Джозеф Сандэрс, Восіп Іванавіч Сандэрс (англ.: Joseph Saunders, у Расіі руск.: Осип Иванович Сандерс; 17731845) — мастак, графік і гравёр на медзі англійскага паходжання. Бацька Андрэя Сандэрса.

Джозеф Сандэрс
Фатаграфія
Дата нараджэння 1773[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 1 студзеня 1845(1845-01-01), 1845[1][2][…] ці 12 студзеня 1854(1854-01-12)
Месца смерці
Род дзейнасці мастак, гравёр па медзі, мастацтвазнавец, ілюстратар
Месца працы
Жанр графіка
Уплыў на Ян Ётэйка
Член у
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія правіць

Аб раннім этапе жыцця Сандэрса ў Англіі практычна нічога невядома. У 1794 годзе, хутчэй за ўсё, ён апынуўся ў Санкт-Пецярбургу. Аўтар тытульных лістоў шэрагу выданняў («Новы расійскі песеннік, або Збор розных песень з прыкладзенымі нотамі і якія можна спяваць на галасах, граць на Гуслях, Клавікордах, скрыпках і духавых інструментах», Санкт-Пецярбург, 1792; «Правілы паэзіі» Н. Ф. Остолопова і іншыя). У 1800 годзе быў абраны Імпэратарскай Акадэміяй мастацтваў у акадэмікі за прадстаўленыя ёй гравюры «Даччынае каханне рымлянкі» з карціны Г. Рэні і «Раніца галандскай дамы» («Раніца маладой дамы») з карціны Франса ван Мірыса Старэйшага. Быў таксама членам Стакгольмскай Акадэміі мастацтваў (з 1807).

У пачатку валадарання імператара Аляксандра I лічыўся гравёрам яго вялікасці і складаўся пры Эрмітажы. У выдадзеным у 1805 году Ф. І. Лабенскім двухтомніку, прысвечаным маляўнічай калекцыі Эрмітажа, Сандэрсу належаць 48 гравюр з 75 (Леанарда да Вінчы, Тыцыян, Рубенс, Рафаэль, ван Дэйк, Рэмбрант, Веласкес, Пусэн і інш.), а таксама гравіраваныя партрэты Кацярыны і Аляксандра. Акрамя таго, Гаўрыла Дзяржавін прыцягнуў Сандэрса да працы ў галіне кніжнай графікі: з яго віньеткамі выйшлі ў 1804 г. дзяржавінскія «Анакрэантычныя песні», за імі рушылі ўслед «Лірычныя творы» Васіля Капніста і «Неспрактыкаваная муза» Ганны Бунінай.

Затым Сандэрс перабраўся ў Вільню і ў 1810 годзе[4][5] стаў прафесарам гравіравання ў Віленскім універсітэце, дзе акрамя навучання розным тэхнікам графікі таксама чытаў курс гісторыі мастацтва — першы ў Расіі і адзін з першых у Еўропе. Гравіраваў шэраг мясцовых пейзажаў і партрэтаў мясцовых дзеячаў, па карцінах Яна Рустэма і Яна Дамеля. Займаўся збіраннем твораў Сымона Чаховіча, рыхтаваў выданне альбома яго работ (гравюры Сандэрса да гэтага выдання калі і былі выкананыя, то не захаваліся).

У 18181818 годзе выехаў на лячэнне ў Італію, пакінуўшы ў Вільні сям'ю. Некаторы час жыў у Фларэнцыі, затым у Адэсе, на непрацяглы час вярнуўся ў Вільню, дзе толькі ў 1825 годзе афіцыйна выйшаў у адстаўку. Апошні раз прыязджаў у Вільню ў 1839 годзе на пахаванне сына. Рэшту жыцця правёў на Валыні.

Творчасць правіць

 
Марс і Мінерва карануюць бюст гетмана Яна Замойскага

Гравіраваў разцом. Акрамя двух эстампаў, якія даставілі яму званне акадэміка, і гравюр з карцін Эрмітажа ў выданні 1805 года, найважнейшымі яго працамі могуць лічыцца «Madonna della misericordia» з карціны Фра Барталамеа, «Цырульнік» па арыгінале Готфрыда Схалькена, а таксама партрэты князя Баграціёна (1805), князя А. А. Безбародкі, вялікай князёўны Кацярыны Паўлаўны, А. Л. Нарышкіна, архітэктара Джакама Кварэнгі.

Зноскі

  1. а б https://www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=17296 Праверана 27 жніўня 2017.
  2. а б Joseph Saunders // Kunstindeks Danmark Праверана 9 кастрычніка 2017.
  3. http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/saunders-sanders-jozef/ Праверана 30 жніўня 2022.
  4. Saundersas, Jozefas (літ.)(недаступная спасылка). Mokslas senajame Vilniaus universitete. Vilniaus universiteto biblioteka (15 сакавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы 15 красавіка 2012. Праверана 26 студзеня 2010.
  5. Anthony Cross.

Літаратура правіць

Спасылкі правіць