Ганімед (спадарожнік)
Ганімед (стар.-грэч.: Γανυμήδης) — спадарожнік Юпітэра, адзін з галілеевых спадарожнікаў Юпітэра. З'яўляецца найбуйнейшым спадарожнікам ў Сонечнай сістэме. Яго дыяметр роўны 5268 кіламетраў, што на 2% больш, чым у Тытана (другога па велічыні спадарожніка ў Сонечнай сістэме) і на 8% больш, чым у Меркурыя. Пры гэтым маса Ганімеда складае ўсяго 45% масы Меркурыя, але сярод спадарожнікаў планет яна рэкордная.
| Ганімед | |
|---|---|
| спадарожнік Юпітэра | |
 | |
| Першаадкрывальнік | Галілеа Галілей[1][2] |
| Дата адкрыцця | 7 студзеня 1610[2] |
| Арбітальныя характарыстыкі | |
| Вялікая паўвось | 1 070 400 км |
| Эксцэнтрысітэт | 0,0013 |
| Перыяд абарачэння | 7,154 суткі |
| Фізічныя характарыстыкі | |
| Маса | 148,148 ± 0,004 ётаграм[3] |
| Шчыльнасць | 1,936 gram per cubic centimetre |
| Атмасфера | няма |
Гісторыя адкрыцця правіць
Ганімед быў адкрыты Галілеа Галілеем ў 1610 годзе з дапамогай яго першага ў гісторыі тэлескопа. На адкрыццё спадарожніка прэтэндаваў таксама нямецкі астраном Сімон Марыус, які назіраў Ганімед ў 1609 годзе, і своечасова не апублікаваў даныя пра гэта.
Назва «Ганімед» была прапанавана менавіта Марыусам у 1614 годзе, аднак на працягу доўгага часу яна практычна не выкарыстоўвалася. Галілей прысвоіў чатыром адкрытым ім спадарожнікам парадкавыя нумары і Ганімед абазначаўся як «трэці спадарожнік Юпітэра». Толькі з сярэдзіны XX стагоддзя назва «Ганімед» стала агульнаўжывальнай.
Ганімед названы ад імя персанажа старажытнагрэчаскай міфалогіі (Ганімед, чашнік багоў).
Зноскі
- ↑ Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480 Праверана 4 жніўня 2023.
- ↑ а б Нацыянальнае кіраванне ЗША па аэранаўтыцы і даследаванню касмічнай прасторы Jupiter's Moons Праверана 13 сакавіка 2024.
- ↑ https://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par Праверана 5 верасня 2020.
Літаратура правіць
- БЭ ў 18 тамах. Т.15, Мн., 2002, С.93: Спадарожнікі планет
- БЭ ў 18 тамах. Т.5, Мн., 1997, С.28: Ганімед