«Гер Манеліг» (шведск.: Herr Mannelig, літаральна Пан Манеліг) — сярэдневяковая скандынаўская народная балада. Арыгінальны тэкст напісаны на старанарвежскай мове, аднак, улічваючы, што ў той час гэтая мова быў распаўсюджана па ўсім Скандынаўскім паўвостраве, якая толькі пасля раскалолася на нарвежскую і шведскую, вызначыць канкрэтную прыналежнасць балады да нейкай краіны вельмі складана.
Балада расказвае пра жанчыну-тролічыху, якая была закахана ў рыцара Манеліга і жадала стаць чалавекам. Паводле распаўсюджанай у Скандынавіі легенды, троль мог стаць чалавекам, калі іншы чалавек пакахае яго. Аднак, нягледзячы на ўсе абяцаныя троліхай чароўныя дары, гер Манеліг адхіліў яе каханне, асабліва падкрэсліваючы, што троліха не з’яўлялася хрысціянкай.
Балада мае шэраг мелодый, якія мала адрозніваюцца паміж сабой, а таксама перакладзена на некалькі моў, у тым ліку англійскую, нямецкую, італьянскую, беларускую, рускую, чэшскую і іншыя. Сярод сучасных выканаўцаў гэтай балады можна назваць гурты Garmarna, Haggard, In Extremo, Litvintroll і іншыя.
- Арыгінал на старашведскай мове
- Bittida en morgon innan solen upprann
- Innan foglarna började sjunga
- Bergatrollet friade till fager ungersven
- Hon hade en falskeliger tunga
- Herr Mannelig herr Mannelig trolofven i mig
- För det jag bjuder så gerna
- I kunnen väl svara endast ja eller nej
- Om i viljen eller ej:
- Eder vill jag gifva de gångare tolf
- Som gå uti rosendelunde
- Aldrig har det varit någon sadel uppå dem
- Ej heller betsel uti munnen
- Eder vill jag gifva de qvarnarna tolf
- Som stå mellan Tillö och Ternö
- Stenarna de äro af rödaste gull
- Och hjulen silfverbeslagna
- Eder vill jag gifva ett förgyllande svärd
- Som klingar utaf femton guldringar
- Och strida huru I strida vill
- Stridsplatsen skolen i väl vinna
- Eder vill jag gifva en skjorta så ny
- Den bästa I lysten att slita
- Inte är hon sömnad av nål eller trå
- Men virkat av silket det hvita
- Sådana gåfvor toge jag väl emot
- Om du vore en kristelig qvinna
- Men nu så är du det värsta bergatroll
- Af Neckens och djävulens stämma
- Bergatrollet ut på dörren sprang
- Hon rister och jämrar sig svåra
- Hade jag fått den fager ungersven
- Så hade jag mistat min plåga
- Herr Mannelig herr Mannelig trolofven i mig
- För det jag bjuder så gerna
- I kunnen väl svara endast ja eller nej
- Om i viljen eller ej
|
- Творчы пераклад на беларускую групы Litvintroll
- Аднойчы на світанку як сонца не ўзышло,
- І ня чуць было спеваў птушыных,
- Рыцара спаткала пачвара злая з гор -
- Дачка брудных троляў хлуслівых.
- Пан Манэліг, Пан Манэліг! Каханым будзь маім.
- Атрымаеш ўсе скарбы зямныя!
- Належаць буду я табе, А ты належаць мне.
- Адкажы мне толькі: «так» ці «не»
- Дванаццаць лепшых коней атрымаеш ад мяне,
- Што гуляюць у горнай лагчыне.
- Ніколі не ляжала сядла на іх спіне
- І іх шпоры ніколі не білі.
- Дванаццаць водных млынаў я падару табе
- Што стаяць паміж Ціла і Тэрна
- Іх жорны медзяныя захопяць цябе,
- І іх колы аздоблены срэбрам.
- Шаблю залатую я падару табе.
- Чараўніцтвам яна абкавана.
- Ёй ты пераможаш ворагаў сваіх,
- Будзе слава табе і пашана
- -
- -
- -
- -
- «Калі б царквой Хрыстовай хрышчона ты была,
- Я бы ўзяў падарункі такія.
- А ты пачвара брудная і Д’ябла дзіця,
- Чэрці з пекла табе як радныя.»
- Пачварына пабегла ў пячору да сябе,
- У душы яе смутак і скруха:
- «Каб гэты рыцар годны застаўся пры мне,
- То прыйшоў бы канец ўсім пакутам…»
- Пан Манэліг, Пан Манэліг! Каханым будзь маім.
- Атрымаеш ўсе скарбы зямныя!
- Належаць буду я табе, А ты належаць мне.
- Адкажы мне толькі: «так» ці «не»
|