Грэм Хіл
Но́рман Грэм Хіл (англ.: Norman Graham Hill, 15 лютага 1929 — 29 лістапада 1975) — англійскі аўтагоншчык, двухразовы чэмпіён свету па аўтагонках у класе «Формула-1» (1962 і 1968 гадоў).
| Грэм Хіл | |
|---|---|
 | |
| Грамадзянства | |
| Дата нараджэння | 15 лютага 1929[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 29 лістапада 1975[2] (46 гадоў) |
| Месца смерці | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Адзіны, хто перамагаў на ўсіх трох найпрэстыжнейшых гонках свету (г. зв. «трайная карона»): гран-пры Манака Формулы-1 (у 1963, 1964, 1965, 1968, 1969 гады), Інды 500 (1966) і 24 гадзіны Ле-Мана (у 1972 годзе).
Біяграфія правіць
Грэм Хіл нарадзіўся ў лонданскім раёне Хампстэд у сям’і эканаміста. Пасля заканчэння тэхнічнага каледжа ўладкаваўся на пасаду механіка. Назапасіўшы грошы, будучы гоншчык набыў матацыкл, на якім амаль адразу ж патрапіў у аварыю, урэзаўшыся ў прыпаркаваны аўтамабіль. У 24 гады купіў свой першы аўтамабіль Austin 1929.
У 1954 годзе ў адной з газет прачытаў аб’яву аўташколы, якая базавалася на аўтадроме «Брэндс-Хэтч», там было запрашэнне за невялікую плату здзейсніць пробны заезд на аўтамабілі маркі Cooper. Неўзабаве пасля гэтага пазнаёміўся з Колінам Чэпменам, які запрасіў яго ў сваю каманду «Лотус» на пасаду аўтамеханіка.
Кар’ера правіць
Формула-1 (1958—1975) правіць
У Lotus правіць
Дэбют Хіла ў «Формуле-1» адбыўся на Гран-пры Манака 1958 года. У гран-пры браў удзел 31 гоншчык, Хіл на Lotus 12 кваліфікаваўся на 15-м месцы — усяго на пару пазіцый ззаду аналагічнай машыны Кліфа Элісана. Хіл ехаў чацвёртым на працягу дзвюх трацін гонкі, але зламалася паўвось. Чэпмен выставіў Хіла і на наступную гонку ў Зандворце, дзе зноў сышоў па тэхнічных прычынах. Кіруючы хутчэйшым Lotus 16 Грэм толькі на Гран-пры Італіі фінішаваў у першай дзясятцы, але ўразіў сваімі выступамі. Чэпмен пакінуў англічаніна ў камандзе і на наступны год. Гран-пры ў Зандворце стала самай удалай гонкай Хіла ў 1959 годзе.
У BRM правіць
.jpg)
У 1960 годзе Хіл перайшоў у BRM, прабыўшы ў яе складзе 7 гадоў.
У сезоне 1962 года Хіл і яго машына BRM P57 не маглі параўнацца з хуткасцю Джыма Кларка на Lotus 25, але трываласць была на яго баку — Хіл фінішаваў ва ўсіх дзевяці гонках, у той час як Кларк меў чатыры сходы. Кларк узяў шэсць поўлаў, але толькі тры перамогі; Хіл узяў усяго адзін поўл, але заваяваў чатыры перамогі. Такім чынам, чэмпіёнам стаў Хіл.
У 1963 годзе заваяваў сваю першую перамогу ў Манака, а агулам атрымаў пяць перамог на гэтай трасе, за што займеў мянушку «містар Манака»[3].
Пасля чэмпіёнскага сезону тры гады запар займаў другое месца (двойчы саступаючы Кларку і адзін раз Джону Сёрцісу), затым было пятае месца.
Вяртанне ў Lotus правіць
Па заканчэнні 1966 года пакінуў BRM і вярнуўся ў Lotus, дзе стаў напарнікам Джыма Кларка. У сезоне 1967 года фактычна быў другім пілотам, аднак, калі Кларк загінуў у гонцы Формулы-2 у красавіку 1968 года, стаў лідарам каманды. За перамогай у Хараме была перамога з поўла ў Манака. Астатнюю частку сезона і Джэкі Сцюарт (Матра) і Крыс Эйман (Ферары) былі хутчэй, але Хіл працягваў змагацца за тытул. У мексіканскім фінале Хіл абышоў у кваліфікацыі і гонцы сапернікаў — Сцюарта і дзеючага чэмпіёна Дэні Халма — і другі раз стаў чэмпіёнам свету.
