Народныя назвы: брылі, брылёўнік, дзядоўнік[5], задзёрка, дзядкі, сабачнік[5]. Родавая назва ад грэч. άρκτος — мядзведзь, з-за вялікіх лісцяў. Відавое азначэнне ад кельцкага lappa — рука, таму што плады чапляюцца за адзенне, поўсць жывёл.
Двухгадовая травяністая расліна са стрыжнёвым галінастым коранем. Расліна першага году жыцця мае толькі прыкаранёвую разетку буйных чаранковых лістоў, а на другі — прамастойнае, рабрыстае, чырванаватае, уверсе галінастае сцябло вышынёю 60—180 см. Сцябловыя лісты чаргаваныя, сэрцападобна-яйцападобныя, знізу шаравата-лямцавыя. Кветкі сабраныя ў шарападобныя кошыкі. Абгортка кошыка голая, зялёная, складаецца з кручкаватазагнутых лісточкаў, якія чапляюцца за адзенне чалавека і поўсць жывёл, што спрыяе распаўсюджанню расліны. Кветкі трубчастыя, лілова-пурпуровыя. Плод — прадаўгаватая сямянка з чубком.
Распаўсюджанне
правіць
Пашыраны ва ўмераным поясе Еўразіі. Расце ля жытла, дарог, вадаёмаў, па пустках, сметніках, ускраінах палёў. Цвіце ў ліпені—жніўні, плады выспяваюць у верасні.
Выкарыстанне чалавекам
правіць
Лекавая расліна. Адвар кораня — лекавы (мачагонны) сродак. Алейны экстракт — сродак умацавання і росту валасоў.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Юзепчук С. В., Сергиевская Е. В. Лопух — Arctium // Флора СССР / Ботанический институт имени В. Л. Комарова Академии наук СССР; Начато под руководством и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Редакторы тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Изд-во Академии наук СССР, 1962. — Т. XXVII. — С. 97.
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 17. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ а б Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
- Попов В. и др. Лекарственные растения — 2-е изд. — Мн.: Полымя, 1990.
