ў афганскім горадзе Герат прагрымеў выбух. У выніку выбуху загінулі сем чалавек, яшчэ 12 атрымалі раненні.
• 11 чэрвеня — Пентагон пацвердзіў гібель трох ваеннаслужачых ЗША ў выніку нападу ў Афганістане.
• 15 чэрвеня — каля мячэці Кабула адбыўся выбух. У выніку шэсць чалавек загінулі, яшчэ 10 атрымалі раненні.
• 18 чэрвеня — тэракт у Афганістане: загінулі 5 паліцэйскіх, 18 чалавек паранены.
• 22 чэрвеня — на поўдні Афганістана прагрымеў выбух. 34 загінулых, 60 параненых.
• 25 чэрвеня — талібы забілі 10 паліцэйскіх на захадзе Афганістана.
• 30 чэрвеня — у Афганістане талібы атакавалі КПП і забілі шасцярых паліцэйскіх.
• 1 ліпеня — тэракт у Афганістане забраў жыцці 9 чалавек.
• 24 ліпеня — тэракт у Кабуле: 36 забітых, больш за 40 параненых.
• 29 ліпеня — тэракт у Кабуле: загінулі 24 чалавекі, 42 атрымалі раненні.
• 1 жніўня — тэракт у Афганістане, 50 загінуўшых.
• 23 жніўня — пры тэракце ў Афганістане загінулі пяць чалавек.
• 25 жніўня — у выніку нападу на мячэць у сталіцы Афганістана больш за 20 чалавек загінулі, больш за 30 атрымалі раненні.
• 27 жніўня — у Афганістане выбухнуў аўтамабіль, 13 чалавек загінулі.
• 28 жніўня — тэракт у Кабуле. Загінулі 11 чалавек.
• 29 жніўня — у сталіцы Афганістана адбыўся тэракт каля пасольства ЗША. У выніку загінулі як мінімум пяць чалавек, яшчэ трое атрымалі раненні.
• 9 верасня — афганскія вайскоўцы ліквідавалі больш за 120 тэрарыстаў за апошнія 24 гадзіны. Паведамляецца, што з іх былі забіты 19 тэрарыстаў ІД.
• 13 верасня — у выніку выбуху ў Афганістане загінулі мінімум тры чалавекі.
• 30 верасня — тэракт у Афганістане: шасцёра загінулых, дзясяткі параненых.
• 14 кастрычніка — талібы расстралялі пяцёх мірных жыхароў у правінцыі Герат.
• 16 кастрычніка — талібы абвясцілі аб крушэнні амерыканскага БПЛА на поўначы Афганістана.
• 17 кастрычніка — пры тэракце ў Афганістане загінуў 71 чалавек.
• 19 кастрычніка — тэракт на ваеннай базе ў Афганістане, не менш за 43 забітых.
• 20 кастрычніка — ахвярамі двух тэрактаў у Афганістане сталі 89 чалавек.
• 21 кастрычніка — смяротнік падарваў аўтобус з курсантамі ваеннай акадэміі, 15 загінулых.
• 24 кастрычніка — баевікі радыкальнага ісламісцкага руху «Талібан» у ноч на 25 кастрычніка напалі на тры вайсковыя базы ў Афганістане, у выніку чаго загінулі 13 салдат. У выніку 4-гадзіннага бою, у якім афганская армія ўжыла авіяцыю, былі ліквідаваныя 17 талібаў.
• 29 кастрычніка — у выніку тэракту ў Афганістане загінулі 13 паліцэйскіх.
• 31 кастрычніка — магутны выбух прагрымеў у дыпламатычным квартале Кабула, 13 загінулых.
• 1 лістапада — па меншай меры 15 чалавек загінулі і 27 атрымалі раненні ў выніку выбуху замініраванага бензавоза побач з пасажырскім аўтобусам у афганскім горадзе Чарыкар.
• 7 лістапада — па меншай меры два чалавекі загінулі, яшчэ 20 атрымалі раненні пры спробе захопу кабульскай спадарожнікавай тэлевізійнай станцыі «Шамшад».
• 9 лістапада — чатыры чалавекі загінулі ў выніку тэракту ў Афганістане.
• 10 лістапада — тэракт у Афганістане, загінуў паліцэйскі.
• 13 лістапада — баевікі радыкальнага руху «Талібан» здзейснілі напады на паліцэйскія пасты ў Афганістане. Загінулі 27 паліцэйскіх.
• 16 лістапада — у выніку тэракту ў Кабуле загінулі 18 чалавек.
• 19 лістапада — баевікі тэрарыстычнай групоўкі «Талібан» здзейснілі адразу тры напады на кантрольна-прапускныя пункты ў правінцыі Заходні Фарах. Ахвярамі нападаў сталі шэсць супрацоўнікаў паліцыі. Падчас перастрэлак былі забіты восем паўстанцаў, яшчэ пяцёра паранены.
• 20 лістапада — у Афганістане спецназ вызваліў з турмы талібаў больш за 30 зняволеных.
• 23 лістапада — у выніку выбуху ў горадзе Джалалабад на ўсходзе краіны загінулі 10 чалавек, яшчэ больш за 20 атрымалі раненні.
• 24 лістапада — у выніку нападу на КПП у Афганістане загінуў адзін сілавік, былі забіты шэсць баевікоў.
• 2 снежня — па менш меры тры чалавекі загінулі, яшчэ восем атрымалі раненні ў выніку двайнога тэракту на ўсходзе Афганістана.
• 3 снежня — у Афганістане смяротнік падарваў сябе каля стадыёна. Загінулі 6 чалавек, 13 параненых.
• 5 снежня — у Афганістане знішчылі лідара «Аль-Каіды» Амара Хетаба і 80 баевікоў.
• 8 снежня — некалькі тэрактаў адбылося ў Афганістане. У жылым раёне Кабула прагрымеў выбух, які забраў жыцці сямі чалавек і прывёў да раненняў яшчэ 16 мірных жыхароў. У правінцыі Нангархар адбыўся выбух у мячэці падчас пятнічнай малітвы. У выніку выбуху загінуў адзін чалавек, раненні атрымалі сямёра чалавек.
• 9 снежня — у выніку аперацыі афганскіх сіл бяспекі на тэрыторыі паўночнай правінцыі Кундуз былі забіты і паранены больш за 40 баевікоў "Талібану".
• 11 снежня — на тэрыторыі паўночнай афганскай правінцыі Кундуз завяршылася буйная аперацыя зачысткі, па выніках якой больш за 10 пасёлкаў былі ачышчаны ад прысутнасці паўстанцаў. У выніку баявых дзеянняў больш за 130 талібаў былі забіты і яшчэ каля 50 атрымалі раненні.
• 12 снежня — талібы забілі трох вайскоўцаў у Афганістане.
• 13 снежня — талібы захопліваюць тэрыторыі ў правінцыях Сары-Куль і Тахар.
• 14 снежня — у Афганістане ў правінцыі Гільменд адбылося сутыкненне супрацоўнікаў паліцыі з баевікамі радыкальнага руху «Талібан». У выніку перастрэлкі былі забіты 14 супрацоўнікаў праваахоўных органаў.
• 17 снежня — баевікі Талібану забілі па меншай меры 14 афганскіх вайскоўцаў і паранілі некалькі чалавек падчас перадсвітальныя нападу ў правінцыі Гільменд на поўдні краіны. Таксама ў выніку тэракту загінула адна жанчына, яшчэ чацвёра чалавек былі тэрмінова шпіталізаваны. Выбух таксама пашкодзіў аўтамабілі сіл НАТА і будынкі, якія знаходзіліся паблізу. Ніхто з салдат Альянсу не пацярпеў.
• 19 снежня — смяротнік падарваў замінаваны аўтамабіль каля паліцэйскага паста. Па меншай меры, тры чалавекі загінулі, больш за 30 паранены.
• 22 снежня — не менш васьмі чалавек загінула ў выніку двух выбухаў у Афганістане.
• 31 снежня — выбух прагрымеў падчас пахавання прадстаўніка мясцовых уладаў у Джалалабадзе. Бомбу прывёў у дзеянне смяротнік. У выніку выбуху загінулі 18 чалавек, яшчэ 13 атрымалі раненні.

