Дыскрымінацыя
Дыскрымінацыя (ад лац.: discriminatio — адрозненне) — абмежаванне або пазбаўленне правоў пэўных катэгорый грамадзян па прыкметах расавай ці нацыянальнай прыналежнасці, сацыяльнага паходжання, палітычных поглядаў, полу і г.д.
Паняцце дыскрымінацыі выкарыстоўваецца і ў міжнародных адносінах і абазначае ўшчамленне ў правах прадстаўнікоў, арганізацый або грамадзян пэўнай дзяржавы. Адна з крайніх формаў расавай дыскрымінацыі — сегрэгацыя — палітыка прымусовага аддзялення адных людзей ад другіх, абмежавання іх у правах па матывах расавай або нацыянальнай прыналежнасці, гвалтоўнае перасяленне на спецыяльна вылучаныя тэрыторыі — у рэзервацыі, гета. Палітыка дыскрымінацыі якіх-небудзь груп і суполак можа прымаць крайнія формы, аж да генацыду, што з’яўляецца злачынствам і парушэннем нормаў міжнароднага права.
Захаваліся сведчанні дыскрымінацыі і па рэлігійных матывах: праследаванні ерэтыкоў, дысідэнтаў, іншадумцаў, жорсткія адносіны еўрапейцаў да карэнных нехрысціянскіх народаў. Ёсць і такія віды дыскрымінацыі, як больш нізкая аплата працы жанчын, моладзі, карэннага або, наадварот, прышлага насельніцтва, імігрантаў; абмежаванне ў правах па палітычных або рэлігійных перакананнях. Таму абарона правоў і свабод кожнай асобы незалежна ад расавай, нацыянальнай, класавай, рэлігійнай і іншай прыналежнасці з’яўляецца глабальнай праблемай сучаснасці. Міжнародная супольнасць распрацоўвае ўсё больш дзейсныя механізмы кантролю фактаў дыскрымінацыі, а краіны, якія парушаюць правы чалавека, усё часцей апынаюцца ў маральнай ізаляцыі.
Канстытуцыя Беларусі, прынятая ў 1994, абвясціла, што забеспячэнне правоў і свабод грамадзян краіны з’яўляецца найвышэйшай мэтай дзяржавы. Дзяржава гарантуе правы і свабоды грамадзян, замацаваныя ў Канстытуцыі, законах і прадугледжаныя міжнароднымі абавязацельствамі дзяржавы. Усе роўныя перад законам і маюць правы на роўную абарону правоў і законных інтарэсаў. Ніхто не можа карыстацца перавагамі і прывілеямі, якія супярэчаць закону.
Літаратура правіць
- Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік. Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1998. ISBN 985-11-0108-7