Нарэ́ндра Дамадарда́с Мо́дзі (англ.: Narendra Damodardas Modi, гудж.: નરેંદ્ર દામોદરદાસ મોદી, хіндзі: नरेन्द्र दामोदरदास मोदी; нар. 17 верасня 1950, Ваднагар, Індыя) — індыйскі палітычны і дзяржаўны дзеяч, галоўны міністр штата Гуджарат з 7 кастрычніка 2001 года, лідар Бхаратыя джаната парты. Прэм'ер-міністр Індыі з 26 мая 2014 года.

Нарэндра Модзі
гудж.: નરેન્દ્ર મોદી
хіндзі: नरेन्द्र मोदी
15-ы прэм’ер-міністр Індыі[d]
з 26 мая 2014
Папярэднік Манмахан Сінгх
Нараджэнне 17 верасня 1950(1950-09-17)[1][2][…] (73 гады)
Імя пры нараджэнні Памылка Lua: expandTemplate: template "lang-awa" does not exist.
Бацька Damodardas Mulchand Modi[d]
Маці Heeraben Modi[d]
Жонка Jashodaben Narendrabhai Modi[d][5]
Веравызнанне індуізм[6]
Партыя
Член у
Адукацыя
Дзейнасць палітык, пісьменнік, сацыяльны работнік, бібліёграф
Навуковая дзейнасць
Навуковая сфера Культура Індыі, social change[d], палітыка[4], culture of Gujarat[d] і філасофія
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды
Сайт narendramodi.in
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія правіць

Маладыя гады правіць

Нарэндра Дамадардас Модзі нарадзіўся 17 верасня 1950 года ў горадзе Ваднагар[13]. Ён быў трэцім з шасці дзяцей у сям’і Дамадардаса Мулчанда Модзі і яго жонкі Хірабен[14]. З юнацтва пачаў цікавіцца палітыкай, уступіў у шэрагі Раштрыя сваямсевак сангх (РСС). Атрымаў адукацыю палітолага.

Палітычная кар’ера правіць

У 1998 годзе, па даручэнні тагачаснага лідара Бхаратыя джаната парты Лала Крышны Адвані, узначаліў выбарчую кампанію гэтай партыі ў штатах Гуджарат і Хімачал-Прадэш. У кастрычніку 2001 года стаў галоўным міністрам Гуджарата, змяніўшы на гэтай пасадзе Кешубхая Патэля, які сышоў у адстаўку.[15][16] У 2007 годзе быў пераабраны на трэці тэрмін,[17][18][19] а ў 2012 годзе — на чацвёрты.

Як у Індыі, так і за мяжой, Модзі лічыцца вельмі супярэчлівай фігурай.[20][21][22][23][24][25][26] Рэзкую крытыку выклікалі яго дзеянні падчас Гуджарацкага пагрому 2002 года. У прыватнасці, ён вінаваціўся ў непадаванні абароны індыйскім мусульманам. Нягледзячы на гэта, Модзі карыстаецца велізарнай падтрымкай сярод насельніцтва Гуджарата. Яму ставіцца ў заслугу бурны эканамічны рост штата ў 2000-я гады.[27] Паводле версіі папулярнага часопіса India Today, у 2006 і 2011 гг. Н. Модзі быў прызнаны лепшым галоўным міністрам Індыі[28].

Пасада прэм’ер-міністра правіць

13 верасня 2013 года Нарэндра Модзі быў названы кандыдатам у прэм’ер-міністры ад Бхаратыя джаната парты і ўзначаліў перадвыбарную кампанію на парламенцкіх выбарах 2014 года. Паводле яго слоў, ён правёў 440 сустрэч з выбаршчыкамі па ўсёй краіне. Акрамя таго, Модзі паспяхова выкарыстоўваў сацыяльнай сеткі, звярнуўшыся нават да трохмерных галаграмам, каб «непасрэдна» мець зносіны з выбаршчыкамі і ў віртуальнай прасторы[29]. Праграмны слоган БДП абвяшчаў: «Нацыяналізм — наша натхненне. Развіццё і добрае кіраванне — наша мэта»[30].