2018:

• 1 студзеня — загінуў начальнік акруговай паліцыі, Махамад Ібрагім, і двое паліцэйскіх былі паранены ў выніку перастрэлкі з талібамі. У Афганістане ліквідавалі аднаго з галоўных талібаў, адказнага за планаванне тэрактаў.
• 3 студзеня — у ходзе шырокамаштабнай аперацыі на поўначы і ўсходзе Афганістана за апошнія трое сутак знішчаны больш за 120 баевікоў ІДІЛ.
• 4 студзеня — пры выбуху ў Кабуле загінулі 20 чалавек.
• 6 студзеня — у афганскай правінцыі Фарах талібы выкралі 20 чалавек. На захадзе Афганістана ліквідаваны 20 баевікоў "Талібану". ВПС Афганістана знішчылі не менш за 14 баевікоў ІДІЛ.
• 8 студзеня — баевікі радыкальнага руху «Талібан» штурмуюць цэнтр павета Кахістан і тры паселішчы ў яго наваколлі ў правінцыі Фар’яб на паўночным захадзе Афганістана.
• 12 студзеня — смяротнік падарваўся ў жылым доме ў Афганістане. У выніку выбуху загінулі не менш за двух чалавек, яшчэ шасцёра атрымалі раненні. Талібы забілі трох афганскіх паліцэйскіх. Служачыя афганскіх сіл панеслі страты ў выніку сутыкненняў з талібамі ў Гельмендзе. У выніку сутыкненняў абодва бакі панеслі страты. Чацвёра вайскоўцаў загінулі і яшчэ 9 атрымалі раненні. Талібы страцілі 7 чалавек забітымі і яшчэ некалькі параненымі.
• 14 студзеня — талібы забілі не менш за сем паліцэйскіх у Афганістане.
• 16 студзеня — пры атаках талібаў у Фар’ябе загінулі 10 чалавек і пацярпелі яшчэ больш за 40.
• 21 студзеня — талібы атакавалі пазіцыі баевікоў ІД на тэрыторыі павета Дарзаб правінцыі Джаўзджан. Напад стаў адказам на здзейсненае некалькі дзён таму паслядоўнікамі ІД забойства аднаго з камандзіраў "Талібану". У адказ на забойства талібы знішчылі 18 баевікоў ІД і захапілі ў палон семярых членаў арганізацыі. Страты талібаў склалі два баевіка забітымі і два параненымі. Сутыкненні паміж двума групоўкамі працягваліся на тэрыторыі паселішчаў Сардараў, Мугул, якія з’яўляліся галоўнымі базамі ІД у раёне Дарзаб. На поўначы Афганістана баевікі атакавалі КПП, загінулі 18 чалавек.
• 9 лютага — ваенна-паветраныя сілы ЗША нанеслі бомбавыя ўдары па аб’ектах руху «Талібан» і «Ісламскага руху Усходняга Туркестана», размешчаным у афганскай правінцыі Бадахшан.
• 2 сакавіка — па меншай меры 9 з 30 чалавек, выкрадзеных баевікамі «Талібану» на тэрыторыі паўднёвай афганскай правінцыі Урузган, вызвалены. Адбыўся тэракт у пасольскім квартале Кабула. У выніку атакі тэрарыста-смяротніка адзін чалавек загінуў, як мінімум чацвёра атрымалі раненні.
• 21 сакавіка — тэракт у Кабуле: 29 чалавек загінулі, 52 атрымалі раненні.
• 23 сакавіка — у Афганістане пры выбуху аўтамабіля загінулі 12 чалавек.
• 28 сакавіка — у выніку ўзброенага нападу на пахавальную працэсію ў павеце Хіва правінцыі Нангархар у Афганістане загінулі двое чалавек, яшчэ 4 атрымалі раненні.
• 2 красавіка — ракетна-бомбавы ўдар сумесных сіл ВПС ЗША і Афганістана па медрэсэ ў вёсцы Дафтані ў павеце Дашт-е-Арчы правінцыі Кундуз.
• 9 красавіка — у Афганістане забіты галоўны вярбоўнік баевікоў ІДІЛ.
• 11 красавіка — у Афганістане талібы забілі сем паліцэйскіх і кіраўніка раёна.
• 15 кастрычніка — у Афганістане пры атацы талібаў загінулі чатыры паліцэйскіх. Талібы атакавалі кантрольныя пункты апалчэнцаў. У выніку нападу 11 удзельнікаў апалчэння загінулі, у тым ліку камандзір, вядомы як Хафіз Хан. У ліку забітых таксама апынуўся талібскі камандзір Халід.
• 22 красавіка — у Афганістане ў выніку падвойнага тэракту загінулі 57 чалавек. Адказнасць за тэракт узяла ІД.
• 23 красавіка — у Афганістане баевікі атакавалі сілавікоў, загінулі 16 чалавек.
• 24 кастрычніка — талібы забілі чатырох паліцэйскіх у Афганістане.
• 25 красавіка — афганскія талібы абвясцілі аб пачатку вясновага наступу.
• 26 красавіка — талібы падчас начной атакі забілі каля 15 вайскоўцаў у Афганістане.
• 28 красавіка — талібы забілі дзевяць жыхароў Нангархару.
• 4 мая — адзін з паветаў правінцыі Бадахшан быў захоплены талібамі.
• 6 мая — у Афганістане ў выніку тэракту загінулі 19 чалавек.
• 7 мая — пераапранутыя ў паранджу талібы застрэлілі трох паліцэйскіх у Афганістане.
• 8 мая — талібы захапілі 12 населеных пунктаў у Афганістане.
• 11 мая — талібы забілі больш за 40 паліцыянтаў і вайскоўцаў у Афганістане.
• 13 мая — талібы захапілі паселішча на паўночным захадзе Афганістана. У выніку захопу загінулі шэсць афганскіх вайскоўцаў, яшчэ чацвёра патрапілі ў палон да талібам. У горадзе Джалалабад адбылася серыя выбухаў. У выніку загінулі 9 чалавек, дзясяткі параненых.
• 14 мая — у Афганістане талібы штурмуюць цэнтр правінцыі Фарах.
• 15 мая — афганскія ваенныя адбілі наступленне талібаў на горад Фарах.
• 18 мая — серыя выбухаў у Афганістане: загінулі па меншай меры 8 чалавек.
• 20 мая — павет Аджрыстан усходняй афганскай правінцыі Газні знаходзіцца пад пагрозай захопу талібамі.
• 21 мая — у Афганістане талібы забілі 20 паліцэйскіх.
• 22 мая — у Афганістане прагрымеў выбух, загінулі 16 чалавек.
• 28 мая — масавай атацы талібаў падвергнуўся павет Хваджагар правінцыі Тахар.
• 29 мая — у Афганістане талібы захапілі два раёны павета Хваджагар.
• 30 мая — талібы захапілі афганскі павет на мяжы з Таджыкістанам. У Афганістане ў выніку выбуху загінулі трое паліцэйскіх.
• 3 чэрвеня — у правінцыі Фарах талібы напалі на служачых УНБ ІРА. У выніку сутыкненняў былі забіты 16 талібаў і яшчэ 9 атрымалі раненні.
• 4 чэрвеня — ухвярамі тэракту каля універсітэта ў Кабуле сталі 14 чалавек.
• 6 чэрвеня — на поўначы Афганістана адбыўся тэракт. Ахвярамі тэракту сталі шэсць чалавек.
• 7 чэрвеня — у Афганістане ўрад абвясціў аб перамір’і з талібамі.
• 8 чэрвеня — талібы прынялі прапанову ўладаў Афганістана аб часовым перамір’і.
• 11 чэрвеня — у выніку тэрактаў у Афганістане загінулі 36 чалавек. Адказнасць за тэракты ўзяла ІД.
• 12 чэрвеня — у час абвешчанага ў Афганістане перамір’я ў ноч з 11 на 12 чэрвеня талібамі быў захоплены павет Кахістан у паўночнай правінцыі Фар’яб. Талібы забілі кіраўніка раёна.
• 14 чэрвеня — у Афганістане пры атацы талібаў загінулі чацвёра вайскоўцаў.
• 16 чэрвеня - ІД узяла адказнасць за тэракт на свяце ў Афганістане, ахвярамі якога сталі 36 чалавек.
• 17 чэрвеня — тэракт у Афганістане: загінулі 18 чалавек. Талібы афіцыйна заявілі аб заканчэнні перамір’я.
• 19 чэрвеня — у правінцыі Кундуз у баі з талібамі загінулі 9 афганскіх вартавых парадку.
• 20 чэрвеня — талібы забілі 30 афганскіх вайскоўцаў.
• 21 чэрвеня — новыя атакі талібаў адбыліся ў правінцыях Німроз, Фар’яб, Газні і Кандагар. Загінулі 14 вайскоўцаў.
• 22 чэрвеня — у Афганістане баевікі радыкальнага руху «Талібан» скралі 33 супрацоўнікаў дарожна-будаўнічай кампаніі ў правінцыі Кандагар, яшчэ чатыры чалавекі загінулі ў перастрэлцы з талібамі.
• 23 чэрвеня — талібы захапілі ваенную базу Балю-Мургаб на мяжы з Туркменістанам. У перастрэлцы вайскоўцы забілі 15 талібаў.
• 25 чэрвеня — талібы штурмуюць афганскі горад ля мяжы з Таджыкістанам, больш за 30 чалавек загінулі ў баях. Талібы захопліваюць кантрольныя пункты ў правінцыі Вардак.
• 27 чэрвеня — на тэрыторыі паўночнай афганскай правінцыі Тахар баевікі Талібану захапілі кантрольны пункт памежнай паліцыі. Баявыя дзеянні праходзілі ў адным з раёнаў павета Чахаб, непадалёку ад мяжы з Таджыкістанам. На момант атакі на кантрольным пункце дзяжурылі 24 вартавых парадку. Па выніках сутыкнення 16 паліцыянтаў былі забіты.
• 28 чэрвеня — талібы расстралялі кіраўніка афганскага павета. Падчас авіяўдараў, праведзеных афганскімі ВПС у паўднёва-ўсходняй правінцыі Газні, талібы панеслі сур’ёзныя страты.
• 30 чэрвеня — Афганістан абвясціў аб спыненні перамір’я з талібамі. Талібы захапілі порт Айханум на афганская-таджыкскай мяжы. ВПС Афганістана знішчылі 12 баевікоў «Талібану»
• 1 ліпеня — падраздзяленне афганскага спецпрызна вярнула кантроль над рачным портам Айханум, захопленым раней талібамі. У выніку тэракту на ўсходзе Афганістана загінулі 19 чалавек. Адказнасць за тэракт узяла на сябе тэрарыстычная арганізацыя «Ісламская дзяржава».
• 4 ліпеня — у Кабуле талібы забілі шэсць паліцэйскіх і паранілі яшчэ чатырох.
• 8 ліпеня — талібы ў Афганістане абстралялі з мінамётаў горад Газні. Сілавікі за суткі ліквідавалі ў Афганістане больш за 120 членаў руху «Талібан» і тэрарыстаў ІД. У розных раёнах Афганістана прайшло каля дзясятка аперацый па зачыстцы і 89 аперацый спецназа супраць баявікоў. Самалёты ВПС краіны нанеслі дзевяць удараў па пазіцыях ІД і талібаў. Аперацыі прайшлі ў правінцыя Фарах, Газні і Нангархар. У афганскай правінцыі Нангархар знішчана ключавая база ІД. У Афганістане ўзмацніўся ўплыў тэрарыстычных груповак, урадавыя сілы вялі актыўную барацьбу супраць баевікоў. Па ўсёй краіне аб’яўлены аперацыі супраць ІД і талібаў.
• 9 ліпеня — сілы бяспекі Афганістана пры падтрымцы амерыканскіх ваенных прыступілі да заключнай фазы аперацыі па знішчэнні баевікоў групоўкі «Ісламская дзяржава» ў правінцыі Нангархар, на мяжы з Пакістанам.
• 10 ліпеня — у выніку тэракту ў Афганістане загінулі 12 чалавек.
• 12 ліпеня — талібы ўзялі пад кантроль мяжу з Таджыкістанам.
• 30 жніўня — у Афганістане ў выніку тэракту загінулі 5 памежнікаў.
• 5 верасня — у выніку тэрактаў у Афганістане забіты 20 чалавек.
• 9 верасня — у Афганістане з-за тэракту загінулі 7 чалавек. Талібы захапілі два населеныя пункты ў Афганістане.
• 31 кастрычніка — у Афганістане разбіўся вайсковы верталёт, загінулі 25 чалавек.
• 3 лістапада — урадавыя вайскоўцы знішчылі 34 баевіка «Талібану».
• 4 лістапада — у выніку авіяўдараў на ўсходзе Афганістана былі забіты 17 баевікоў «Талібану» і «Ісламскай дзяржавы».
• 8 лістапада — у Афганістане сілавікі ліквідавалі 16 баевікоў «Талібану».
• 10 лістапада — у правінцыі Фарах забіта 30 салдат сіл бяспекі Афганістана.
• 12 лістапада — у афганскай правінцыі Фарах ліквідаваны 34 баевіка. Пры атацы талібаў у Афганістане загінулі 37 чалавек.
• 15 лістапада — у афганскай правінцыі Фарах ліквідаваны 9 баевікоў. Баевікі «Талібану» працягвалі наступленне ў правінцыі Фарах.
• 18 лістапада — у афганскай правінцыі Фарах знішчаны 65 баевікоў.
• 20 лістапада — пры выбуху ў Кабуле 55 чалавек загінулі і амаль 100 пацярпелі.
• 23 лістапада — у афганскай правінцыі Кандагар знішчана 65 баевікоў ІДІЛ. У выніку тэракту ў мячэці на ваеннай базе ў Афганістане загінулі 26 вайскоўцаў, яшчэ 50 былі паранены.
• 26 лістапада — у правінцыі Фарах пры атацы талібаў загінулі 22 паліцэйскіх.
• 27 лістапада — у афганскай правінцыі Фарах ліквідавана 16 талібаў. Тэракт у Афганістане забраў жыцці трох салдат ЗША.
• 30 лістапада — у афганскай правінцыі Нангархар ліквідаваны 27 баевікоў.
• 7 снежня — афганскія талібы атакавалі два вайсковых блокпаста: 14 загінулых.
• 9 снежня — талібы захапілі ваенную базу ў правінцыі Фарах.
• 11 снежня — у Афганістане ў выніку сутыкненняў з талібамі загінулі двое мясцовых урадавых вайскоўцаў і 21 баявік.
• 12 снежня — у Афганістане смяротнік урэзаўся ў канвой: 12 ахвяр.
• 14 снежня — тэракт на пахаваннях у Афганістане: чацвёра загінуўшых.
• 24 снежня — тэракт у Кабуле: 43 загінуўшых. У афганскай правінцыі Фарах знішчаны восем талібаў.
• 27 снежня — у афганскай правінцыі Герат забіты два камандзіры талібаў.
• 30 снежня — талібы адмовіліся ісці на студзеньскія перамовы з Кабулам.

