Кайкава

Кайкава
Краіна	Беларусь
Вобласць	Мінская
Раён	Мінскі
Сельсавет	Міханавіцкі
Каардынаты	53°43′09″ пн. ш. 27°38′01″ у. д.HGЯO
Насельніцтва	▼238 чал. (2019);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 17
Паштовы індэкс	223070
Аўтамабільны код	5
	Кайкава на Вікісховішчы

Ка́йкава^[1] (трансліт.: Kajkava, руск.: Кайково) — вёска ў Мінскім раёне Мінскай вобласці. Уваходзіць у склад Міханавіцкага сельсавета. Месціцца за 12,5 км на поўдзень ад Мінска, за 2,5 км ад чыгуначнай станцыі Міханавічы, на дарозе H9034.

Назва правіць

Вядомае балцка-літоўскае аднаасноўнае імя Kaikutis, у ім суфікс -ut- і аснова Kaik-. Гэтае імя засведчана ў XV стагоддзі ў Метрыцы Вялікага Княства Літоўскага^[2].

Гісторыя правіць

У 1588 годзе сяло ў Менскім павеце Менскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. У 1791 годзе 27 дымоў, панскі двор, уласнасць Радзівілаў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай 1793 года тэрыторыя апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У 1800 годзе вёска і панскі двор у Мінскім павеце Мінскай губерні, уласнасць князя Дамініка Гераніма Радзівіла. У 1858 годзе ўласнасць князя А. Радзівіла. У 1897 годзе ў вёсцы працавала кузня, карчма, была царква на могілках і маёнтак.

У 1909 годзе адкрыта народнае вучылішча, у 1915 годзе ў ім вучыліся 52 хлопчыкі і 24 дзяўчынкі.

З канца лютага 1918 года тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У снежні 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 гадоў і ў сярэдзіне кастрычніка 1920 года пад акупацыяй Польшчы. За часамі польскай акупацыі дзейнічала бальшавіцкае падполле.

З 31 ліпеня 1920 года ў Беларускай ССР. З 20 жніўня 1924 года вёска, цэнтр Кайкаўскага сельсавета Самахвалавіцкага раёна Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930 года). З 18 студзеня 1931 года ў Смілавіцкім раёне. З 18 студзеня 1931 года ў падпарадкаванні гарадскога савета Менска. З 26 траўня 1935 года ў Менскім раёне, 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.

Колішні Кайкаўскі біялагічны заказнік каля вёскі, снежань 2014.

У Другую сусветную вайну з канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года вёска пад акупацыяй Германіі. Былі спаленыя 32 двары, забітыя 22 жыхары, 18 вывезеныя на прымусовую працу ў Германію. З верасня 1942 года тут дзейнічала радыёстанцыя савецкай партызанскай брыгады імя Калініна.

Насельніцтва правіць

1800 год — 23 двары, 174 жыхары
1897 год — 62 двары, 375 жыхароў; маёнтак — 2 двары, 52 жыхары
1917 год — 108 двароў, 609 жыхароў
1926 год — 84 двары, 406 жыхароў
1941 год — 86 двароў, 365 жыхароў
1999 год — 244 жыхары
2009 год — 199 жыхароў
2019 год — 238 жыхароў^[3]

Вядомыя асобы правіць

Іосіф Матрунчык (1903—1945) — падпалкоўнік авіяцыі, Герой Савецкага Саюза^[4].
Ермалай Баранаў (1892—1942) — адзін з арганізатараў камуністычнага падполля ў Беларусі ў гады грамадзянскай вайны і ў гады Другой сусветнай вайны.

Славутасці правіць

Абеліск у гонар савецкай партызанскай брыгады

Абеліск у гонар савецкай партызанскай брыгады імя Калініна
Курганны могільнік. За 1,3 км на захад ад вёскі, на ўрочышчы Курганне. 8 насыпаў вышынёй 1,5—2 м, дыяметрам 8—9 м. Адкрыў і абследаваў у 1979 годзе Валянцін Собаль. Раскопкі не праводзілі^[5].

Цікавыя факты правіць

У песні «Месяц» гурта «Ляпіс Трубяцкі» ёсць словы: «Вадзіў індзейскую хеўру // У цёмны Кайкаўскі лес».

Зноскі

↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)
↑ Lietuvos Metrika. Kn. 3 (1440-1498). Vilnius, 1998. С. 66.
↑ Belarus (нявызн.). pop-stat.mashke.org. Праверана 12 красавіка 2024.
↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — С. 205.
↑ Собаль В. Помнікі археалогіі. Міханавіцкі Сельсавет // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінскага раёна. — Мн.: Беларуская навука, 1998. С. 33

Літаратура правіць

Кайкава // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 3 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2012. — 624 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0636-9. С. 401

Спасылкі правіць

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кайкава

[1] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU)

[2] Lietuvos Metrika. Kn. 3 (1440-1498). Vilnius, 1998. С. 66.

[3] Belarus (нявызн.). pop-stat.mashke.org. Праверана 12 красавіка 2024.

[b10-4] Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — С. 205.

[5] Собаль В. Помнікі археалогіі. Міханавіцкі Сельсавет // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінскага раёна. — Мн.: Беларуская навука, 1998. С. 33

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]