Отан Гедэман
О́тан Ге́дэман (польск.: Otton Hedemann; 29 красавіка 1887, в. Мнішчызна, Рэчыцкі павет, Мінская губерня[2], Расійская імперыя, цяпер Васілевічы, Рэчыцкі раён, Гомельская вобласць[3] — 18 мая 1937, Вільня, Польская Рэспубліка[4]) — беларускі і польскі гісторык, краязнаўца, педагог.
| Отан Гедэман | |
|---|---|
| Otton Hedemann | |
 | |
| Дата нараджэння | 29 красавіка 1887[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 16 мая 1937[1] (50 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | гісторык, краязнавец |
| Альма-матар |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў ваколіцах Мінска ў сям’і датчаніна Магнуса Яна Гедэмана і полькі Ядвігі з Андрыеўскіх. Бацька працаваў інжынерам-меліяратарам. Скончыў гімназію ў Гомелі, за ўдзел у рэвалюцыйным руху выключаны з Кіеўскага ўніверсітэта. Вярнуўся ў бацькоўскі фальварак пад Гомелем. Пасля сканчэння Першай сусветнай вайны бальшавікі адабралі маёнтак, і Отан з жонкай і дзецьмі з’ехаў у II Рэч Паспалітую. З 1922 года працаваў настаўнікам гісторыі ў Браслаўскай гімназіі. З пачатку 1930-х — у Друі.
Хварэў на сухоты[5]. Памёр у Вільні пасля перанесенай аперацыі[4].
Дзейнасць правіць
Збіраў матэрыялы па гісторыі Браслаўшчыны, сярэдняга Падзвіння, Белавежскай пушчы. Выдаў кнігі пра Дзісну, Друю, Глыбокае, Браслаў, Браслаўскі павет[6]. На старонках месячніка «Echa Leśne» змяшчаў артыкул па гісторыі Белавежскай пушчы, складзеных на аснове архіваў. Апошняя праца пра Белавежскую пушчу пабачыла свет ужо па яго сконе.
Творы правіць
- Historja Powiatu Brasławskiego (1930)
- Dawne puszcze i wody (1934)
- Dzisna i Druja. Magdeburskie miasta (1934)
- Graf Manuzzi (1935)
- Głębokie. Szkic dziejów (1935)
- Testamenty brasławsko-dziśnienskie XVII—XVIII wieku jako źródło historyczne (1935)
- Szkoły walerjanowskie X.X. Pijarów łużeckich (1937)
- Dzieje puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej w okresie do 1798 roku (1939, pracę ukończył Wiktor Hartman)
Ушанаванне памяці правіць
У 2012 годзе на будынку Браслаўскага гісторыка-краязнаўчага музея адкрытая памятная дошка Отану Гедэману[2][7].
Зноскі
- ↑ а б https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/otto-hedemann
- ↑ а б Календарь памятных дат Браславщины на 2017 год (руск.)(недаступная спасылка). Портал браславского региона (22 снежня 2016). Архівавана з першакрыніцы 23 студзеня 2021. Праверана 30 сакавіка 2020.
- ↑ Гедэман, Ота Магнусавіч (гісторык ; 1887—1937). Сводный электронный каталог бібліотек Беларусі. Нацыянальная біблітэка Беларусі. Праверана 30 сакавіка 2020.
- ↑ а б Zgon historyka polsko-duńskiego w Wilnie // Gazeta Lwowska. — 20 maja 1937. — № Nr 110. — С. 1.
- ↑ Аўчыннікава, Раіса. Магнус Гедэман - метэаролаг з Васілевіч. Блог Раісы Аўчыннікавай. Геоверсум (16 красавіка 2013). Праверана 30 сакавіка 2020.
- ↑ Г. А. Каханоўскі. Гедэман Ота Магнусавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. — С. 503
- ↑ Хітроў, Аляксандр. Представители девяти стран приняли участие в празднике традиционной культуры "Браславские зарницы-2012" (руск.)(недаступная спасылка). Фотохроніка Беларусі. БелТА (18 чэрвеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 25 студзеня 2021. Праверана 30 сакавіка 2020.
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0.
- Jakub Dolatowski, Raisa Aŭčynnikava, Oskar Hedemann. Otton Hedemann (1887-1937) - szkic biograficzny(польск.) // Rocznik Polskiego towarzystwa dendrologicznego. — 2017. — Т. 65. — С. 47-71.
Спасылкі правіць
- Энцыклапедыя Белавежскай пушчы (польск.)
- Отан Гедэман і яго кнігі па гісторыі Віленшчыны (польск.)
- Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (польск.)