Петш Янаш
Пе́тш Я́наш, іншы варыянт — Клаўс-Петр Янаш, нямецкі варыянт — Петер Янаш, Клаўс-Петер Янаш (н.-луж.: Pětš Janaš, Klaws-Pětr Janaš, ням.: Peter Jannasch, Klaus-Peter Jannasch, 19 лістапада 1933, Котбус, Германія) — ніжнялужыцкі педагог, перакладчык, грамадскі дзеяч і выдавец слоўнікаў і падручнікаў ніжнялужыцкай мовы. Лаўрэат прэміі імя Якуба Чышынскага.[4]
| Петш Янаш | |
|---|---|
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 19 лістапада 1933 ці 1933[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 18 лютага 2021[3] ці 2021[2] |
| Грамадзянства | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, настаўнік, перакладчык, лексікограф, публіцыст |
| Мова твораў | ніжнелужыцкая |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у |
|
| Узнагароды |
прэмія імя Якуба Чышынскага (2005) |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся 19 лістапада 1933 года ў ніжнялужыцкай сям'і ў горадзе Котбус. У 1952 годзе скончыў Сербалужыцкую гімназію ў Будзішыне. Вывучаў германістыку і сарабістыку ў Лейпцыгскім універсітэце. З 1956 года выкладаў у ніжнялужыцкай камуне Боркавы, дзе ў 1958 годзе выдаў свой першы падручнік.[5] Потым працаваў у Вышэйшай політэхнічнай школе ў камуне Боркавы і Сербалужыцкай вышэйшай школе ў Котбусе. З 1973 года працаваў у Сербалужыцкім педагагічным таварыстве. З 1979 года быў членам Ніжнялужыцкай моўнай камісіі,[6] якая ўваходзіла ў склад Сербалужыцкай моўнай камісіі пры Інстытуце сербалужыцкага народазнаўства.
Пасля 1991 года разам з Марыянай Біртлер удзельнічаў у рэфармацыі сербалужыцкай адукацыі і арганізацыі тэлевяшчання на лужыцкіх мовах на канале ORB. У 1992 годзе заснаваў ніжнялужыцкую арганізацыю «Źěłanišćo za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz».[7]
У 2005 годзе быў удастоены прэміі імя Якуба Чышынскага «за яго значны ўклад у захаванне ніжнялужыцкай мовы». 24 лістапада 2012 года быў узнагароджаны памятным медалём горада Котбус.[8]
Сачыненні правіць
- Moja prědna serbska knigła. Domowina, Budyšyn, 1960
- Wjasole wuknjomy. Wucbnica za 2. lětnik za serbsku wucbu na wušych šulach z dolnoserbskeju wucbu. Domowina, Budyšyn, 1966
- Naša serbšćina: zakładny kurs dolnoserbšćiny za pśigotowańske rědownje Serbskeje rozšyrjoneje wušeje šule. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn, 1976
- Niedersorbische Grammatik. Domowina-Verlag, Bautzen, 1976
- Niedersorbische Grammatik für den Gebrauch der Sorbischen Oberschule. 2., durchgesehene Auflage. Domowina-Verlag, Bautzen, 1984
- Wörterbuch Deutsch-Niedersorbisch. Němsko-dolnoserbski słownik. Domowina-Verlag, Bautzen, 1990
- Spěwaj, grajkaj, powědaj! Wučbnica dolnoserbšćiny za wukubłanje źěśownicow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšyn 1990
- Пераклады
- Antoine de Saint-Exupéry: Ten mały princ. Edition Tintenfass, Neckarsteinach 2010, ISBN 978-3-937467-72-6
- Wilhelm Busch: Maks a Moric. Edition Tintenfass, Neckarsteinach 2014 г., ISBN 978-3-943052-68-8
- Wilhelm Busch: Das Bad am Samstagabend. So kupać ma, hdyž wječor je a sobota. Se kupaś ma, gaž wjacor jo a sobota. Dreisprachige Ausgabe: Obersorbisch, Deutsch, Wendisch (Niedersorbisch). Edition Tintenfass, Neckarsteinach 2015 г., ISBN 978-3-943052-95-4
Зноскі
- ↑ Catalog of the German National Library Праверана 29 мая 2020.
- ↑ а б Czech National Authority Database Праверана 8 чэрвеня 2022.
- ↑ Верхнелужыцкая Вікіпедыя — 2006.
- ↑ Myto Ćišinskeho. Nošerjo Myta Ćišinskeho a Spěchowanskeho myta k Mytu Ćišinskeho Załožby za serbski lud
- ↑ Gregor Wieczorek, Hundert a dwě lěśe na swójom narodnem dwórje. Krotke wobspomnjeśe Henrietty Lukasoweje z Bórkow., Nowy Casnik, 25.02.2014
- ↑ Zespominanje źěła Dolnoserbskeje rěcneje komisije, pśednjasone wót jeje doněntejšnego pśedsedarja Manfreda Starostu na prědnem pósejźenju «noweje» komisije, Nowy Casnik, 24.03.2009
- ↑ Ten Mały Princ: Swětowa literatura – dolnoserbski
- ↑ Laudatio zur Verleihung der Ehrenmedaille der Stadt Cottbus an Klaus-Peter Jannasch am 24. November 2012 im Musikzimmer von Schloss Branitz