Карла Калодзі
Карла Калодзі, сапраўднае Карла Лорэнцыні (італ.: Carlo Collodi; 24 лістапада 1826, Фларэнцыя — 26 кастрычніка 1890) — італьянскі пісьменнік, класік дзіцячай літаратуры.
| Карла Калодзі | |
|---|---|
| Carlo Collodi | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | Карла Ларэнцыні |
| Псеўданімы | Carlo Collodi[1] |
| Дата нараджэння | 24 лістапада 1826[2][3][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 26 кастрычніка 1890[2][3][…] (63 гады) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства |
_crowned.svg){kind=small} Італія |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, журналіст |
| Гады творчасці | з 1856 |
| Жанр | дзіцячая літаратура |
| Мова твораў | італьянскі |
| Дэбют | раман-эсэ «Раман у паравозе» |
| carlocollodi.it (італ.) | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
Біяграфія правіць
Першынец у шматдзетнай сям’і, аднак з 10 дзяцей шасцёра памерлі малымі. Карла скончыў пачатковую школу ў пасёлку Калодзі (адкуль паходзіла яго маці). Пасля бацькі — слугі ў багатым доме — накіравалі сына вучыцца ў семінарыю. Але кар’ера святара не прывабіла маладога Карла, і ён стаў працаваць у кніжным магазіне.
Падчас Першай вайны за незалежнасць Італіі ў 1848 г. пайшоў служыць добраахвотнікам у войска Тасканы. У тым жа годзе заснаваў газету палітычнай сатыры Il Lampione («Ліхтар»), забароненую ў хуткім часе цэнзурай, але адноўленую праз адзінаццаць гадоў. У гэты час асноўную ўвагу Калодзі аддае тэатральнаму выданню.
У 1856 годзе Калодзі піша іранічны раман-эсэ «Раман у паравозе» (Un romanzo in vapore), які зрабіў яго вядомым. Ад таго часу пісьменнік актыўна супрацоўнічае з рознымі выданнямі.
У 1859 годзе ўдзельнічае ў Другой вайне за незалежнасць Італіі. Актыўна займаўся палітыкай, удзельнічаў у Рысарджымета.
Да 1875 года Калодзі супрацоўнічае са шматлікімі часопісамі, піша раманы і тэатральныя п’есы. Першай яго кнігай для дзяцей стала кніга перакладаў французскіх казак Шарля Перо, апублікаваная ў 1876 годзе. З таго часу літаратура для дзяцей робіцца для Калодзі галоўнай, шмат часу ён прысвячае тэкстам для школ аб’яднанай Італіі.
Сапраўдную вядомасць пісьменніку прынесла аповесць «Прыгоды Пінокіа: гісторыя драўлянай лялькі» (Le avventure di Pinocchio: storia di un burattino), якая ў 1881 годзе друкавалася часткамі на старонках дзіцячага часопіса Il Giornale dei Bambini, а ў 1883 годзе выйшла асобным выданнем. Галоўны герой − зробленая з дрэва лялька Пінокіа. Самая вядомая асаблівасць Пінокіа − нос яго расце, калі той хлусіць. Кнігу пераклалі больш чым на 80 моў.
Памёр Калодзі 26 кастрычніка 1890 у Фларэнцыі, дзе і быў пахаваны на могілках царквы Сан-Мініята-аль-Монтэ.
Беларускія пераклады правіць
Казачную аповесць «Прыгоды Пінокіа» на беларускую мову пераклаў Яўген Салейчук.
Зноскі
- ↑ LORENZINI, Carlo // Dizionario Biografico degli Italiani — 2006. Праверана 7 лютага 2022.
- ↑ а б Dizionario Biografico degli Italiani — 1960.
- ↑ а б C. Collodi // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Коллоди Карло // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 25 лютага 2017.
- ↑ а б Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
- ↑ Коллоди Карло // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
Літаратура правіць
- Renato Bertacchini, Il padre di Pinocchio. Vita e opere di Collodi, Camunia, Milano, 1993.
- Michele Capitani, Pinocchio. Le ragioni di un successo, Prospettiva editrice, Civitavecchia, 2010. ISBN 978-88-7418-610-5
- Maura Del Serra, La commedia salvifica in Pinocchio, in «UICS-Studia», 3, 1988, pp. 1-12 (numero monografico dedicato a Collodi).
- Anna Rosa Vagnoni, Collodi e Pinocchio. Storia di un successo letterario, UNI Service, Trento, 2007, 109 pp.. ISBN 978-88-6178-077-4
- Alberto Savinio, Collodi, in Narrate, uomini, la vostra storia, Adelphi, Milano, 1984, IV ed. 2009, 1942.
Спасылкі правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карла Калодзі- Піпі, або Ружовае малпянятка
- «Прыгоды Пінокіа» (італьянскі тэкст)
- Пінокіа ў праекце Гутэнберг Архівавана 22 красавіка 2004.
- Find-A-Grave profile for Carlo Collodi