2019:

• 1 студзеня — талібы забілі 5 вайскоўцаў.
• 6 студзеня — талібы напалі на блокпасты, загінуў 21 чалавек.
• 10 студзеня — пры нападзе талібаў забіты дзясяткі сілавікоў.
• 13 студзеня — армія ЗША правяла аперацыю на паўночным захадзе Афганістана, здзейсніўшы напад на турму баевікоў руху «Талібан». Вайскоўцы нейтралізавалі ахову і дапамаглі збегчы 40 тэрарыстам ІД, якія ўтрымліваліся ў турме.
• 21 студзеня — напад талібаў на трэніравальны ваенны комплекс у цэнтральнай правінцыі Вардак; па афіцыйнай інфармацыі, загінулі як мінімум 36 чалавек; па паведамленні Reuters — як мінімум 126 чалавек; па сцвярджэнні прадстаўніка «Талібану» — загінулі 190 афганскіх вайскоўцаў.
• 1 сакавіка — талібы напалі на базу Шарабак (правінцыя Гільменд). У выніку атакі загінулі ад 25 да 397 ваеннаслужачых афганскай арміі і замежных войскаў, а таксама як мінімум 9 баевікоў.
• 12 сакавіка — талібы дамовіліся з ЗША аб вывадзе амерыканскіх арміі з Афганістана.
• 24 сакавіка — у выніку атакі талібаў на блокпасты ў раёне Над Алі правінцыі Гільменд як мінімум 14 сілавікоў былі забіты.
• 30 сакавіка — талібы захапілі акругу на паўночным усходзе Афганістана, 14 чалавек загінулі.
• 5 мая — у сутыкненнях паміж талібамі і арміяй Афганістана ў правінцыіях Фарах і Баглан загінулі 56 чалавек.
• 15 чэрвеня — у выніку авіяўдараў ў Афганістане забіты не менш за 25 талібаў.
• 28 чэрвеня — у заходняй афганскай правінцыі Герат ў выніку нападаў з боку талібаў загінулі 8 супрацоўнікаў паліцыі, яшчэ 16 чалавек паранены.
• 7 ліпеня — у выніку выбуху ў горадзе Газні загінулі 12 чалавек, яшчэ 179 пацярпелі.
• 8 ліпеня — у Катары адбылася сустрэча руху «Талібан» з пасланцамі афганскага ўрада. Услед за ёй павінны прайсці перамовы мяцежнікаў з дэлегацыяй ЗША.
• 18 жніўня — ахвярамі тэракту на вяселлі ў Кабуле сталі 80 чалавек.
• 24 жніўня — талібы і ЗША дамовіліся аб тэрмінах вываду замежных войскаў з Афганістана.
• 30 жніўня — талібы захапілі павет у правінцыі Фар’яб.
• 8 верасня — прэзідэнт ЗША Дональд Трамп заявіў, што з-за тэракту ў Кабуле, у выніку якога загінулі 12 чалавек, у тым ліку амерыканскі вайсковец, ён адмяніў запланаваныя раней сустрэчы з лідарамі «Талібану» і прэзідэнтам Афганістана Ашраф Гані. У тэракце таксама загінуў адзін румынскі ваенны.
• 13 верасня — афганскі спецназ зачысціўшы павет Янгі-Кала, размешчаны ў правінцыі Тахар на мяжы з Таджыкістанам, ад баевікоў, якія захапілі раён яшчэ 10 верасня. Падчас аперацыі 28 талібаў забіты.
• 17 верасня — у выніку тэракту ў Калакаце ля будынка нацыянальнага дырэктарата загінула сем чалавек. Также произошёл взрыв в провинции Парван во время собрания представителей избирательной кампании афганского лидера, где погибли уже 24 человека.
• 22 верасня — Нацыянальныя сілы абароны і бяспекі Афганістана зачысцілі павет Джагату ў правінцыі Газні ў цэнтральнай частцы краіны ад талібаў.
• 28 верасня — у дзень прэзідэнцкіх выбараў баевікі правялі серыю з 113 тэрарыстычных нападаў па ўсёй краіне, падчас якіх загінулі 32 чалавекі і звыш за 120 паранены. Таксама афганскія сілавікі забілі 34 і затрымалі 18 талібаў.
• 30 верасня — у ходзе баёў у правінцыі Фар’яб загінулі 45 баевікоў.
• 1 кастрычніка — баі ў правінцыі Балх: 11 сілавікоў загінулі.
• 9 кастрычніка — у выніку авіяўдараў у Газні і Пактыі загінула больш за 80 баевікоў руху «Талібан».
• 18 кастрычніка — невядомыя абстралялі ракетамі дзве мячэці ў раёне Хаска Міна ў Нангархары падчас пятнічнай малітвы. У выніку атакі абрынуўся дах аднаго з будынкаў, загінулі 62 чалавекі, яшчэ каля 60 атрымалі раненні.
• 25 кастрычніка — не менш за 100 талібаў знішчана падчас аперацыі афганскага спецназа ў правінцыі Баглан. Урадавыя сілы вяртаюць раён Даха-э-Гары правінцыі Баглан, утрымоўваны рухам «Талібан» амаль тры гады.
• 20 лістапада — у Кундузе па меншай меры 13 служачых сіл бяспекі Афганістана загінулі, пяцёра атрымалі раненні ў выніку нападу баевікоў на ваенную базу. Пасля нападу ўзброеныя сілы правялі контратаку і ліквідавалі 10 баевікоў.
• 24 лістапада — восем афганскіх сілавікоў загінулі, трое пацярпелі ў выніку атакі талібаў на КПП у правінцыі Дайкундзі.
• 6 снежня — дзясяць супрацоўнікаў паліцыі Афганістана загінулі ў выніку сутыкненняў у правінцыі Кундуз.
• 14 снежня — падчас баёў у акрузе Карабах правінцыі Газні загінулі дзевяць салдат нацыянальнай арміі.

