Вікіпедыя

Пратэсты ў ЗША (2020)

Пратэсты ў ЗША 2020 года былі выкліканы чарговым інцыдэнтам, калі ад дзеянняў белага паліцэйскага загінуў злачынец-афраамерыканец. Усяго ў пратэстных акцыях прынялі ўдзел 15—26 мільёнаў чалавек, закрануўшы 2000 гарадоў як у Амерыцы, так і ў 60 іншых дзяржавах, што робіць гэтую хвалю беспарадкаў самай буйнай у гісторыі Злучаных Штатах. Акрамя мірных акцый мітынгі суправаджаліся нападамі на сілавікоў, актамі рабаванняў і марадзёрства, якія прывялі да ўводу ў некаторых рэгіёнах каменданцкага часу і мабілізацыі ў дапамогу паліцыі Нацыянальнай гвардыі (рэзервовага кампанента Узброеных сіл). Адначасова на вуліцы выйшлі праціўнікі апазіцыі і грамадзяне, якія спрабавалі абаранніцца ад злачыннасці, што ўзрасла на фоне пратэстаў.

Пратэсты ў ЗША
Самая першая акцыя ў Мінеапалісе, 26 мая.
Дата 26 мая—1 лістапада 2020
Месца Акруга Калумбія і ўсе штаты ЗША (таксама Еўропа і Канада)
Прычыны Смерць Джорджа Флойда, грамадска-эканамічныя супярэчнасці ў амерыканскім грамадстве, паліцэйскае самавольства, расізм, пандэмія COVID-19, праблемы сістэмы аховы здароўя
Мэты пакаранне для датычных да забойства Флойда, рэформа паліцыі судовай сістэмы, выкараненне расізму ў праваахоўных органах
Характарыстыка дэманстрацыі, бунты, напады, пагромы, марадзёрства
Вынік скарачэнне бюджэту і рэформы паліцэйскіх упраўленняў, судовы працэс над Дэрэкам Шовінам, перамога Джо Байдэна на прэзідэнцкіх выбарах
Бакі канфлікту
Злучаныя Штаты Амерыкі Федэральны Урад ЗША: Дэманстранты:
Ключавыя фігуры
Дональд Трамп
Майк Пенс
Чэд Вульф
Джозэф Ленгіел 		Алісія Гарза
Кшама Савант
Раз Сіман
Джо Байдэн
Страты
3 загінулых[2][3][4] звыш за 17 загінулых[5][6][7]

Як і ў некаторых іншых выпадках, тут падымалася тэма расізму і паліцкага гвалту. Аднак таксама вялікую ролю адыгралі эканамічныя цяжкасці і ўнутрыпалітычная барацьба напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў.

Прычыны і перадумовы правіць

На працягу ўсёй гісторыі ў ЗША існавалі несправядлівыя адносіны да пэўнай частцы грамадзян. Афіцыйна ўзаконеная расавая сегрэгацыя існавала з прыняцця ў 1865 г. 13-й папраўкі да канстытуцыі ЗША, якая забараняла рабства. Тады негрыцянскае насельніцтва, большасць якога была нявольнікамі, атрымала асабістую свабоду, але не стала поўнацэннымі членамі грамадства. Яшчэ доўгі час існавалі дыскрымінацыйныя правілы, сярод якіх забарона і асуджэнне міжрасавых шлюбаў і адносін, асобныя навучальныя ўстановы, асобныя месцы ў грамадскім транспарце, асобныя кварталы для пражывання (гета), асобныя негрыцянскія воінскія падраздзяленні і гэтак далей. Усё гэта часам вылівалася ў стыхійныя бунты і хваляванні[8][9].

Як лічыў палітолаг Аляксей Фяненка, шырокамаштабныя пратэстныя настроі спелі вельмі даўно. Іх вытокі можна аднесці да пачатку 1970-х гадоў. Тады ў ЗША былі цалкам адменены рэшткі расавых абмежаванняў. З гэтага моманту ў Амерыцы з’явілася культура паліткарэктнасці, расавыя праблемы стала непрымальна абмяркоўваць. Чорная абшчына адчула ўсю сілу паліткарэктнасці і пачала ўзмацняць свае пазіцыі, што некалькі раздражняла белае насельніцтва[10].

