Даўжыня цела 22-26 см, размах крылаў 39-46 см. Стракаты, чорна-бела-чырвоны. Падхвосце чырвонае, на спіне дзве вялікія белыя плямы. Чорны ашыйнiк ідзе ад патыліцы да асновы дзюбы і грудзей, нa баках галавы і шыі вялікія белыя плямы. У самца чырвоная пляма на патыліцы (у самкі патыліца чорная). У маладых абодвух полаў чырвоная з чорнай абводкай «шапачка». Стукае гучна і інтэнсіўна.
Засяляе самыя разнастайныя лясныя ландшафты Палеарктыкі ад Канарскіх астравоў і паўночна-заходняй Афрыкі на ўсход да Камчаткі і Японіі, прычым амаль усюды з’яўляецца звычайным, шматлікім відам. Нярэдка селіцца ў межах населеных пунктаў — у старых садах, парках, на могілках. Як правіла, вядзе аселы лад жыцця і толькі на паўночнай перыферыі арэала ў неспрыяльныя для харчавання гады здзяйсняе масавыя вандроўкі-інвазіі ў суседнія рэгіёны.
Дзяцел грае важную ролю ў экалогіі лесу, пакідаючы выдзеўбаныя ім дуплы для іншых дробных птушак, такіх як сініц і мухаловак. Акрамя таго, ён у вялікай колькасці есць лясных шкоднікаў — тлю, вусеняў матылькоў і насякомых-дрэваедаў — вусачоў, златак, караедаў, мурашак і многіх іншых. Увесну і ўлетку аснову рацыёну складае жывёльны корм, восенню і зімой птушка пераходзіць на раслінную ежу. У лясах з іглічнымі пародамі дрэў іх асноўны корм — насенне хвоі, елі і лістоўніцы. Для дзяўблення шышак выкарыстоўваецца «кузня», адмыслова адведзенае месца — скрыжаванне дрэва, шчыліна ў кары або адтуліна, у якую ўстаўляецца шышка. У паўднёвых шыракалістых лясах дзятлы ўжываюць у ежу арэхі і плады костачкавых раслін.
Яйка
Сезон размнажэння з канца сакавіка па чэрвень. Будаўніцтву гнязда папярэднічае шумныя дэманстратыўныя паводзіны птушак, якія суправаджаецца крыкамі і шлюбнымі гульнямі. У кладцы звычайна 5-7 бліскучых белых яек. Выседжваюць па чарзе абедзве птушкі каля двух тыдняў.
Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік / пад рэд. М. Нікіфарава. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000.
Cramp S., K. E. L. Simmons.Vol. IV — Terns to Woodpeckers // The Birds of the Western Palearctic. — Oxford University Press, 1986. — P. 856—873. — ISBN 0198575076.(англ.)
Mullarney, Killian; Lars Svensson; Dan Zetterstrom & Peter J. Grant. Birds of Europe. — United States: Princeton University Press, 2000. — 400 p. — ISBN 978-0-691-05054-6.(англ.)
Winkler, Hans; Christie, David; Nurney, David. Woodpeckers: An Identification Guide to the Woodpeckers of the World. — Houghton Mifflin, 1995. — P. 273—276. — ISBN 0395720435.(англ.)
Winkler, Hans; Christie, David A. 2002. Family Picidae (Woodpeckers) in del Hoyo, J., Elliott, A., & Sargatal, J., eds.Volume 7: Jacamars to Woodpeckers // Handbook of the birds of the world. — Barcelona: Lynx Edicions, 2002. — ISBN 84-87334-37-7.(англ.)
