Мульча
Му́льча (англ.: Mulch «мяккі») — штучны слой якога-небудзь ахоўнага матэрыялу на паверхні глебы, пакладзены для захавання вільгаці, рэгулявання тэмпературы, паляпшэння ўрадлівасці, скарачэння росту пустазелля, знешняй прывабнасці насаджэнняў. У якасці мульчы выкарыстоўваюць кампосты, тарфяную крошку, перагной, адкіды, адходы дрэваапрацоўкі (апілкі, папера і інш.), іржышча збожжавых, лісце, салому, палімерныя матэрыялы і інш.
Гісторыя правіць
Мульчыраванне паверхні глебы вакол культурных раслін ужывалася ўжо ў старажытнасці ў рэгіёнах, схільных да засухі або выветрывання гумусу пасля ўзворвання. Выпадкі пакрыцця глебы друзам вядомы ў гістарычнай практыцы земляробаў пустыні Негеў у Ізраілі, старажытнарымскага Міжземнамор’я, перуанскай Атакамы, паўночнага захаду Аргенціны, пустыні Арызона, Канарскіх астравоў, цэнтральнага Кітая, Новай Зеландыі, вострава Рапануі і г. д.[1][2] У сярэдзіне XVII ст. у Англіі мульчой называлі гной, лісце або зямлю, якімі захілялі маладыя парсткі і хмызнякі[3]. Мульчыраванне як важны аграрны прыём шырока распаўсюдзілася ў другой палове XX ст. разам з развіццём ланшафтнага садоўніцтва і пермакультуры.
Асаблівасці ўжывання правіць
Мульчыраванне як аграрны прыём праводзіцца для дасягнення наступных вынікаў:
- Рэгуляванне і аптымізацыя цеплавых уласцівасцяў глебы[4][5]
- Стварэнне бар’ера для выпарэння вільгаці з глебы[6]
- Кантраляванне эрозіі глебы[7]
- Абмежаванне вылугавання глебы[8]
- Прыгнечанне росту пустазелля[9]
- Адпужванне шкоднікаў і прыцягненне карыснай мікрафаўны
- Захаванне друзлай структуры глебы
- Паляпшэнне ўрадлівасці глебы праз дэградацыю ніжніх пластоў мульчы[10]
- Эстэтычны выгляд насаджэнняў
Для падвышэння эфектыўнасці мульчыраванне можа чарагавацца з іншымі прыёмамі. Напрыклад, для паляпшэння ўрадлівасці мульчу злучаюць з мінеральнымі ўгнаеннямі[11]. Адным з важных вынікаў ужывання мульчы можа стаць істотнае скарачэнне працы па апрацоўцы глебы[12]. Разам з гэтым, мульчыраванне патрабуе ўліку такіх фактараў, як уласцівасці матэрыялу мульчы, адлегласць ад ствала культурных раслін, таўшчыня і шырыня пластоў мульчы. У іншым выпадку мульчыраванне прыводзіць да скарачэння азоту ў глебе, парушэння паветраабмену, назапашвання ў глебе атрутных рэчываў, пагаршэння мікрабіялагічнага асяроддзя і загнівання частак раслін, выпадковага распаўсюджвання насення пустазелля і інш.
Гл. таксама правіць
Зноскі
- ↑ The Nature, History, and Distribution of Lithic Mulch Agriculture
- ↑ Prehistoric Horticultural Practices on Easter Island: Lithic Mulched Gardens and Field Systems Архівавана 24 кастрычніка 2018.
- ↑ Origin and meaning of mulch by Online Etymology Dictionary
- ↑ ТЕПЛОВЫЕ СВОЙСТВА И ТЕПЛОВОЙ РЕЖИМ ПОЧВЫ
- ↑ Аптымізацыя тэмпературнага рэжыму глебы(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 22 жніўня 2019. Праверана 22 жніўня 2019.
- ↑ Effects of different mulch types on soil moisture content in potted shrubs
- ↑ Mulch Архівавана 22 жніўня 2019.
- ↑ HOW MULCHING IMPROVES SOIL Архівавана 22 жніўня 2019.
- ↑ Six Tips for Effective Weed Control
- ↑ Composted Dairy Manure and Alfalfa Hay Mulch Affect Soil Ecology and Early Production of ‘Braeburn’ Apple on M.9 Rootstock
- ↑ Падсiлкуйце сад!
- ↑ Mulches for landscaping
Літаратура правіць
- Круглоў Л. В. Мульчыраванне // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).