Галасаванне на выбарах праводзілася ў дзевяць этапаў з 7 красавіка па 12 мая, з яўкай выбаршчыкаў у 66,38 %. 16 мая Выбарчая камісія Індыі пачала падлік галасоў[31]. Паводле папярэдніх даных, Бхаратыя джаната парты лідыравала ў 276 выбарчых акругах з 543, а Нацыянальна-дэмакратычны альянс — у 331[32]. Пасля таго, як папярэдні падлік галасоў паказаў перавагу БДП, прадстаўнік Індыйскага нацыянальнага кангрэса Раджыў Шукла ад імя партыі сказаў, што «мы прызнаём паражэнне. Мы гатовыя перайсці ў апазіцыю»[33]. Па падліках, БДП можа атрымаць 277 месцаў у новым складзе Лок Сабхі, пры 272 неабходных для простай большасці[34], а ІНК — каля 100 месцаў[35]. Дзеючы прэм'ер-міністр Індыі Манмохан Сінгх павіншаваў Нарэндру Модзі з перамогай на выбарах. У сваю чаргу Модзі напісаў у Twitter: «Індыя перамагла! Наперадзе добрыя дні»[36].

17 мая Нарэндра Модзі прыехаў у Дэлі з Гуджарата для правядзення пераможнага параду, які павінен быў завяршаецца каля штаб-кватэры партыі. Уздоўж шляху картэжа былі выстаўлены паліцэйскія і часці спецыяльнага прызначэння[37]. Па шляху ў штаб-кватэру Бхаратыя джаната парты людзі, якія сабраліся ўздоўж вуліц, скандзіравалі яго імя, размахвалі сцягамі, абсыпалі кветкамі яго картэж, спявалі і скакалі пад гукі духавога аркестра і нацыянальных флейт. Модзі некалькі разоў выходзіў з машыны, паказваючы натоўпу знак «V»[38]. У той жа дзень, прэм’ер-міністр Індыі Манмохан Сінгх прызнаў перамогу Бхаратыя джаната парты на выбарах і падаў у адстаўку, заявіўшы, што «спрабаваў рабіць усё магчымае падчас свайго служэння вялікаму народу» Індыі. Паводле канчатковых вынікаў галасавання, Аб’яднаны прагрэсіўны альянс на чале з партыяй Індыйскі нацыянальны кангрэс перамог толькі ў 59 выбарчых акругах з 543, БДП — у 283 акругах, такім чынам, атрымаўшы абсалютную большасць і стаўшы першай за 30 гадоў партыяй, якая зможа сфарміраваць урад самастойна[39]. БДП атрымала кантроль над толькі над ніжняй палатай парламента, Лок Сабхай, але ў Радж’я Сабсе, у яе ўсяго 46 мандатаў з 240, а ў ІНК — 68, што дае магчымасць вета[40].

26 мая Нарэндра Модзі прыняў прысягу прэм’ер-міністра Індыі. На ўрачыстай цырымоніі прысутнічалі палітыкі і прадстаўнікі замежных дзяржаў, сярод якіх быў прэм'ер-міністр Пакістана Наваз Шарыф. Дагэтуль яшчэ ніколі прэм’ер-міністры Індыі і Пакістана не прыязджалі на інаўгурацыю свайго калегі[41]. Акрамя яго, прысутнічалі лідары краін, якія ўваходзяць у Паўднёва-Азіяцкую асацыяцыю рэгіянальнага супрацоўніцтва (SAARC), а таксама прэзідэнты Афганістана, Шры-Ланкі і Мальдываў, прэм’ер-міністры Непала і Бутана, спікер парламента Бангладэш[42]. Перад пачаткам цырымоніі прыняцця прысягі ў прэзідэнцкім палацы ў Дэлі Наваз Шарыф сказаў, што абранне Модзі адкрывае магчымасці для паляпшэння адносін паміж дзвюма краінамі[43]. На наступны дзень, Модзі правёў перамовы з Шарыфам, на якіх былі абмеркаваны пытанні супрацоўніцтва ў розных абласцях, у прыватнасці — у сферы бяспекі на граніцы[44].

