Наступленне талібаў (2021)

Наступленне талібаў 2021 года — наступальная аперацыя руху «Талібан» падчас вываду амерыканскіх войскаў з Афганістана. Да 12 ліпеня афганскія ўлады страцілі 139 раёнаў краіны, а таксама другі па велічыні горад Кандагар. 15 жніўня талібы ўваходзяць у сталічны Кабул, што азнаменавала завяршэнне грамадзянскай вайны ў Афганістане.

Наступленне талібаў
Асноўны канфлікт: Вайна ў Афганістане (2001—2021)
Дата 1 мая15 жніўня 2021
Месца Афганістан
Вынік Падзенне Кабула
Праціўнікі
Афганістан Талібан Афганістан Афганістан
 ЗША[1][2]
Камандуючыя
Афганістан Хайбатула Ахундзада
Афганістан Абдул Гані Барадар
Афганістан Ашраф Гані
Злучаныя Штаты Амерыкі Джо Байдэн
Страты
5552 забітых[3] (дадзеныя МА Афганістана) 1342 забітых[4][5][6][7][8][9] (дадзеныя МА Афганістана)
1500 дэзертыравалі ў Таджыкістан[10] (дадзеныя АДКБ)
Агульныя страты
582 мірных жыхароў загінулі[4][5][6][9] (дадзеныя МА Афганістана)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Храналогія правіць

У маі месяцы талібы захапілі 15 раёнаў, у тым ліку Нірх і Джалрэз ў правінцыі Майдан-Вардак[11][12][13][14]. Сярод захопленых месцаў была плаціна Дахла ў правінцыі Кандагар, другая па велічыні плаціна Афганістана[15][16].

У чэрвені талібы захапілі 69 раёнаў і ўвайшлі ў гарады Кундуз і Кулі-Хумры[11][17][18][19]. Тым часам горад Мазары-Шарыф быў абложаны баевікамі[20]. Сярод месцаў, захопленых талібамі, апынуўся галоўны памежны пераход Афганістана з Таджыкістанам і раён Сайдабад у правінцыі Майдан-Вардак, які называюць варотамі ў сталічны Кабул[21][22]. Што тычыцца абсталявання, талібы захапілі 700 грузавікоў і «хамераў» афганскіх сілавікоў, а таксама дзесяткі бронетранспарцёраў і артылерыйскіх сістэм[23].

19 чэрвеня прэзідэнт Ашраф Гані змяніў кіраўніка штаба афганскай арміі, міністраў абароны і ўнутраных спраў[24].

9 ліпеня прадстаўнік талібаў заявіў, што групоўка «кантралюе 85% тэрыторыі Афганістана»[25].

10 ліпеня талібы захапілі раён Панджваі ў правінцыі Кандагар[26]. Па стане на 12 ліпеня баевікі ўзялі 55 раёнаў і ўвайшлі ў другі па велічыні горад Афганістана, Кандагар[27][28]. Памежныя пераходы Таргунды з Таджыкістанам і Іслам-Кала з Іранам былі таксама захоплены. У Іслам-Кала некаторыя супрацоўнікі службы бяспекі і мытні беглі ў Іран, ратуючыся ад талібаў[29][30]. Па словах прадстаўніка АДКБ, каля 1500 афганскіх салдат дэзертыравалі ў Таджыкістан[10].

12 ліпеня Осцін Мілер сышоў са сваёй пасады камандуючага сіламі ЗША і НАТА ў Афганістане[31].

14 ліпеня афганскі памежны пункт у Спін-Балдаку на мяжы з Пакістанам быў захоплены талібамі[32].

21 ліпеня ВПС ЗША нанеслі апошнія авіяўдары па пазіцыях талібаў у Афганістане[33].

25 ліпеня амерыканскі генерал Кэнэт Макензі, кіраўнік Цэнтральнага камандавання УС ЗША, знаходзячыся з візітам у Кабуле заявіў, што, калі талібы працягнуць свае наступленне, ЗША абавязкова адновяць нанясенне па іх паветраных удараў[34].

