Каталог (файлавая сістэма)

Катало́г — каталог, дырэкторыя, тэчка, папка — аб'ект у файлавай сістэме, які спрашчае арганізацыю файлаў. Раней часта выкарыстоўвалася слова дырэкторыя[1], якое ўяўляе сабой транслітарацыю з англійскай (англ.: directory). Тыповая файлавая сістэма ўтрымлівае вялікую колькасць файлаў, і каталогі дапамагаюць упарадкаваць яе шляхам іх групавання. Каталог можа быць рэалізаваны як адмысловы файл, дзе рэгіструецца інфармацыя пра іншыя файлы і каталогі на носьбіце інфармацыі[1].

Каранёвы каталог правіць

Каталог, які прама ці ўскосна ўключае ў сябе ўсе іншыя каталогі і файлы файлавай сістэмы, называецца каранёвым. У Unix-падобных АС ён пазначаецца сімвалам / (дроб, слэш), у DOS і Windows гістарычна выкарыстоўваецца сімвал \ (адваротны слэш), але з некаторага часу падтрымліваецца і /.

Бягучы каталог правіць

Бягучым называецца каталог, з якім працуе АС, калі ёй не ўказаць іншы каталог. Ён пазначаецца кропкай (.). Для змянення бягучага каталога на іншы выкарыстоўваецца каманда cd; без указання мэтавага каталога яна вяртае бягучы.

Бацькоўскі каталог правіць

Бацькоўскім каталогам называецца каталог, у якім знаходзіцца бягучы. Ён пазначаецца двума кропкамі (..).

Прыклад (пераход у бацькоўскі каталог):

cd ..

Каталогі ў UNIX правіць

Каталог у UNIX — гэта файл, які змяшчае некалькі inode і прывязаныя да іх імёны.[2] У сучасных UNIX-падобных АС уводзіцца структура каталогаў, якая адпавядае стандарту FHS.

Іерархія каталогаў у Windows правіць

Каталог, які не з'яўляецца падкаталогам ніводнага іншага каталога, называецца каранёвым. Гэта значыць, што гэты каталог знаходзіцца на самым верхнім узроўні іерархіі ўсіх каталогаў. У Windows кожны з дыскаў мае свой каранёвы каталог (C:\, D:\ і г.д.).

Каталогі ў Windows бываюць сістэмныя (службовыя, створаныя АС) і карыстальніцкія (створаныя карыстальнікам). Прыклад сістэмных каталогаў: «Рабочы стол», «Сметніца», «Сеткавае асяроддзе», «Панэль кіравання», каталогі лагічных дыскаў і т.п.

Тэрмін «Папка» правіць

 
Значок сеткавай папкі з тэмы «GNOME»

Тэрмін папка[3] (англ.: folder) быў уведзены для прадстаўлення аб'ектаў файлавай сістэмы ў графічным карыстальніцкім інтэрфейсе шляхам аналогіі з офіснымі папкамі. Ён быў упершыню выкарыстаны ў Mac OS, а ў сістэмах сямейства Windows — з выхадам Windows 95.[4] Гэта метафара стала выкарыстоўвацца ў вялікай колькасці аперацыйных сістэм: Windows NT, Mac OS, Mac OS X, а таксама ў асяроддзях рабочага стала для сістэм сямейства UNIX (напрыклад, KDE і GNOME).

У гэтай тэрміналогіі папка, размешчаная ў іншай папцы, называецца падпапка, укладзеная папка ці даччыная папка. Усё разам папкі на камп'ютары ўяўляюць іерархічную структуру (дрэва каталогаў). Падобная дрэвападобная структура магчымая ў аперацыйных сістэмах, якія не дапускаюць існаванне «фізічных спасылак» (такіх як Windows 3.x і 9x, якія дапушчалі толькі ярлыкі). Увогуле файлавая сістэма ўяўляе сабой арыентаваны граф.

Гл. таксама правіць

Зноскі

  1. а б Александрович 2006.
  2. «Усё сутнасць файлаў» // FreeBook, ці Увядзенне ў POSIX’івізм Архівавана 16 жніўня 2007.
  3. У некаторых беларускіх перакладах праграм і сайтаў таксама сустракаецца варянт тэчка. Паслугач не знойдзены, або Складанасці беларускамоўнай камп'ютарнай тэрміналогіі
  4. «With the introduction of Windows 95, Microsoft started referring to directories as folders» // Murach’s C# 2005 (англ.), старонка 34

Літаратура правіць

  • Александрович В. К. Файловая система: термины и понятия // Total Commander: эффективная работа с файлами и архивами. — БХВ-Петербург, 2012. — 752 p. — ISBN 9785977500227.

Спасылкі правіць