2020—2021

2020:

• 1 студзеня — сутыкненні ў правінцыях Кундуз, Балх і Тахар: 23 вайскоўцаў і 11 талібаў загінулі.
• 5 студзеня — пры атацы талібаў у павеце Сангін правінцыі Гельманд загінулі па меншай меры 10 вайскоўцаў і яшчэ чацвёра атрымалі раненні.
• 9 студзеня — дзясяткі мірных жыхароў былі забіты і паранены разам з 30 членамі групоўкі «Талібан» у выніку ўдару беспілотніка ў горадзе Герат. Мэтай атакі быў галоўны камандзір фракцыі, якая адкалолася ад «Талібана», Мула Нанг’яла. Аперацыю па яго знішчэнні праводзілі амерыканскія ўзброеныя сілы.
• 27 студзеня — талібы збілі самалёт арміі ЗША з агентамі ЦРУ. Загінулі 5 альбо 6 чалавек. Сярод ахвяр быў адказны за забойства іранскага генерала Касема Сулеймані Майк дэ Андрэа.
• 29 студзеня — баевікі напалі на ваенных і паліцэйскіх у паўночнай правінцыі Афганістана Кундуз, у выніку чаго 13 чалавек загінулі і 12 пацярпелі.
• 15 лютага — у выніках авіяўдару ў правінцыі Тахар знішчаны намеснік камандзіра Чырвонага падраздзялення руху «Талібан».
• 27 лютага — «Талібан» пацвердзіў намеры падпісаць Пагадненне з ЗША 29 лютага.
• 29 лютага — кіраўніцтва радыкальнага руху Талібан загадала ўсім сваім баевікам адмовіцца ад нападаў перад падпісаннем Пагаднення з амерыканскім бокам.
• 2 сакавіка — талібы заявілі аб аднаўленні баявых дзеянняў у Афганістане. На ўсходзе краіны адбыўся выбух, у выніку якога тры чалавекі загінулі і 11 атрымалі раненні.
• 4 сакавіка — больш за 20 байцоў УС Афганістана і паліцыянтаў былі забіты ў выніку нападаў талібаў у паўночнай афганскай правінцыі Кундуз. Амерыканскія вайскоўцы ў Афганістане заявілі аб першым за 11 дзён авіяўдараў па баевіках.
• 6 сакавіка — у Кабуле ў выніку тэракту забіты больш за 30 чалавек, 60 паранены. Адказнасць ўзяла на сябе тэрарыстычная групоўка «Ісламская дзяржава».
• 9 сакавіка — ЗША пачалі вывад сваіх войскаў з Афганістана.
• 11 сакавіка — Брытанія вырашыла вывесці 330 вайскоўцаў з Афганістана да сярэдзіны ліпеня пасля таго, як было заключана пагадненне з рухам "Талібан".
• 18 сакавіка — у Афганістане талібы пакаралі смерцю жанчыну за пазашлюбную сувязь.
• 19 сакавіка — урад Афганістана аднавіў аперацыі супраць "Талібану".
• 1 красавіка — тэракт у Афганістане: загінулі 8 мірных жыхароў.
• 8 красавіка — талібы забілі восем мірных жыхароў на поўначы Афганістана. Яны заявілі, што працягнуць ваяваць з Кабулам да абмену палоннымі.
• 9 красавіка — баевікі запусцілі пяць ракет па базе ЗША ў Афганістане. Афганскі ўрад выпусціў на волю першую групу зняволеных талібаў.
• 10 красавіка — пяць супрацоўнікаў Цэнтрабанка Афганістана забіты ў Гераце.
• 11 мая — па меншай меры 22 вайскоўцаў загінулі, яшчэ шэсць пацярпелі ў выніку сутыкнення з баевікамі ў правінцыі Лагман на ўсходзе Афганістана. У ходзе 16-дзённай ваеннай аперацыі ў паўднёва-ўсходняй афганскай правінцыі Газні было забіта больш за 100 баевікоў руху «Талібан».
• 12 мая — у Кабуле 24 чалавекі загінулі і яшчэ 16 пацярпелі пры нападзе баевікоў на бальніцу. Таксама на пахаванні кіраўніка паліцыі адбыўся выбух, загінулі 32 чалавекі, яшчэ 103 атрымалі раненні. Прэзідэнт Афганістана Ашраф Гані ў адказ на няспынныя атакі аддаў вайскоўцам загад пачаць наступленне на экстрэмістаў.
• 16 мая — па меншай меры восем афганскіх вайскоўцаў загінулі, дзевяць атрымалі раненні ў выніку серыі нападаў баевікоў у правінцыі Пактыя на ўсходзе Афганістана.
• 17 мая — восем баевікоў забіты ў выніку авіяўдараў па хованцы талібаў на поўначы дзяржавы.
• 20 мая — па меншай меры дзевяць чалавек загінулі, яшчэ шэсць паранены ў выніку атакі з боку баевікоў на паўночным усходзе Афганістана.
• 21 мая — авіяўдар ў раёне Манджык (правінцыя Джаузджан), забіты 21 таліб.
• 29 мая — па меншай меры 15 ваеннаслужачых нацыянальнай арміі Афганістана і пагранічных войскаў загінулі і яшчэ 9 атрымалі раненні ў выніку некалькіх нападаў баевікоў у правінцыі Пактыя на ўсходзе Афганістана.
• 30 мая — талібы заявілі аб вызваленні больш за 70 афганскіх палонных. Афганскія ўлады вызвалілі яшчэ 700 баевікоў.
• 6 чэрвеня — у Афганістане каля 11 паліцэйскіх загінулі пры падрыве аўтамабіля.
• 11 чэрвеня — талібы, згодна з дамовай аб паступовым мірным працэсу, заявілі аб вызваленні 76 афганскіх палонных.
• 12 чэрвеня — пры выбуху ў мячэці ў Кабуле загінулі чатыры чалавекі.
• 15 чэрвеня — па меншай меры сем чалавек загінулі ў выніку нападу групы ўзброеных асоб у правінцыі Хост на ўсходзе краіны.
• 17 чэрвеня— дванаццаць афганскіх сілавікоў загінулі, яшчэ пяць атрымалі раненні ў выніку нападу баевікоў «Талібана» ў правінцыі Джаўзджан.
• 24 чэрвеня — 10 сілавікоў загінулі пры атацы талібаў.
• 11 ліпеня — пры падрыве аўтамабіля загінулі шэсць чалавек.
• 17 ліпеня — 12 вайскоўцаў загінулі ў сутыкненнях з талібамі.
• 20 ліпеня — не менш за 13 сілавікоў загінулі, 10 пацярпелі ў выніку нападаў баевікоў у правінцыі Кундуз.
• 31 ліпеня — не менш за 17 чалавек загінулі ў выніку тэракту ў Афганістане.
• 2 жніўня — тэрарысты арганізацыі «Ісламская дзяржава» напалі на турму ў Афганістане. У горадзе Джалалабад спачатку смяротнік, знаходзячыся ў аўтамабілі, падарваў сябе каля будынку мясцовай турмы, пасля чаго ў будынак пранікла некаторая колькасць баевікоў. На працягу прыкладна 17 гадзін яны ўтрымлівалі турму пад сваім кантролем, пасля чаго супрацоўнікі мясцовых праваахоўных органаў здолелі адбіць атаку. У выніку тэрарыстычнага акту загінулі не менш 29 чалавек, 50 чалавек пацярпелі.
• 7 верасня — урадавыя войскі знішчылі 22 баевіка.
• 8 верасня — талібы захапілі ў закладнікі каля дзесяці чалавек.
• 9 верасня — у цэнтры Кабула адбыўся выбух на шляху картэжа віцэ-прэзідэнта Афганістана Амрулы Салеха, у выніку загінулі 10 чалавек, яшчэ столькі ж атрымалі раненні, але сам палітык не пацярпеў.
• 11 верасня — талібы знішчылі 16 афганскіх салдат і паліцэйскіх.
• 13 верасня — пры атацы баевікоў загінулі пяць паліцэйскіх.
• 19 верасня — падчас авіяўдараў ВПС Афганістана на поўначы краіны загінулі 12 мірных жыхароў.
• 20 верасня — у выніку авіяўдару ВПС Афганістана па баевікам, якія ўчынілі напад, удалося ліквідаваць 30 тэрарыстаў.
• 23 верасня — каля 28 паліцэйскіх загінулі пры нападзе баевікоў на поўдні Афганістана.
• 24 верасня — як мінімум 65 баевікоў радыкальнага руху «Талібан» ліквідаваны за адну ноч у ходзе аперацыі афганскіх сіл бяспекі ў усходняй правінцыі Пактыка, яшчэ 35 атрымалі раненні.
• 25 верасня — талібы захапілі райцэнтр у правінцыі Урузган.
• 29 верасня — па меншай меры 15 чалавек загінулі або пацярпелі ў выніку выбуху аўтамабіля ў правінцыі Дайкунды.
• 30 верасня — трое паліцэйскіх загінулі пры нападзе талібаў на поўначы дзяржавы.
• 1 кастрычніка — не менш як 9 вайскоўцаў сталі ахвярамі выбуху на поўдні Аўганістану.
• 3 кастрычніка — пятнаццаць чалавек сталі ахвярамі выбуху замінаванай машыны на ўсходзе Афганістана, больш за 30 чалавек атрымалі раненні.
• 12 кастрычніка — прыкладна сямёра паліцэйскіх былі забіты і шасцёра паранены ў сутыкненнях з баевікамі ў двух паўночных правінцыях.
• 15 кастрычніка — па меншай меры 15 баевікоў былі ліквідаваны, 26 чалавек, уключаючы паліцэйскіх, пацярпелі ў выніку выбуху аўтамабіля, начыненага выбухоўкай, і наступнай перастрэлкі ў Афганістане.
• 18 кастрычніка — пры выбуху на захадзе Афганістана загінулі 12 чалавек і паранены больш за 100.
• 30 кастрычніка — дванаццаць баевікоў знішчаны афганскімі вайскоўцамі ў ходзе баявога сутыкнення ў правінцыі Фар’яб.
• 31 кастрычніка — талібы атакавалі пазіцыі вайскоўцаў у правінцыі Урузган. Афганскім вайскоўцам удалося адбіць атаку баевікоў. У ходзе бою 14 талібаў былі знішчаны, дзевяць атрымалі раненні.
• 1 лістапада — каля 100 талібаў знішчына падчас аперацыі афганскіх сіл у правінцыі Кандагар.
• 2 лістапада — ўрадавыя войскі і сілы бяспекі пачалі баі з атрадамі Талібана на заходніх і паўднёвых подступах да Кандагару. Прадстаўнікі талібаў заявілі аб захопе некалькіх апорных пунктаў афганскіх сілавікоў, паказалі каля 50 палонных і трафеі – у тым ліку сем браняваных пазадарожнікаў. У ваенным ведамстве Афганістана пацвердзілі выкарыстанне баявой авіяцыі супраць надыходзячых талібаў і заявілі пра шматлікія ахвяры сярод мірнага насельніцтва Кандагара.
• 9 лістапада — горад Газні трапіў пад мінамётны абстрэл, загінулі восем чалавек. Не менш чатырох чалавек загінулі і 24 атрымалі раненні ў выніку падрыву замініраванага аўтамабіля ў правінцыі Кандагар.
• 10 лістапада — сілавікі ліквідавалі кіраўніка тэрарыстычнай сеткі «Аль-Каіда» на Індыйскім субкантыненце ў ходзе аперацыі, праведзенай у правінцыі Фарах.
• 17 лістапада — падчас атакі баевікоў загінулі 12 паліцэйскіх.
• 29 лістапада — у выніку тэракту загінулі больш за 30 чалавек.
• 1 снежня — супрацоўнікі расійскага пасольства ў Кабуле атрымалі лёгкую кантузію пры падрыве аўтамабіля дыпмісіі на самаробнай выбуховай прыладзе.
• 7 снежня — пяцёра вайскоўцаў загінулі пры атацы талібаў на КПП на поўначы Афганістана.
• 11 снежня — ЗША паведамілі аб авіяўдары па пазіцыях талібаў.