На пачатак жніўня афганскія талібы ўтрымлівалі амаль 200 раённых цэнтраў з 417. Пры гэтым у астатніх раёнах краіны таксама адзначалася іх сталая прысутнасць[35]. Не задавальняючыся кантролем сельскай мясцовасці, яны прыступілі да аблогі буйных гарадоў[36].

14 жніўня талібы занялі горад Мазары-Шарыф. З буйных гарадоў у руках урада застаўся толькі Кабул[37]. Паведамляецца, што многія падраздзяленні афганскай арміі здаюцца Талібану без якога-небудзь супраціву[38].

Раніцай 15 жніўня талібы ўвайшлі ў Кабул. Камандаванне групоўкі загадала байцам па магчымасці ўстрымлівацца ад гвалту і свабодна выпускаць тых, хто захоча пакінуць горад. Днём было абвешчана аб устанаўленні кантролю над усёй тэрыторыяй Афганістана. Прадстаўнікі руху заявілі, што прыбылі ў прэзідэнцкі палац у Кабуле на перамовы з уладамі з мэтай перадачы ўлады. Пазней стала вядома, што прэзідэнт Ашраф Гані выляцеў з Кабула ў Таджыкістан. Як заявіў выконваючы абавязкі міністра ўнутраных спраў Афганістана Абдул Сатар Мірзаквал, перадача ўлады ў Афганістане пройдзе мірна. У той жа дзень ачалася эвакуацыя замежных пасольстваў[39].

Прэзідэнт ЗША Джо Байдэн заявіў, што калі дзеянні талібаў паставяць пад пагрозу бяспеку супрацоўнікаў дыпмісіі, то за гэтым рушыць услед рашучы адпор. Амерыканскі лідар распарадзіўся накіраваць у краіну 5 тысяч вайскоўцаў, якія гарантуюць бяспечную эвакуацыю дыпламатычных работнікаў[39].

Ахвяры правіць

На працягу мая 405 афганскіх сілавікоў і 260 мірных жыхароў былі забіты падчас сутыкненняў з талібамі, у той час як Міністэрства абароны Афганістана заявіла пра забойства 2146 баевікоў. За чэрвень адпаведна 703, 208 і 1535. Па стане на 8 ліпеня ў ходзе сутыкненняў з «Талібанам» быў забіты 161 супрацоўнік Нацыянальных сіл бяспекі Афганістана і 24 мірных жыхара, а з пачатку месяца Міністэрства абароны Афганістана заявіла пра забойства 1434 баевікоў[3][4]. Да 15 ліпеня загінула 5552 талібаў, 1342 сілавікоў і 582 мірных жыхароў[4][9].

Мірныя ініцыятывы правіць

9 ліпеня падчас дыпламатычнага візіту ў Маскву прадстаўнік руху «Талібан» Шахабудын Дэлавара заявіў пра намер арганізаваць абмен палоннымі з афіцыйнымі асобамі з Кабула[40].

14 ліпеня расійскія СМІ агучылі ідэю аб стварэнні кааліцыйнага ўрада паміж цяперашнімі ўладамі Афганістана і прыхільнікамі руху «Талібан»[41].

15 ліпеня лідары талібаў выказалі жаданне заключыць перамір’е з Кабулам на тэрмін да трох месяцаў у абмен на 7 тысяч зняволеных маджахедаў, якія знаходзіліся ў турмах Афганістана[42]. Пасля першага раўнда перамоў, арганізаваных у сталіцы эмірата Катар Дохе, дэлегацыі ўрада Афганістана і руху «Талібан» так і не прыйшлі да дамоўленасці аб кароткачасовым спыненні агню на час мусульманскага свята Ід аль-Адха (Курбан-байрам)[43]. Другі раўнд перамоў збіраліся правесці 25 ліпеня ў сталіцы Пакістана горадзе Ісламабад[44]. Аднак пасля інцыдэнту з выкраданнем дачкі афганскага пасла дыпламатычныя кантакты дзвюх краін апынуліся часова перапынены[45].