Праблемы абвастрыліся ў сувязі з пандэміяй COVID-19, якая адкрыла сістэмныя прарэхі ў функцыянаванні дзяржаўнай сістэмы клопату пра здароўе грамадзян. Усё гэта адбывалася на фоне дэбатаў аб планах скарачэння федэральных выдаткаў на ахову здароўя.

У той жа час існавала праблема паліцэйскага самавольства. Акты перавышэння паўнамоцтваў праваахоўнікамі пры выкананні, гвалту ці нават забойства грамадзян часта не атрымлівалі адэкватнай рэакцыі. Толькі ў 2020 годзе (па стане на 30 сакавіка), паліцыянты ЗША застрэлілі 228 чалавек. У сярэднім за год такіх забойстваў адбывалася каля тысячы. Пры гэтым статыстыка сведчыць, што белых людзей у такіх інцыдэнтах гіне куды больш, чым цемнаскурых ці прадстаўнікоў іншых рас. Пры гэтым статыстыка гібелі людзей, якія не аказвалі супраціву паліцыі пры затрыманні, дэманструе: паліцыянты забіваюць непрапарцыйна больш цемнаскурых людзей, чым белых — 39 % супраць 46 % (па даных 2012 года). Зрэшты, відавочна, далёка не ў кожным з гэтых выпадкаў меў месца фактар расавай нецярпімасці: няма статыстыкі, напрыклад, пра тое, якую колькасць цемнаскурых забілі паліцыянты-афраамерыканцы ці белыя — белых[11].

Каталізатар правіць

Асноўны артыкул: Смерць Джорджа Флойда
 
Самаробны мемарыял на месцы гібелі Флойда

25 мая 2020 года афраамерыканец Джордж Флойд загінуў ад дзеяння паліцэйскага з Мінеапаліса Дэрэка Шовіна, што прыціснуў яму каленам шыю і пратрымаў яго так больш за 7 хвілін, пакуль Джордж ляжаў на дарозе тварам уніз[12][13]. Паліцыянты Томас Лейн і Дж. Аляксандар Куенг таксама дапамагалі трымаць Флойда, тады як паліцэйскі Ту Тао стаяў побач і глядзеў[14]. Падзеі адбыліся падчас арышту Флойда па падазрэнні ў аплаце пакупак у краме падробленым чэкам[15], і былі запісаны некалькімі назіральнікамі на тэлефоны[16]. Відэазапісы, на якіх Флойд неаднаразова казаў: «Я не магу дыхаць», хутка распаўсюджваліся ў сацыяльных медыя і трансляваліся СМІ. Чатыры датычных паліцэйскіх былі звольнены на наступны дзень[17]. Федеральнае бюро расследаванняў пачало расследаванне інцыдэнту па просьбе аддзела паліцыі Мінеапаліса, тады як Бюро крымінальнага пераследу Мінесоты расследавала, ці былі дапушчаны парушэнні законаў Мінесоты[18]. Забойства Флойда параўноўвалі з забойствам Эрыка Гарнера 2014 года, які паўтараў «Я не магу дыхаць», і якога задушылі афіцэры, што праводзілі арышт няўзброенага чарнаскурага мужчыны[12].

Ход падзей правіць

Май правіць

 
Падпаленне 3-га ўчастка паліцыі Мінеапаліса вечерам 26-га мая
 
Дэманстрант на спаленай машыне, 28 мая

26 мая аўтобусны прыпынак на месцы гібелі Флойда на Чыкагскім праспекце стаў імправізаваным помнікам яму з плакатамі і ўспамінамі руху Black Lives Matter[19]. Шматтысячы натоўп прайшоў да трэцяй акругі паліцыі Мінеапаліса[20][21][22]. Пратэст пачаўся мірна, але пасля перарос у сутыкненні, паліцэйскі ўчастак аблілі фарбай і закідалі камянямі[23]. Затым невялікая група пратэстуючых пачала граміць 3-ці ўчастак паліцыі[24]. Каля 20:00 паліцыянты ў экіпіроўцы спецназа абстралялі натоўп капсуламі з пяском і хімічнымі рэактывамі[25].

На наступны дзень пратэсты працягваліся, у тым ліку на Чыкагскім праспекце і каля 3-га ўчастка. З 18:00 паліцыя пачала ўжываць хімічныя газавыя бомбы і страляць па пратэстуючых гумовымі кулямі[26][27]. Падчас пратэстаў адзін чалавек быў застрэлены, паліцыя затрымала аднаго падазраванага[28][29][30].

