Марцінас Янкус

Марцінас Янкус (літ.: Martynas Jankus; 7 жніўня 1858, в. Біцяны каля Шылакарчмы — 23 мая 1946, Філенсбург, Заходняя Германія; Псеўданімы: V. Giedris, Martyneitis, Bitėnų Merčius, Gyvoleitis) — літоўскі нацыянальны дзеяч на тэрыторыі Малой Літвы, публіцыст і выдавец, рэдактар газеты «Аўшра».

Марцінас Янкус
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	7 жніўня 1858(1858-08-07)
Месца нараджэння	Біцяны[d], Lumpėnai Eldership[d], Пагегейскае самакіраванне, Літва
Дата смерці	23 мая 1946(1946-05-23) (87 гадоў)
Месца смерці	Фленсбург, правінцыя Шлезвіг-Гольштэйн, Вольная дзяржава Прусія, Савецкая зона акупацыі Германіі, Германія пад акупацыяй саюзнікаў[d], Германія
Месца працы	Aušra (1883)
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	журналіст, палітык, публіцыст
Мова твораў	літоўская мова
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

У сваёй сядзібе ў Біцянах, каля падножжа гары Рамбінас, М. Янкус размясціў друкарню і вялікі склад літоўскага друку, сядзібу часта называлі «Меккай кніганошаў».

У 1923 годзе М. Янкус ухваліў паўстанне літоўскіх стралкоў, вынікам якога было далучэнне Мемельскага (Клайпедскага) краю да Літоўскай Рэспублікі. З гэтага году Янкус стала пасяляецца ў Біцянах, робіцца «ахавальнікам Рамбінаса», яго называюць «патрыярхам Малой Літвы». У міжваеннай Літве быў звычай, каб замежныя паслы, пасля прадстаўлення прэзідэнту, ехалі на гару Рамбінас, да Янкуса. Таму Янкуса называлі таксама «Малым, або Другім прэзідэнтам Літвы».

У 1938 годзе літоўскі ўрад узнагародзіў М. Янкуса ордэнам Гедыміна. У 1939 годзе Германія праз ультыматум забрала ў Літвы Мемельскі край. М. Янкуса выехаў да Коўна. У канцы вайны, перад прыходам Чырвонай арміі, М. Янкус выехаў у Германію.

Літаратура

• Мікус А. Сэрца Прускай Літвы Архівавана 18 жніўня 2012. // «Новы Час», № 30 (302). 27 ліп. 2012.
• P. Alšėnas. Martynas Jankus, Mažosios Lietuvos patriarchas. — Toronto, 1967.
• Domas Kaunas. Aušrininkas. — Vilnius, 1996.