Рэакцыя правіць

  •   Афганістан: афганскі ўрад паабяцаў вярнуць сабе ўсе раёны, захопленыя талібамі[25]. Афганскі палітык і былы маджахед Ісмаіл Хан абвясціў аб стварэнні «Народнага Руху Супраціву Заходняга Афганістана» для барацьбы з талібамі ў правінцыі Герат[46].
  •   Расія: расійскія ўлады заявілі, што працуюць з урадам Таджыкістана, каб абараніць яго ад любой знешняй пагрозы ў рамках Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы (АДКБ)[47].
  •   Таджыкістан: прэзідэнт Эмамалі Рахмон загадаў адправіць 20 000 вайскоўцаў запасу Сухапутных войск краіны да мяжы з Афганістанам[48].
  •   Узбекістан: урад выказаў занепакоенасць магчымым міграцыйным крызісам з-за міжусобіц у Афганістане і паведаміў, што амерыканскія ўлады звязваліся з узбекскімі чыноўнікамі, каб пацвердзіць, ці можа Узбекістан абараніць афганцаў, якія супрацоўнічалі з ЗША, уцякаючы з краіны. У адказ урад Узбекістана ўзвёў намётавы гарадок для мігрантаў у горадзе Тэрмез[49].
  •   Індыя: міністр замежных спраў Субраман’ям Джайшанкар заявіў, што Індыя дамагаецца «прымірэння ў Афганістане»[50].
  •   Іран: уплывовы шыіцкі клерык, дэпутат і палітык Майтаба Занур заявіў, што Талібан з’яўляецца «бясспрэчнай часткай рэчаіснасці ў Афганістане» і яго нельга прыраўноўваць да ісламісцкіх тэрарыстычных груп, такіх як ІДІЛ ці Аль-Каіда[51].
  •   Турцыя: краіна аддала загад абараняць міжнародны аэрапорт імя Хаміда Карзая ў Кабуле[52].
  •   Туркменістан: 12 ліпеня паведамлялася, што з меркаванняў бяспекі туркменскія ўзброеныя сілы перакідваюць на афгана-туркменскую мяжу дадатковыя сілы[53].
  •   ЗША: прэзідэнт ЗША Джо Байдэн абараняў вывад з войск ЗША тым, што краіна не пайшла ў Афганістан, каб «будаваць нацыю»[54]. Амерыканскі лідар дадаў, што ён не будзе «адпраўляць туды ваяваць яшчэ адно пакаленне амерыканцаў», і паказаў на іншыя няўдалыя спробы аб’яднання Афганістана ў мінулым. Байдэн таксама запэўніў, што бяспека ЗША не апынецца пад пагрозай пры любым зыходзе баявых дзеянняў ва ўсходняй краіне[55][56].
  •   Вялікабрытанія: міністр абароны Бэн Уолес заявіў, што ўрад Вялікабрытаніі будзе супрацоўнічаць з прадстаўнікамі руху «Талібан», калі яны ўвойдуць у склад ураду Афганістана[57].