Акцыі пратэсту прайшлі ў Лос-Анджэлесе 27 мая, дзе 500—1000 пратэстуючых блакавалі абодва кірункі трасы I-5 каля горада[31].

27—29 мая акцыі пратэсту таксама прайшлі ў Мемфісе (штат Тэнэсі), Сэнт-Поле (сталіца штата Мінесота), Нью-Ёрку, Дэнверы (штат Каларада), Альбукерку (штат Нью-Мексіка), Луісвілі (штат Кентукі), Фініксе (штат Арызона), Калумбусе (штат Агаё); былі затрыманы дзясяткі чалавек, некалькі чалавек атрымалі агнястрэльныя раненні[31].

У Мінесоце і Сэнт-Поле былі ўведзены рэжымы надзвычайнай сітуацыі тэрмінам на 72 гадзіны.

На фоне пратэстаў губернатар Мінесоты Цім Уолз, у адпаведнасці з прашэннем мэра Мінеапаліса Джэйкаба Фрэя, прыцягнуў для падтрымання парадку ў Мінеапалісе, Сэнт-Поле і прылеглых раёнах больш за 500 байцоў Нацыянальнай гвардыі ЗША.

Як заявіў Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп ў Твітэры[32]:

  Я не магу застацца ў баку і проста глядзець на тое, што адбываецца ў вялікім амерыканскім горадзе Мінеапаліс. Поўная адсутнасць лідарства. Ці слабы мэр — левы радыкал Джейкаб Фрэй — возьме сітуацыю пад кантроль, ці я адпраўлю Нацыянальную гвардыю, каб усё зрабіць як трэба. Гэтыя бандыты апаганьваюць памяць Джорджа Флойда, і я не дазволю адбывацца такому. Я толькі што размаўляў з губернатарам штата Цімам Уолзам і сказаў яму, што вайскоўцы ў яго распараджэнні. У выпадку любых складанасцяў мы возьмем кантроль на сябе, але калі пачынаецца марадзёрствы, пачынаецца і стральба.  

30 мая ў акрузе Фултан (Атланта) быў уведзены рэжым надзвычайнага здарэння з-за пратэстаў[33]. А ў Оклендзе, штат Каліфорнія, два супрацоўнікі Федэральнай службы аховы атрымалі агнястрэльныя раненні падчас масавых хваляванняў. Адзін з афіцэраў памёр ад атрыманых траўмаў. Напярэдадні каля 7500 чалавек выйшлі на вуліцы горада ў знак пратэсту супраць дзеянняў паліцэйскіх, якія прывялі да смерці афраамерыканца Джорджа Флойда. У гэты дзень праваахоўнікам паступалі паведамленні аб вандалізме, крадзяжах, падпалах і нападах на сілавікоў[2]. Многім гарадам нанесена значная шкода. Дэманстранты грамілі крамы, падпальвалі паліцэйскія машыны. Пратэсты спрабавалі гасіць укаранёныя ў натоўп супрацоўнікі бяспекі са Сакрэтнай службы з белымі павязкамі на руках. Тым часам у Філадэльфіі ў выніку сутыкненняў пацярпелі як мінімум 13 паліцэйскіх. У Сіэтле праваахоўнікі ўжылі слёзатачывы газ і светлашумавыя гранаты. У Вашынгтоне тысячы чалавек спрабавалі прарвацца да Белага дома. У Лос-Анджэлесе для разгону мітынгоўцаў вартавыя парадку пусцілі ў ход слёзатачывы газ, святлошумавыя гранаты, гумовыя кулі і дубінкі. У Атланту, дзе напярэдадні разграмілі штаб-кватэру CNN, адправілі паўтары тысячы байцоў Нацгвардыі ЗША. У Нью-Ёрку, з-за вялікай агрэсіўнасці дэманстрантаў, паліцэйскім было забаронена праводзіць адзіночнае патруляванне вуліц[34].

Пратэсты разгарнуліся ў некалькіх раёнах Нью-Ёрка, дзе ў ноч на 31 мая бунтуючыя жыхары спалілі паліцэйскі грузавік. Раней паведамлялася, што раз’юшаныя паліцэйскія заехалі на двух аўтамабілях у натоўп дэманстрантаў[35].

