Дзьёрдзь Турза
Дзьёрдзь (Юрай) Ту́рза (1557, замак Льетаўскі Град у Жыліны — 1616, Бітча) — венгерскі арыстакрат і дзяржаўны дзеяч. Граф. Палацін Венгрыі ў 1609—1616 гг.
| Дзьёрдзь (Юрай) Турза | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| György Thurzó (венг.) / Juraj Thurzo (славац.) | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Нараджэнне |
2 верасня 1557 |
||||||
| Смерць |
26 снежня 1616 (59 гадоў)
|
||||||
| Бацька | Ferenc, Baron Thurzó de Bethlenfalva[d][1] | ||||||
| Маці | Katalin, Gräfin Zrinyi[d][1] | ||||||
| Жонка | Erzsébet Czobor[d] | ||||||
| Дзеці | Imre Thurzó[d], Gräfin Katalin Thurzó de Béthlenfalva[d][1], Borbála, Gräfin Thurzó de Bethlenfalva[d][1], Ilona, Gräfin Thurzó de Bethlenfalva[d][1] і Judith, Gräfin Thurzó de Bethlenfalva[d][1] | ||||||
| Партыя | |||||||
| Дзейнасць | палітык | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія правіць
З 1598 года быў дараднікам імператара Рудольфа II, з 1599 года каралеўскі прыслужнік, з 1602 года камандаваў гарнізонам крэпасці Нове Замкі. Як і значная частка венгерскага дваранства, удзельнічаў у шматлікіх войнах з туркамі.
Палацін Венгерскага каралеўства з 7 снежня 1609 года па 26 снежня 1616 года пры каралі Мацвеі II (імператары Маціясе). Прыхільнік саюза венгерскай знаці з Габсбургамі.
Быў вельмі адукаваным чалавекам свайго часу. Ведаў латынь, грэчаскую, нямецкую, венгерскую і славацкую мовы. Славацкую мову ён выкарыстоўваў у якасці афіцыйнай мовы ў сваёй рэзідэнцыі. Падтрымліваў школы, цэрквы, мастацтва. Пабудаваў першы санаторны дом у крыніц у Раецке Цепліцы. Заснаваў Турзаўку.
Памёр 26 снежня 1616 года ў сваёй рэзідэнцыі — замку Бітч'янскі Град у г. Бітча (цяпер — горад-райцэнтр у Жылінскім краі, Славакія).
Удзел у «справе графіні Батары» правіць
29 снежня 1610 года на чале ўзброенага атрада асабіста арыштаваў у Чахціцкім замку венгерскую графіню Эржэбет Батары, якая вінавацілася ў масавых забойствах маладых дзяўчын. Як палацін Венгрыі, кантраляваў правядзенне следчых і судовых мерапрыемстваў па справе «Чахціцкай пані». У прыватнасці, графіню Батары ён сваёй уладай прысудзіў да вечнага зняволення ў яе замку. Суд над падручнымі графіні праходзіў у яго рэзідэнцыі — замку Бітч'янскі Град.
Існуе версія (Л. Надзь і інш.), паводле якой Д. Турза сфабрыкаваў гэту справу пра «крывавую графіню», з прычыны таго, што прэтэндаваў на частку шырокіх зямельных уладанняў роду Батары. Гэты пункт гледжання лёг у аснову сюжэту фільма Юрая Якубіска «Батары» (2008).
У мастацтве правіць
Дзьёрдзь Турза нярэдка фігуруе ў літаратурных і кінематаграфічных творах, якія прысвечаны графіні Эржэбет Батары. У залежнасці ад тэндэнцыі, ён выступае як станоўчым, так і адмоўным персанажам.
Кінематограф правіць
- «Метамарфозы» (Metamorphosis, ФРГ, Венгрыя, Канада, Вялікабрытанія, Аўстралія, 2007).
- «Батары» (Bathory, Славакія/Чэхія/Вялікабрытанія/Венгрыя, 2008).
- «Графіня» (The Countess, Францыя/Германія, 2009).