Геоід
Геоід (літаральна — «нешта падобнае Зямлі») — выпуклая замкнёная паверхня, што супадае з паверхняй вады ў морах і акіянах у спакойным стане і перпендыкулярная да кірунку сілы цяжару ў любой яе кропцы, а менавіта геаметрычнае цела, якое адлюстроўвае ўласцівасці патэнцыялу сілы цяжару[1] на Зямлі (паблізу зямной паверхні), важнае паняцце ў геадэзіі.
2. Зямны эліпсоід
3. Стромыя лініі
4. Цела Зямлі
5. Геоід
Вызначэнне паняцця «геоід» правіць
Геоід вызначаецца як эквіпатэнцыяльная паверхня зямнога поля цяжару [2](узровень паверхню), прыкладна супадае з сярэднім узроўнем вод Сусветнага акіяна ў неабуранам стане і ўмоўна працягнуты пад мацерыкамі. Адрозненне рэальнага сярэдняга ўзроўню мора ад геоіда можа дасягаць 1 м.
Па вызначэнні эквіпатэнцыяльнай паверхні, паверхня геоіда ўсюды перпендыкулярная стромай лініі.
Некаторыя аўтары абазначаюць вышэйапісанае паняцце тэрмінам не «геоід», а «асноўны ўзровень паверхні», у той час як сам геоід вызначаецца як трохмернае цела, абмежаванае гэтай паверхняй.[3]
Гісторыя правіць
Тэрмін «геоід» быў прапанаваны ў 1873 годзе нямецкім матэматыкам Іаганам Бенедыктам Лістынгам для абазначэння геаметрычнай фігуры, больш дакладна адлюстроўвае форму Зямлі, чым эліпсоід вярчэння.
Выкарыстанне правіць
Геоід з’яўляецца паверхняй, адносна якой вядзецца адлік вышынь над узроўнем мора. Дакладнае веданне геоіда неабходна, у прыватнасці, у навігацыі — для вызначэння вышыні над узроўнем мора на аснове геадэзічнай (эліпсаідальнай) вышыні, непасрэдна вымяранай GPS-прёмнікамі, а таксама ў фізічнай акіяналогіі — для вызначэння вышынь марской паверхні.
Гл. таксама правіць
Зноскі
- ↑ Важна заўважыць, што ў вызначэнне сілы цяжару ўваходзіць гравітацыйная сіла з боку Зямлі і цэнтрабежная сіла, звязаная з кручэннем зямлі; то ёсць патэнцыял сілы цяжару не супадае з чыста гравітацыйным патэнцыялам.
- ↑ Гл. папярэднюю заўвагу
- ↑ Горная энциклопедия: определение геоида.
Літаратура правіць
- Гео́ид // Военно-морской словарь (руск.) / Гл. ред. В. Н. Чернавин. — М.: Воениздат, 1989. — С. 101. — 511 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00174-X.
- Гео́ид // Геологический словарь. В 2-х тт. Т. 1: А—Л / Под. ред. А. Н. Криштофовича. Отв. ред. Т. В. Спижарский. — М.: Государственное научно-техническое издательство по геологии и охране недр, 1955. — С. 157. — 404 с. — 25 000 экз. (руск.)