Зноскі правіць

  1. Narendra Damodardas Modi // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Narendra Modi // Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  3. DNA — 2005. Праверана 26 снежня 2020.
  4. а б Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  5. http://www.thehindu.com/news/national/narendra-modis-wife-injured-in-road-accident-in-rajasthan/article22675666.ece Праверана 3 сакавіка 2018.
  6. https://starsunfolded.com/narendra-modi/
  7. https://eci.gov.in/files/category/97-general-election-2014/
  8. Management Guru Narendra ModiISBN 978-81-288-2803-4 Праверана 2 лютага 2021.
  9. Вікіпедыя на хіндзі — 2003. Праверана 20 лютага 2021.
  10. https://web.archive.org/web/20170317223653/http://indiatoday.intoday.in/story/narendra-modi-degree-controversy-delhi-university-rti/1/903745.html Праверана 25 мая 2021.
  11. From tea vendor to Prime Minister candidate Праверана 25 мая 2021.
  12. https://web.archive.org/web/20140819083702/http://www.hindustantimes.com/india-news/modi-proves-to-be-an-astute-strategist/article1-264941.aspx Праверана 25 мая 2021.
  13. Narendra Modi – Biography(недаступная спасылка). Moneycontrol. Архівавана з першакрыніцы 27 красавіка 2009. Праверана 5 April 2009.
  14. Jose, Vinod. The Emperor Uncrowned(недаступная спасылка). Delhi Press. Архівавана з першакрыніцы 27 лютага 2012. Праверана 17 March 2012.
  15. Narendra Modi. Праверана 28 March 2010.
  16. Agencies. Modi becomes longest serving CM of Gujarat(недаступная спасылка). The Indian Express. Архівавана з першакрыніцы 30 студзеня 2013. Праверана 17 September 2011.
  17. "Modi begins new term in Gujarat". London: BBC News. 25 December 2007. Праверана 7 May 2008.
  18. "Hindu Leader Begins 3rd Term in Gujarat". ABC News. Праверана 7 May 2008.
  19. "Narendra Modi begins third innings as Gujarat CM". The Times of India. 25 December 2007. Праверана 7 May 2008.
  20. Rupam Jain Nair (12 December 2007). "Edgy Indian state election going down to the wire". Ahmedabad: Reuters. Архівавана з арыгінала 30 верасня 2014. Праверана 10 October 2012. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія. Архівавана з першакрыніцы 30 верасня 2014. Праверана 13 студзеня 2016.
  21. Simon Robinson (11 December 2007). "India's Voters Torn Over Politician". Time. Surat. Архівавана з арыгінала 24 жніўня 2013. Праверана 10 October 2012. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2013. Праверана 13 студзеня 2016.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 24 жніўня 2013. Праверана 13 студзеня 2016.
  22. Jason Burke (28 March 2010). "Gujarat leader Narendra Modi grilled for 10 hours at massacre inquiry". The Guardian. Delhi. Праверана 10 October 2012.
  23. Andrew Buncombe (19 September 2011). "A rebirth dogged by controversy". The Independent. Праверана 10 October 2012.
  24. "Profile: Narendra Modi". BBC. 23 December 2007. Праверана 10 October 2012.
  25. Ruth David (2007-12-24). "Controversial Gujarati Premier Confirmed In Office". Forbes. Праверана 10 October 2012.
  26. Henry Chu (9 December 2008). "India premier's party gets unexpected boost". Los Angeles Times. Праверана 10 October 2012.
  27. Manu Joseph (15 February 2012). "Shaking Off the Horror of the Past in India". The New York Times. Праверана 10 October 2012.
  28. Кашин В. П. Индия. Предвыборная гонка началась // Азия и Африка сегодня. 2014. № 1. С. 13.
  29. Нарендра Моди: кто он, следующий премьер Индии? — BBC Russian — В мире
  30. Ъ-Газета — Каста националистов
  31. Оппозиция лидирует на парламентских выборах в Индии | РИА Новости
  32. ИТАР-ТАСС: Международная панорама — Правительство Индии впервые за 30 лет может быть сформировано одной партией
  33. Правящая партия Индии признала поражение на выборах — BBC Russian — Лента новостей
  34. Оппозиционные националисты победили на выборах в Индии — BBC Russian — В мире
  35. Новости NEWSru.com :: После 35-дневных выборов власть в Индии переходит к националистам
  36. Премьер Индии поздравил с победой на выборах Нарендру Моди | РИА Новости
  37. Нарендра Моди прибыл в Дели — BBC Russian — Лента новостей
  38. Нарендра Моди готовится принять власть — BBC Russian — В мире
  39. ИТАР-ТАСС: Международная панорама — Премьер-министр Индии подал в отставку
  40. Какое будущее ждет Индийский национальный конгресс? — BBC Russian — В мире
  41. Премьер Пакистана посетит инаугурацию главы Индии — BBC Russian — Лента новостей
  42. Премьер Пакистана поедет в Индию на церемонию принятия присяги Моди | РИА Новости
  43. Моди вступил в должность премьер-министра Индии — BBC Russian — В мире
  44. Индия и Пакистан хотят решать проблемы сообща | euronews, мир Архівавана 14 ліпеня 2018.

Зноскі

Спасылкі правіць