2021:

• 14 красавіка — новы прэзідэнт ЗША Джо Байдэн заявіў пра пачатак поўнага вываду войскаў ЗША з Афганістана з 1 мая 2021 года.
• 22 чэрвеня — сілы Талібану захапілі памежны пасёлак Шэрхан-Бандар у правінцыі Кундуз. 134 вайскоўцаў урадавых сіл адступілі ў Таджыкістан.
• 15 жніўня — падзенне Кабула.

ISAF

ISAF — узначаленая НАТА міжнародная вайсковая кааліцыя, якая дзейнічала на тэрыторыі Афганістана з 2001 па 2014. Склад удзельнікаў кааліцыі быў неаднолькавым: у лютым 2005 года дзейнічалі кантынгенты 37 краін, у далейшым, іх колькасць павялічылася (у сакавіку 2011 года ў склад ISAF уваходзілі вайскоўцы 46 краін НАТА; у жніўні 2013 года ў склад ISAF уваходзілі вайскоўцы 47 краін кааліцыі). У агульнай складанасці за перыяд з пачатку ваеннай аперацыі ў 2001 годзе і да канца 2015 года ў склад ISAF уваходзілі падраздзяленні ўзброеных сіл 50 краін свету, найбольш буйным з’яўляўся кантынгент ЗША. Станам на 1 чэрвеня 2014 года, агульная колькасць ISAF складала 49 902 вайскоўцаў.

Спіс краін, якія ўдзельнічалі ў канфлікце ў Афганістана ў рамках ISAF:

• Аўстралія
• Азербайджан
• Албанія
• Бахрэйн
• Бельгія
• Балгарыя
• Боснія і Герцагавіна
• Вялікабрытанія
• Грэцыя
• Грузія
• Данія
• Іарданія
• Ісландыя
• Іспанія
• Італія
• Канада
• Латвія
• Літва
• Люксембург
• Паўночная Македонія
• Малайзія
• Манголія
• Нідэрланды
• Новая Зеландыя
• Нарвегія
• ААЭ
• Польшча
• Партугалія
• Румынія
• Сальвадор
• Сінгапур
• Славакія
• Славенія
• ЗША
• Тонга
• Турцыя
• Украіна
• Фінляндыя
• Францыя
• ФРГ
• Харватыя
• Чарнагорыя
• Чэхія
• Швецыя
• Швейцарыя
• Эстонія
• Рэспубліка Карэя

Страты

Асноўны артыкул: Страты ISAF у вайне ў Афганістане

ISAF
Паводле даных міністэрстваў абароны ЗША і Вялікабрытаніі, а таксама незалежнага інтэрнэт-сайта iCasualties.org, да 31 снежня 2014 года баявыя і небаявыя страты міжнароднай кааліцыі ў ходзе аперацыі «Нязломная свабода» (галоўным чынам у Афганістане) склалі звыш за 3 485 ваеннаслужачых загінуўшымі. Найбольшыя страты панеслі ЗША (2 356), Вялікабрытанія (453), Канада (162), Францыя (88), ФРГ (55).