Гл. таксама правіць

Зноскі правіць

  1. Seldin, Jeff (5 May 2021). "US Airstrikes Target Taliban as Fighting Intensifies". Voice of America. Праверана 9 July 2021.
  2. "US air force targets Taliban position in northern Afghanistan, media reports". Afghanistan Times. 26 June 2021. Праверана 9 July 2021.
  3. а б Press Release. Afghan Ministry of Defense. Afghan Ministry of Defense. Праверана 9 July 2021., Press Release | Ministry of Defense
  4. а б в г Faizi, Fatima; Abed, Fahim; Rahim, Najim (3 June 2021). "Afghan War Casualty Report: May 2021". The New York Times. Праверана 9 July 2021.
  5. а б Faizi, Fatima; Rahim, Najim (1 July 2021). "Afghan War Casualty Report: June 2021". The New York Times. Праверана 9 July 2021.
  6. а б Faizi, Fatima; Timory, Asadullah (8 July 2021). "Afghan War Casualty Report: July 2021". The New York Times. Праверана 9 July 2021.
  7. https://www.nytimes.com/2021/05/06/world/asia/afghan-war-casualty-report-may-2021.html
  8. https://www.nytimes.com/2021/06/03/world/asia/afghan-war-casualty-report-june-2021.html
  9. а б в https://www.nytimes.com/2021/07/08/world/asia/afghan-war-casualty-report-july-2021.html
  10. а б "Some 1,500 Afghan soldiers crossed into Tajikistan over past 2 weeks - Tajik rep to CSTO". Interfax. 7 July 2021. Праверана 9 July 2021.
  11. а б Roggio, Bill (29 June 2021). "Taliban doubles number of controlled Afghan districts since May 1". FDD's Long War Journal. Праверана 9 July 2021.
  12. Roggio, Bill (3 June 2021). "UN report on Taliban controlled and contested districts tracks with LWJ data". FDD's Long War Journal. Праверана 9 July 2021.
  13. "Taliban seize key district outside Afghan capital". France24. 12 May 2021. Праверана 9 July 2021.
  14. "Taliban capture more districts, surround Kabul". Global Village Space. 22 May 2021. Праверана 9 July 2021.
  15. "Taliban captures key Afghan dam as fighting rages". Al Jazeera English. 6 May 2021. Праверана 9 July 2021.
  16. De Luce, Dan; Yusufzai, Mushtaq; Smith, Saphora (25 June 2021). "Even the Taliban are surprised at how fast they're advancing in Afghanistan". NBC News. Праверана 8 July 2021.
  17. Gibbons-Neff, Thomas; Rahim, Najim (8 July 2021). "Taliban Enter Key Cities in Afghanistan's North After Swift Offensive". The New York Times. Праверана 9 July 2021.
  18. "Baghlan: PD2 of Pul-e-Khumri Held by Taliban, City Under Siege". Tolo News. 24 June 2021. Праверана 9 July 2021.
  19. Robertson, Nic (24 June 2021). "Afghanistan is disintegrating fast as Biden's troop withdrawal continues". CNN. Праверана 9 July 2021.
  20. Najafizada, Eltaf (22 June 2021). "Taliban Besiege Key Afghan City With U.S. Troops Set to Exit". Bloomberg. Праверана 9 July 2021.
  21. "Taliban captures Afghanistan's main Tajikistan border crossing". Al Jazeera English. 22 June 2021. Праверана 9 July 2021.
  22. Yusufzai, Mushtaq (27 June 2021). "Afghan Taliban capture another important district". The News Pakistan. Праверана 9 July 2021.
  23. Roblin, Sebastien (30 June 2021). "One Month, 700 Trucks: Afghanistan's U.S. Military Vehicles Fall Into Taliban Hands". Forbes. Праверана 9 July 2021.
  24. "Afghan president replaces two top ministers, army chief as violence grows". Reuters. 20 June 2021. Праверана 9 July 2021.
  25. а б "Taliban says it controls '85 percent' of Afghan territory, made no ceasefire promise to US". France24. 9 July 2021. Праверана 9 July 2021.
  26. "The fall of Panjwaii casts a long shadow over Canada's Afghan war veterans". CBC News. 10 July 2021. Праверана 10 July 2021.
  27. Afghanistan at risk of collapse as Taliban storms the north. FDD's Long War Journal (5 ліпеня 2021). Праверана 8 July 2021.
  28. Nossiter, Adam (9 July 2021). "Taliban Enter Kandahar City and Seize Border Posts". The New York Times. Праверана 10 July 2021.
  29. Taliban captures key Afghan border crossing with Iran: Officials (англ.). www.aljazeera.com. Праверана 10 ліпеня 2021.
  30. "Taliban capture key Afghanistan border crossings". BBC News [брытанская англійская]. 2021-07-09. Праверана 2021-07-10.
  31. Kube, Kourtney. Commander of U.S., NATO forces in Afghanistan is stepping down. NBC News. Праверана July 12, 2021.
  32. https://www.channelnewsasia.com/news/world/taliban-capture-key-afghan-border-crossing-with-pakistan-15217938
  33. Macias, Amanda. U.S. launched overnight airstrikes on the Taliban to support Afghan forces (англ.). CNBC (22 ліпеня 2021). Праверана 13 жніўня 2021.
  34. США продолжат бомбить Афганистан в случае новых наступлений талибов «Российская газета», 25 июля 2021 года
  35. Москва готова к сценарию полного захвата талибами власти в Афганистане Interfax, 29 июля 2021 года
  36. Последние новости из Афганистана Русская служба Би-Би-Си
  37. bbc.com
  38. Радыё Свабода Архівавана 14 жніўня 2021.
  39. а б Талибы объявили о захвате всего Афганистана
  40. Талибан настаивает на обмене пленными РИА «Новости», 9 июля 2021 года
  41. Москва призывает Кабул и талибов создать коалиционное правительство «Российская газета», 14 июля 2021 года
  42. Талибы назвали условия для перемирия «Коммерсантъ», 15 июля 2021 года
  43. Талибы заявили о провале переговоров Lenta.ru, 18 июля 2021 года
  44. Афганские переговоры продолжатся в Пакистане «Известия», 19 июля 2021 года
  45. Полно брани: Пакистан и Афганистан идут на обострение отношений «Известия», 20 июля 2021 года
  46. Ismail Khan forms own militia against Taliban (англ.). Afghanistan Times. Праверана 10 ліпеня 2021.
  47. "Tajikistan Seeks Russia-Led Alliance's Aid as Violence Builds on Afghan Border". The Moscow Times. 8 July 2021. Праверана 12 July 2021.
  48. Заседание Совета Безопасности Республики Таджикистан | Президенти Тоҷикистон - President of Tajikistan - Президент Таджикистана - رئيس جمهورية تاجيكستان.
  49. "Uzbekistan bracing for possible Afghan refugee crisis". Eurasianet. 3 July 2021. Праверана 12 July 2021.
  50. Dikshit, Sandeep (13 July 2021). "Jaishankar to push for conciliation in Afghanistan". Tribune India. Праверана 13 July 2021.
  51. "Hardliner Lawmaker In Iran Says Taliban Are Not Like Other Militants". Iran International. 13 July 2021. Праверана 13 July 2021.
  52. Iran and Russia move to fill diplomatic vacuum in Afghanistan (англ.). the Guardian (9 ліпеня 2021). Праверана 9 ліпеня 2021.
  53. https://www.khaama.com/turkmenistan-deploying-troops-heavy-weapon-on-border-with-afghanistan-678567/
  54. "US military mission in Afghanistan to end Aug 31: Biden". Channel News Asia. 9 July 2021. Архівавана з арыгінала 11 ліпеня 2021. Праверана 12 July 2021. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadurl= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка); Пададзена больш чым адно значэнне |accessdate= і |access-date= specified (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 11 ліпеня 2021. Праверана 12 ліпеня 2021.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 11 ліпеня 2021. Праверана 12 ліпеня 2021.
  55. Liptak, Kevin (8 July 2021). "Biden defends pulling US out of Afghanistan as Taliban advances: 'We did not go to Afghanistan to nation-build'". CNN. Праверана 9 July 2021.
  56. Khan, Wajahat (9 July 2021). "Biden defends Afghanistan pullout as Taliban gain ground". Nikkei Asia. Праверана 9 July 2021.
  57. В Великобритании заявили о готовности сотрудничать с талибами, если они придут к власти ТАСС, 14 июля 2021 года