Міца Асень
Міца Асень — буйны феадал, балгарскі цар у 1256—1257 гадах. Зяць балгарскага цара Івана Асеня II — муж яго дачкі Марыі[4].
| Міца Асень | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Мицо Асен (Михаил)[1] | |||||||
 | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Каламан II Асень | ||||||
| Пераемнік | Канстанцін I Ціх | ||||||
| Нараджэнне |
XIII стагоддзе |
||||||
| Смерць |
1277 ці 1278 |
||||||
| Род | Асені | ||||||
| Жонка | Марыя Асеніна Балгарская[d][2] | ||||||
| Дзеці | Кіра Марыя Асеніна[d][3] і Іван Асень III | ||||||
| Дзейнасць | суверэн | ||||||
Перадгісторыя правіць
Міца быў зяцем цара Івана Асеня II. Ён быў жанаты з яго дачкой Марыі, што дало яму права браць удзел у створаным у 1241 годзе рэгенцкім савеце пры непаўналетнім цары Каламане I. Апошні быў у выніку атручаны, і яго спадчыннікам стаў таксама малалетні Міхаіл I Асень, сын Івана Асеня II ад шлюбу з Ірынай Камнінай.
Кіраванне правіць
У 1256 годзе падчас палявання Міхаіл I Асень быў забіты. Трон на некаторы час заняў яго стрыечны брат Каламан II Асень. Новы кароль сутыкнуўся з моцным ворагам — бацькам царыцы князем Расціславам Міхайлавічам. Ён уварваўся ў Балгарыю, выгнаў Каламана са сталіцы, але не атрымаў падтрымкі знаці і быў вымушаны пакінуць яе[5]. Каламан II Асень быў неўзабаве забіты, і прэтэндэнтамі на трон сталі Расціслаў Міхайлавіч і буйныя феадалы Канстанцін Ціх і Міца. Паводле Нікіфара Грыгара, баяры падтрымалі Міцу як найбольш блізкага па сваяцтве да Івана Асеня II.
Неўзабаве, аднак, Міца страціў падтрымку знаці. Прычына была ў тым, што баяры бачылі няздольнасць новага цара эфектыўна кіраваць. Усё больш баяраў сталі адасабляцца ад цэнтральнай улады. Прэтэндэнт на ўладу Канстанцін Ціх убачыў у гэтым магчымасць умацаваць свае пазіцыі. Ён таксама скарыстаўся тым, што цар павялічыў падатковую нагрузку на радавых грамадзян, што яшчэ больш падарвала пазіцыі вярхоўнага кіраўніка.
Міца даведаўся пра тое, што супраць яго рыхтуецца змова, і ён закрыўся ў Праславе, дзе працягваў насіць тытул цара і чаканіў манеты з надпісам «цар Міца».
Грамадзянская вайна правіць
Пад кіраваннем Міцы заставалася большая частка ўсходняй Балгарыі. Да 1263 года ён вёў вайну супраць Канстанціна Ціха. Першапачаткова баявыя дзеянні былі паспяховыя для яго. Канстанцін Ціх нават быў вымушаны звярнуцца па дапамогу да візантыйскага гарнізона крэпасці Станімака. Аднак паступова Міца страчваў свае пазіцыі і быў вымушаны заключыць дагавор з нікейцамі. Тым не менш у 1264 годзе Міца быў вымушаны бегчы ў Месембрыю, дзе нейкі час спрабаваў утрымаць уладу, але беспаспяхова. У выніку з дазволу Міхаіла VIII Палеалога ён атрымаў прытулак у асабняку пад Трояй.
Царскія манеты правіць
Манеты, адчаканеныя Міцы Асенем, малявалі яго са скіпетрам у правай руцэ і вялікім крыжам у левай, а таксама каронай на галаве. На адваротным баку манет маляваўся Святы Мікалай — заступнік маракоў (радавыя землі Міцы, у прыватнасці, Месемврыя, размяшчаліся на ўзбярэжжы).
Сям’я правіць
Вядома двое дзяцей Міцы ад Марыі:
- сын Іван Асень III, цар Балгарыі
- дачка Марыя (Кіра Марыя), другая жонка цара Георгія I Тэртэра.
Зноскі
Спасылка правіць
Літаратура правіць
- John V.A. Fine, Jr., The Late Medieval Balkans, Ann Arbor, 1987.
- Лазаров, Ив. Междуособици в България през 1256—1257 г. — Военноисторически сборник, 1984, № 1, 145—155.
- Сотиров, Ив. Монетосеченето на цар Мичо (Миче) — «Симеона цара» и събитията в България през 1256—1263 г. — Нумизматика, сфрагистика и епиграфика, 1, 2004.
- Димова, С. Сякъл ли е монети цар Мицо Асен в Месемврия? — Проблеми на изкуството, 2004, № 1, 56-58.