У пералічаныя вышэй страты не ўключаны страты сярод супрацоўнікаў паліцыі краін Еўрасаюза, якія знаходзіліся ў Афганістане па праграме EUPOL — Afghanistan, але не з’яўляліся ваеннаслужачымі ISAF. Таксама, ў пералічаныя вышэй страты не ўключаны супрацоўнікі замежных прыватных ваенных і ахоўных кампаній, якія дзейнічалі ў Афганістане з дазволу і ў інтарэсах краін кааліцыі. Між тым, па стане на пачатак снежня 2009 года, у Афганістане дзейнічала 104 тыс. супрацоўнікаў прыватных ваенных і ахоўных кампаній. У далейшым, па патрабаванні ўрада Афганістана іх колькасць была зменшана. Па стане на сярэдзіну 2012 года, у Афганістане дзейнічала да 40 тыс. супрацоўнікаў замежных прыватных ваенных кампаній.

Па няпоўных даных, у Афганістане загінулі не менш за 1843 кантрактнікаў кааліцыйных сіл.

Большасць вайскоўцаў ISAF загінула ад самаробных выбуховых прылад. Па даных сайта iCasualties.org, страты ISAF ад прымянення праціўнікам мінна-выбуховых прылад у 2010 годзе склалі 58 % (368 з 630 ваеннаслужачых) ад агульных страт ад варожых дзеянняў праціўніка, у 2011 годзе — 51 % (252 з 492 ваеннаслужачых).

Талібан
Дакладная колькасць забітых і параненых баевікоў застаецца невядомым. Але паведамляецца, што ў перыяд з пачатку аперацыі ў 2001 годзе да сярэдзіны верасня 2011 года, страты баевікоў склалі 15-20 тыс. чалавек.

Урадавыя сілы Афганістана
23 кастрычніка 2014 года афіцыйны прадстаўнік міністэрства абароны Афганістана Захір Азімі паведаміў, што ў ходзе баявых дзеянняў у перыяд з 2003 да 23 кастрычніка 2014 года загінулі 2853 ваеннаслужачых Афганскай нацыянальнай арміі.

Па афіцыйных даных НАТА, якія агучыў намеснік камандуючага сіламі ISAF у Афганістане генерал-лейтэнант Дж. Андэрсан, на працягу 2014 года страты афганскіх сіл бяспекі склалі 4634 чалавек забітымі (пры гэтым, з ліку забітых у перыяд са студзеня да 28 снежня 2014 года каля 3200 складалі забітыя паліцыянты, астатнімі з’яўляліся вайскоўцы, супрацоўнікі памежнай аховы, спецслужбаў і інш.).

Мірныя жыхары
Афіцыйных даных адносна страт грамадзянскага насельніцтва ў Афганістане няма, але ацэнкі незалежных арганізацый моцна разыходзяцца. Асноўную крытыку з боку праваабарончых арганізацый выклікаюць залішне актыўныя авіяцыйныя ўдары ISAF пры недастаткова дбайным выбары мэтаў. Па даных Marc W. Herold, у перыяд з 7 кастрычніка 2001 да чэрвеня 2003 года ў выніку авіяўдараў ЗША загінула больш за 3600 чалавек. Вялікая колькасць мірных жыхароў загінулі і ад рук баевікоў, у асноўным падчас тэрактаў.

Наступствы вайны

Вытворчасць наркотыкаў

Аўстралійскія салдаты на макавым палі.

Пасля ўводу войскаў НАТА вытворчасць наркотыкаў павялічылася. Некаторыя расійскія даследчыкі сцвярджаюць, што «адміністрацыя Буша глядзела скрозь пальцы на імклівы рост вытворчасці гераіну». Падобнае меркаванне мае і швейцарскі журналіст Р. Лабев’ер, аўтар кнігі «Долары тэрору. Злучаныя Штаты і ісламісты». Ён сцвярджае, што ў Афганістане амерыканцы атрымліваюць звышпрыбыткі ад нарказбройнага «бізнесу» і фінансавання тэрарыстаў. Дэпутат Дзярждумы РФ Андрэй Какошын: «Усе прапановы амерыканскіх саюзнікаў па НАТА ліквідаваць гэтыя прадпрыемствы па перапрацоўцы опіуму ў гераін былі адпрэчаны, паколькі гэта падрывала ўладу і магчымасці тых, на каго абапіраліся ЗША і НАТА».

На тэму атрымання даходаў амерыканскімі акупацыйнымі войскамі ад вырошчвання опію зняты дакументальны фільм «База».

Па папярэдніх даных, агучаных кіраўніком ФСКН В. Івановым, у 2014 годзе плошчы пасеваў опіюмнага маку ў Афганістане дасягнулі гістарычна рэкорднага максімуму ў 250 тыс. гектараў.

Вытворчасць опіуму-сырца:

1999 год	2000 год	2001 год	2002 год	2003 год	2004 год	2005 год	2007 год	2008 год	2009 год	2010 год
4565 тон	3276 тон	185 тон	2700 тон	3400 тон	4200 тон	4100 тон	8200 тон	7700 тон	6900 тон	3600 тон

Ацэнкі вынікаў вайны

Аб удзеле НАТА ў афганскім канфлікце галоўным чынам ставяцца крытычна. Найбольш адмоўныя ацэнкі і стаўленне да дзеянняў ЗША і ISAF у Афганістане маюць месца на постсавецкай прасторы і Блізкім Усходзе.

Афганскі журналіст Хабіба Заіра аб наступствах амерыканскай кампаніі даў такі каментарый: «Я думаў, што ЗША скінуць уладу талібаў, і вайна ў Афганістане спыніцца. Але яна толькі разгарэлася мацней».

Па тэме амерыканскага ўварвання ў Афганістан і яго вынікаў першы намеснік старшыні камітэта па міжнародных справах Савета РФ Уладзімір Джабараў заявіў: «Вынікі ўмяшання ЗША ва ўнутраную палітыку Афганістана небагатыя, таму што з тымі мэтамі, з якімі яны заходзілі — знішчэнне Аль-Каіды, Талібану … — яны іх не дасягнулі. Прэзідэнт Афганістана кіруе толькі яго сталіцай — Кабулам, а ўся тэрыторыя краіны зноў знаходзіцца пад Талібанам».

Расійскі палітолаг Сяргей Маркаў характарызаваў вынікі кампаніі так: «Без сумневу, штаб-кватэра „Аль-Каіды“ ў Афганістане была разгромлена, быў спынены марш „Талібану“ ў Сярэднюю Азію. Але ніякага нармальнага развіцця Афганістана няма, сёння гэта разбітая краіна, якая ледзь-ледзь выжывае. Ніякай праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця, у адрозненне ад СССР, ЗША там не прыдумалі».

