Партэнагенез

Партэнагенез (ад стар.-грэч.: παρθένος — дзева, дзяўчына, дзяўчына і γένεσις — узнікненне, зараджэнне, у раслін — апаміксіс) — так званае «нявіннае размнажэнне», адна з формаў палавога размнажэння арганізмаў, пры якой жаночыя палавыя клеткі (яйцаклеткі) развіваюцца ў дарослым арганізме без апладнення. Хоць партэнагенетычнае размнажэнне не прадугледжвае зліцця мужчынскіх і жаночых гамет, партэнагенез усё ж лічыцца палавым размнажэннем, бо арганізм развіваецца з палавой клеткі. Лічыцца, што партэнагенез узнік падчас эвалюцыі раздзельнаполых формаў.

У цэнтры від Cnemidophorus neomexicanus, самка якога прыносіць нашчадства з дапамогай партэнагенезу. Гэты від узнік у выніку натуральнага міжвідавога скрыжавання двух відаў: C. inornatus злева і C. tigris справа.

У тых выпадках, калі партэнагенетычныя віды прадстаўлены (заўсёды ці перыядычна) толькі самкамі, адна з галоўных біялагічных пераваг партэнагенезу складаецца ў паскарэнні тэмпу размнажэння віду, бо ўсе асобіны падобных відаў здольныя пакінуць нашчадства. Такі спосаб размнажэння сустракаецца ў некаторых жывёл, хоць часцей сярод адносна прымітыўных арганізмаў. У тых выпадках, калі з аплодненых яйцаклетак развіваюцца самкі, а з неаплодненых — самцы, партэнагенез спрыяе рэгуляванню колькастных суадносін палоў (напрыклад, у пчол). Часта партэнагенетычныя віды і расы з’яўляюцца поліплоіднымі і ўзнікаюць у выніку аддаленай гібрыдызацыі, праяўляючы ў сувязі з гэтым гетэрозіс і высокую жыццяздольнасць. Партэнагенез варта адносіць да палавога размнажэння і варта адрозніваць ад бясполага размнажэння, якое адбываецца пры дапамозе саматычных органаў і клетак (размнажэнне дзяленнем, пачкаваннем і да т.п.).

Гл. таксама

• Кланіраванне
• Гінагенез
• Педагенез
• Апагамія

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх