Вібарг

Вібарг
	Герб
Краіна	Данія
Вобласць	Цэнтральная Ютландыя
Камуна	Вібарг
Каардынаты	56°27′ пн. ш. 9°24′ у. д.HGЯO
Кіраўнік	Ulrik Wilbek[d]
Плошча	1474,05 км²
Вышыня цэнтра	51 ± 1 м
Насельніцтва	▲41 079 чал. (1 студзеня 2021);
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Паштовы індэкс	8800
Афіцыйны сайт	viborg.dk (дацк.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ві́барг (дацк.: Viborg) — горад у Даніі на паўвостраве Ютландыя, адміністрацыйны цэнтр амта Вібарг. Да 1340 г. тут выбіралі каралёў Даніі. Да 1650 г. найбуйнейшы горад Ютландыі. Цэнтр лютэранска-евангелічнага біскупства.

Геаграфія правіць

Адміністрацыйны цэнтр вобласці Цэнтральная Ютландыя, размешчаны на поўначы вобласці. Плошча ўласна горада складае (без тэрыторыі камуны) — 1474,05 км². Колькасць гарадскога насельніцтва — 37 309 чалавек (2014).

Этымалогія правіць

Назва горада паходзіць ад старажытнадацкага wi, якое азначае «свяцілішча»^[2].

Гісторыя правіць

Першыя паселішчы на тэрыторыі Вібарга ўзніклі ў 8 ст. (з’яўляўся меркавана язычніцкім культавым цэнтрам). Як горад пачаў развівацца з сярэдзіны 11 ст. Першапачаткова называўся Віб’ерг (Wibjerg). У 1065 годзе ў Вібаргу заснавана біскупства. Каля 1150 горад быў абнесены валам. У сярэдзіне 13 ст. заснаваны аўгусцінскі, у 1235 — францысканскі і каля 1240 — дамініканскі манастыры. Да 1340 года ў Вібаргу праводзіліся выбары дацкіх каралёў; да пачатку 17 ст. найбуйнейшы горад напаўвостраве Ютландыя, важны гандлёвы і фінансавы цэнтр^[3].

Славутасці правіць

У цэнтры Вібаргв з брукаванымі вуліцамі — манументальны раманскі двухвежавы сабор (пабудаваны з гранітных валуноў у 1130-70-я гг.; перабудаваны ў 1876, роспісы Ё. Ф. Скоўгара); дамініканская царква Чорных манахаў (каля 1230). За межамі цэнтра — царква манастыра Асмілд (заснавана ў 1169; перабудавана ў 18 у.), цэрквы Вестэрванг (1970, арх. П. Э. Енсен, Х. Клок) і круглая ў плане Сондэрмарк (1982)^[3].