У 2018 годзе сацыялагічная служба Pew Research Center апублікавала апытанне, згодна з якім, 49 % апытаных грамадзян ЗША лічаць, што амерыканскія войскі і іх саюзнікі не дасягнулі пастаўленых мэтаў у Афганістане. Пры гэтым 45 % мяркуюць, што рашэнне ўварвацца ў гэтую краіну было правільным. У 2006 годзе працэнт апытаных з такім меркаваннем склаў каля 30.

Аднак умяшанне НАТА ў афганскі канфлікт часткова дапамагло стрымаць націск ісламарадыкалаў на Блізкім Усходзе. Дзякуючы ваеннай аперацыі ЗША, удалося абясшкодзіць найбольш уплывовых і небяспечных лідараў ісламісцкіх тэрарыстычных арганізацый, такіх як бін Ладэн.

Ваенныя злачынствы

Падчас узброенага канфлікту супрацьстаялыя бакі былі абвінавачаны ў жорсткім абыходжанні з ваеннапалоннымі, забойстве мірных жыхароў, рабаваннях, выкраданні людзей і іншых злачынствах.

У лістападзе 2001 года амерыканскія салдаты забілі каля 800 палонных талібаў блізу горада Мазары-Шарыф.

У верасні 2004 года былі асуджаны 20 амерыканскіх салдат, якія катавалі зняволеных у турме Баграма.

У 2010 годзе ваеннаслужачыя арміі ЗША забілі 7 мірных грамадзян, у тым ліку 2 цяжарных жанчын. Пры гэтым сведкі расказалі, што амерыканскія салдаты выцягвалі кулі з целаў забітых, каб схаваць сляды злачынства. Спачатку прадстаўнікі Узброеных сіл ЗША заявілі, што ўсе гэтыя людзі былі забіты за некалькі дзён да рэйду, аднак пазней Пентагон прызнаў, што гэта адбылося падчас правядзення чарговай аперацыі ISAF.

У 2017 годзе былі апублікаваны дакументы, дзе ішла гаворка пра 10 выпадкаў, якія адбыліся паміж 2009-м і 2013 гадамі, калі аўстралійскія вайскоўцы забівалі мірных афганскіх жыхароў, у тым ліку дзяцей. З дакументаў вынікае, што вышэйшае начальства міністэрства абароны ўстрывожана маральнымі якасцямі аўстралійскага спецназа, паколькі тыя паводзілі крывавую, утоеную вайну супраць баевікоў.

З боку тэрарыстаў-талібаў адбываўся пераслед у адносінах да немусульман і прадстаўнікоў некаторых этнасаў (напрыклад, народа хазар). Баевікі сілком прымушалі пераходзіць у іслам, адрошчваць бараду, насіць цюрбаны, выконваць законы шарыяту. Непадпарадкаванне каралася смерцю. Так, у ліпені 2012 года ў вёсцы Кімчак, размешчанай у правінцыі Парван, баевікі публічна забілі двух жанчын, абвінавачаных нібыта за «пералюб».

Мірны працэс

Спробы заключыць мірнае пагадненне і план вываду замежных войскаў быў зроблены ў 2018 годзе. Працэс працягваўся да восені 2019, калі перамовы паміж амерыканскім кіраўніцтвам і Талібанам сарваліся з-за тэракту.

Аднак да гэтага часу склаліся асноўныя ўмовы магчымай дамовы.

• «Талібан» гарантуе, што не дазволіць міжнародным тэрарыстычным групоўкам накшталт «Аль-Каіды» выкарыстоўваць Афганістан як трэніровачную пляцоўку для нападаў за мяжой.
• ЗША абавязваюцца вывесці з тэрыторыі краіны войскі.
• Афганскія ўдзельнікі канфлікту павінны пачаць унутрыпалітычны дыялог.
• У краіне ўсталёўваецца бестэрміновае перамір’е.

У пачатку лютага 2020 года ў пасланні кангрэсу амерыканскі лідар Дональд Трамп заявіў пра імкненне ЗША завяршыць канфлікты на Блізкім Усходзе. «Мы працуем, каб пакласці канец самай працяглай вайне Амерыкі і вярнуць нашыя войскі дадому», — сказаў Трамп пра канфлікт у Афганістане, адзначыўшы, што ЗША не павінны быць «паліцыянтам» для іншых дзяржаў.

21 лютага кіраўнік прэс-службы Дзярждэпартамента ЗША Морган Ортагус апублікавала заяву Майка Пампеа аб пагадненні з талібамі, якое мае быць заключана. У дакуменце, у прыватнасці, гаварылася, што ЗША рыхтуюцца да падпісання пагаднення 29 лютага.

29 лютага ЗША і «Талібан» у Катары падпісалі мірнае пагадненне, якое прадугледжвае вывад амерыканскіх войскаў з Афганістана і пачатак межафганского дыялогу. Подпісы пад дакументам паставілі спецпрадстаўнік Злучаных Штатаў па Афганістане і кіраўнік дэлегацыі на перамовах Залмай Халілзад і палітычны лідар талібаў мула Абдул Гані Барадар. На цырымоніі прысутнічалі прадстаўнікі больш за 30 краін.

Пагадненне прадугледжвала, што амерыканцы скароцяць колькасць войскаў у Афганістане з 12 да 8,6 тысячы чалавек на працягу 135 дзён, а затым, калі Талібан устрымаецца ад гвалту, працягнуць на працягу 14 месяцаў выводзіць і свае сілы, і сілы НАТА. Наўзамен Талібан мусіць адмовіцца ад выкарыстання афганскай тэрыторыі для нападу на ЗША і іншыя краіны. Акрамя таго, бакі дамовіліся аб «сталым і усёабдымным перамір’і». Прамыя перамовы паміж Талібанам і ўрадам Афганістана будуць весціся ў рамках міжафганскага дыялогу. Акрамя гэтага, Талібан пачне ўзаемадзейнічаць з Саветам Бяспекі ААН, каб яго членаў выключылі з санкцыйных спісаў. Зрабіць гэта меркавалася да канца мая.

2 снежня 2020 года афганскі ўрад і прадстаўнікі руху «Талібан» падпісалі першы за 19 гадоў вайны пагадненне. Падпісанае пагадненне не датычалася ніякай канкрэтыкі, акрамя дамоўленасці аб працягу мірных перамоў, аднак было ацэнена абодвума бакамі як прарыў.

Гл. таксама

• Афганская вайна (1979—1989)
• Страты ISAF у вайне ў Афганістане
• Вывад амерыканскіх войск з Афганістана (2020—2021)
• Наступленне талібаў (2021)
• Прыватныя ваенныя кампаніі ў Афганскай вайне

Літаратура

• Нікольскі М. Аперацыя «Анаконда» // «Техника и вооружение вчера, сегодня, завтра» : журнал. — 2003. — Май (№ 05). — С. 27-29.

Спасылкі

• Официальный сайт Международных сил содействия безопасности в Афганистане Архівавана 29 красавіка 2013.
• НАТО в Афганистане
• Афганская хроника. Бесконечная война — Кьеза Джульетто
• Rebecca Grant. The Airpower of Anaconda (Журнал ВВС США, сентябрь 2002) (англ.)