Наіры (народ)
Наіры — асірыйская назва групы плямён на тэрыторыі Урарту.
Гэта назва сустракаецца ў XIII—XI стагоддзях да н.э., прытым некаторыя геаграфічныя аб'екты, захоўвалі корань «Наіры» і пасля. Прыкладам возера Ван назвалася «морам краіны Наіры» (tamtu sa mat Nairi) і ў пазнейшых асірыйскіх тэкстах[1].
Некаторыя даследнікі лічаць асірыйскае слова «Наіры» назвай народа хурытаў, што дае ясную версію паходжання народаў Урарту[2]. Гэты пункт погляду падмацоўваецца даследаваннямі пра сувязь мовы Урарту з хурыцкай мовай[3][4].
Нястача крыніц не дазваляе зрабіць канчатковую выснову пра этнічны склад плямён Наіры і пра ступень шырання гэтых плямён на тэрыторыі Урарту.
Часам Наіры атаясамляецца сні хрыяй месапатамскіх і анаталійскіх крыніц (вядома пра хецка-асірыйскую бітву пры Ніхрыі за кантроль над рэшткамі Мітаніі), але з'яўленне адразу дзвюх назваў у адным спісе сведчыць супраць іх тоеснасці[5].
Сучаснае значэнне правіць
Існуюць таксама паняцці краіна Наіры ці наірскі народ, якія пазначаюць Арменію і армянскі народ. Выкарыстоўваючы яго як старажытную назву Арменіі[6], Валерый Брусаў у вершы «Да армян» пісаў.
|
И уцелел ваш край Наирский В крушеньях царств, меж мук земли: Вы за оградой монастырской Свои святыни сберегли[7]. |
|
Раман класіка армянскай літаратуры Егішэ Чарэнца, які расказвае пра гістарычна складанае жыццё Арменіі, таксама атрымаў назву «Краіна Наіры»[8].
Зноскі
- ↑ Пиотровский Б. Б. Ванское царство (Урарту), Издательство Восточной литературы, Москва, 1959
- ↑ Götze, Albrecht Hethiter, Churriter und Assyrer; Hauplinien der vorderasiatischen Kulturentwicklung im II. Oslo, H. Aschehoug; Cambridge, Mass., Harvard University Press, 1936
- ↑ Иоганнес Фридрих Дешифровка забытых письменностей и языков, УРСС, Москва, 2003 ISBN 5-354-00045-9
- ↑ Дьяконов И. М. Языки древней Передней Азии, «Наука», Москва, 1967
- ↑ M. Salvini «Nairi, Na’iri» Reallexikon der Assyriologie 9. Edited by Erich Ebeling and Bruno Meissner. New York: Walter de Gruyter, 1998—2001. p. 87.
- ↑ В. Брюсов. Сборники и стихи 1909—1918 годов
- ↑ В. Брюсов К армянам
- ↑ Чаренц Егише Абгарович // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)