Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга БССР
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга БССР — першы беларускі ордэн, выдаваўся ў 1924—1932 гадах.
| Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга БССР | |
|---|---|
 |
|
| Краіна |
 Беларуская ССР |
| Тып | ордэн[d] |
| Каму ўручаецца | грамадзяне БССР |
| Падставы ўзнагароджання | за асаблівую самаадданасць, ініцыятыву і працавітасць у вырашэнні гаспадарчых задач у вобласці паляпшэння прамысловасці, транспарту, арганізацыі сельскай гаспадаркі і іншых галін працы |
| Дата заснавання | 1924 год |
| Статус | не ўручаецца |
| Статыстыка ўзнагароджанняў | |
| Першае | 19 снежня 1924 |
| Апошняе | 1932 |
| Колькасць | каля 170[1] |
Гісторыя правіць
25 ліпеня 1924 года распрацаваны мастаком Генадзем Змудзінскім праект ордэна быў прыняты на пасяджэнні Прэзідыума ЦВК БССР. 12 кастрычніка 1924 года газета «Савецкая Беларусь» апублікавала палажэнне аб новай узнагародзе. Ордэн прысуджаўся ўсім грамадзянам БССР, якія праявілі асаблівую самаадданасць, ініцыятыву і працавітасць у вырашэнні гаспадарчых задач у вобласці паляпшэння прамысловасці, транспарту, арганізацыі сельскай гаспадаркі і іншых галін працы. Узнагарода была адліта ў Маскве, планавалася вырабіць 300 экзэмпляраў ордэна.
Першыя ордэнскія знакі ўручаліся ў асноўным рабочым і сельскім працаўнікам. Ордэнаў за № 1 і № 2 былі ўдастоены меліярацыйныя таварыствы ў сёлах Васількі Бялыніцкага і Астрэні Чавускага раёнаў. За актыўны ўдзел у сацыялістычным будаўніцтве ўзнагароду рэспублікі атрымалі прадстаўнікі заводаў «Энергія» і «Бальшавік» у Менску, «Чырвоны металіст» у Віцебску, фанернай фабрыкі «Чырвоны Кастрычнік» (1929) у Мазыры, папяровай фабрыкі «Герой працы» ў Добрушы.
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга БССР уручаны амаль 30 працоўным і воінскіх калектывам і каля 140 чалавекам. Уручэнне ордэна працягвалася да 1933 года.
Апісанне правіць
.jpg)
Аснову ордэнскага знака склаў традыцыйны для Беларусі геральдычны шчыт у выглядзе картуша чырвонага колеру. Малюнак ордэна меў складаную кампазіцыю: выява самога ордэна на фоне чырвонага сцяга, рэалістычныя вобразы беларускага рабочага і селяніна, нацыянальны арнамент, прылады працы, сплеценыя паміж сабой галінкі лаўра і каласы пшаніцы. Выкананы па цэнтры надпіс на беларускай мове звяртаў увагу на заслугі ўзнагароджанага: «Цэнтральны Выканаўчы Камітэт Беларускай Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі ў знак выпаўненьня (імярэк) свайго абавязку перад Сацыялістычнай Бацькаўшчынай на фронце Працы дае у нагароду яму знак Ордэну Працоўнага Чырвонага Штандару БССР № … — сымболь сусьветнай Сацыялістычнай Рэвалюцыі»[2].
Знак ордэна мацаваўся на левым баку грудзей. Яго нашэнне было абавязковым на пасяджэннях з’ездаў Саветаў, на сесіях ЦВК БССР, на афіцыйных парадах і ўрачыстых пасяджэннях, у дні рэвалюцыйных свят. Выдаваўся бясплатна, меў адну ступень і за новыя працоўныя дасягненні ўзнагароджанне магло быць ажыццёўлена паўторна.
Вядомыя ардэнаносцы правіць
- Яўхім Кроль, начальнік крымінальнага вышуку Рабоча-сялянскай міліцыі БССР (12 лістапада 1925 года)
- Гаўрыла Гарэцкі, беларускі навуковец, акадэмік АН БССР
- Павел Панкевіч, акадэмік АН БССР, вучоны – педагог
- Іосіф Сіманоўскі, беларускі бібліёграф, перакладчык і педагог
- Вера Харужая, дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі
Зноскі
- ↑ У Салігорскім краязнаўчым музеі знаходзіцца ордэн № 173, якім быў узнагараджаны за ахову дзяржаўнай граніцы паміж БССР і Польшчай Т. Я. Рудзеня (1930)
- ↑ газета «Звязда», № 27748, 2014, С.6, Аляксандр Самовіч, Анатоль Вялікі