На гран-пры ЗША 1969 года трапіў у сур’ёзную аварыю. Пасля вылету з трасы, выштурхаў балід і працягнуў гонку, але пры гэтым не зашпіліў рамяні бяспекі. На 90 крузе правае задняе кола лопнула, машына зноў сышла з трасы, непрышпілены гоншчык вылецеў з аўтамабіля. У выніку аварыі Хіл зламаў правае калена, вывіхнуў левае і парваў звязкі на нагах[4].
Апошнія гады правіць
Пасля рэабілітацыі вярнуўся ў гонкі ў наступным годзе за прыватную каманду Роба Уокера. На працягу сезона Хіл быў далёка не лідарам — усяго некалькі фінішаў у ачках. Спад працягнуўся і ў Brabham у 1971 і 1972 гады. У 1972 годзе ўладальнік каманды «Brabham» Берні Эклстоўн звольніў Хіла.
У 1973 годзе гоншчык заснаваў уласную каманду Embassy Hill. Тым не менш, дасягнуць той планкі, якая была раней, 43-гадовы Хіл ужо не мог. Яго апошнім фінішам у ачках стаў Гран-пры Швецыі 1974 года, у якім ён падняўся на шостае месца.
24 гадзіны Ле-Мана (1958—1966, 1972) правіць
Удзельнічаў у 24 гадзінах Ле-Мана дзесяць разоў. У 1958–1966 гады лепшым вынікам Хіла было другое месца ў 1964 годзе. У 1972 годзе перамог у экіпажы з французам Анры Пескарола за рулём Matra-Simca MS670[5].
500 міль Індыянапаліса (1966—1968) правіць
Выйграў Indy 500 у 1966 годзе з першай спробы. Хіл пазбег ранняга хаосу і перамог, нягледзячы на непаразуменне пасля фінішу, калі каманда Lotus палічыла, што перамог Джым Кларк. Аднак без афіцыйнага пратэсту з боку Кларка ці Lotus перамога Хіла засталася ў сіле[6].
Гібель правіць
Загінуў 29 лістапада 1975 года ў авіякатастрофе. Самалёт Piper PA-23, які належаў гоншчыку, пацярпеў крушэнне. Прычынай сталі ўмовы надвор’я: самалёт трапіў у густы туман. Акрамя Хіла, на борце самалёта знаходзіліся механік Тоні Элкака, пілот Тоні Брайза, менеджар каманды Рэй Брымбл, механік Тэры Рычардс і дызайнер машын Эндру Смолмэн.
Грамадзянская паніхіда прайшла ў Сент-Олбанскім саборы.
Вынікі выступаў у Формуле-1 правіць
| Колер | Вынік |
|---|---|
| Золата | Пераможца |
| Срэбра | 2-е месца |
| Бронза | 3-е месца |
| Зялёны | Фініш у ачках |
| Блакітны | Фініш без ачкоў |
| Фініш без класіфікацыі (NC) | |
| Фіялетавы | Не фінішаваў (Ret) |
| Чырвоны | Не кваліфікаваўся (DNQ) |
| Не прайшоў перадкваліфікацыю (DNPQ) | |
| Чорны | Дыскваліфікаваны (DSQ) |
| Белы | Не Стартаваў (DNS) |
| Гонку адмянілі (C) | |
| Светла-блакітны | Удзельнічаў толькі ў практыцы (PO) |
| Пятнічны тэст-пілот (TD) (з 2003 года) | |
| Пусты | Не практыкаваўся (DNP) |
| Выключаны (EX) | |
| Не з’явіўся (DNA) |
Тлустым шрыфтам абазначаныя этапы, на якіх гоншчык стартаваў з поула.
Курсівам абазначаныя этапы, на якіх гоншчык меў хуткі круг.
Не ўсе ачкі ішлі ў залік пілота, а толькі лепшыя вынікі пэўнай колькасці гран-пры.
Зноскі
- ↑ Graham Hill // Find a Grave — 1996. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ From 'The Iceman' to 'The Monza Gorilla' - the best nicknames in F1 history (англ.). formula1.com (27 студзеня 2017). Праверана 5 ліпеня 2022.
- ↑ 10 of the best injury comebacks in F1 history (англ.). formula1.com (24 студзеня 2019). Праверана 5 ліпеня 2022.
- ↑ Tom Jeffries. How many F1 drivers have won the Le Mans 24 Hours? (англ.). motorsport.com (1 чэрвеня 2022). Праверана 7 чэрвеня 2022.
- ↑ Tom Jeffries; David Malsher-Lopez. Formula 1 drivers who conquered the Indy 500 (англ.). motorsport.com (25 мая 2022). Праверана 7 чэрвеня 2022.
Спасылкі правіць
- David Malsher-Lopez. Graham Hill's amazing motorsport legacy (англ.). motorsport.com (29 лістапада 2020). Праверана 10 мая 2023.