Па стане на 31 мая ўжо каля 25 амерыканскіх гарадоў увялі каменданцкі час. Тым часам некаторыя паліцыянты нават праявілі салідарнасць з пратэстантамі. Так у Портлендзе праваахоўнікі ўсталі на калена і пачалі ціснуць рукі дэманстрантам[36]. Таксама пратэстоўцы паспрабавалі спаліць царкву Святога Іаана (т. зв. «Царква прэзідэнтаў») на Лафает-сквер, непадалёк ад Белага дома[37][38][39].

Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп, які, як сцвярджала прэса ЗША, быў вымушаны каля сутак правесці ў адмысловым бункеры, выйшаў на брыфінг перад Белым домам. Яго выступ быў прысвечаны беспарадкам у краіне. Па словах прэзідэнта Трампа, тое, што ў гэтыя дні адбываецца ў Злучаных Штатах, з’яўляецца «ўнутраным тэрарызмам». Ён заявіў, што калі ўлады на месцах не справяцца з беспарадкамі і не ўціхамірыць натоўп, то ён прыме рашэнне аб задзейнічанні арміі[40].

Паведамлялася, што ў Вашынгтоне супрацоўнікі паліцыі абстралялі пратэстоўцаў капсуламі са слёзатачывым газам. Удзельнікі беспарадкаў сталі закідваць праваахоўнікаў бутэлькамі з вадой, а затым падышлі ўшчыльную да ачаплення. Пасля ўжывання спецсродкаў дэманстранты разбегліся, а прэзідэнт Трамп часова пакінуў сталіцу на верталёце[41].

Чэрвень правіць

Па стане на 2 чэрвеня паведамлялася, што за час беспарадкаў у краіне загінула не менш за 11 чалавек. Верагодна, ахвяр у некалькі разоў больш, паколькі ў адным толькі Чыкага за апошнія дні забіта, як паведамлялася, каля 20 чалавек. Падчас сутыкненняў сур’ёзна пацярпелі і дзясяткі паліцэйскіх: сярод іх таксама ёсць некалькі загінуўшых. Нягледзячы на патрабаванне прэзідэнта Трампа, мэры і губернатары, якія прадстаўлялі Дэмакратычную партыю, ад дапамогі Нацыянальнай гвардыі адмаўляліся. Больш за тое, дэмакраты рыхтавалі парламенцкую рэзалюцыю з асуджэннем кіраўніка дзяржавы за жорсткасць мер, што прымаліся ім[4].

Разам з тым адзначалася, што на восьмыя суткі беспарадкаў пратэстныя настроі памяншаліся. Упершыню за ўвесь тыдзень амерыканскія СМІ змаглі перапыніць прамыя трансляцыі таго, што адбываецца, і вярнуцца да звычайнай сетцы перадач. Як адзначалася, у цэлым па краіне гвалт і марадзёрства пачылі ісці на спад. Аднак запушчаная ў Штатах хваля перакінулася на Еўропу — у Францыі прайшлі 20-тысячны дэманстрацыі ў падтрымку правоў чарнаскурых[42].

Па стане на 4 чэрвеня, падчас беспарадкаў пацярпелі 114 паліцэйскіх. 22 з іх шпіталізаваны. А ў Сент-Луісе (штат Місуры) марадзёры забілі былога паліцэйскага афраамерыканца, які спрабаваў спыніць рабаванне ламбарда[43].

Адначасна з гэтым, падзеі ў ЗША атрымалі і палітычную афарбоўку, бо пратэсты падтрымаў і галоўны канкурэнт Трампа на выбарах Джо Байдэн.

 
Гарады Паўночнай Амерыкі, ахопленыя пратэстнымі акцыямі па стане на 6 чэрвеня. Чырвоным вызначаны Мінеапаліс

6 чэрвеня ў Вашынгтоне прайшла найбуйнейшая пратэстная акцыя за апошнія 12 гадоў. У сталіцы дэманстранты сабраліся каля Капітолія, Нацыянальнай алеі і Белага дома. На вуліцы хутка вывелі нацыянальную гвардыю. Ваенныя разам з праваахоўнікамі перакрылі значную частку цэнтра горада[44]. У той жа час адзначалася, што да пратэстаў далучыліся феміністкі, трансгендэры і праціўнікі абортаў[45].

Па стане на 7 чэрвеня, пратэсты і беспарадкі ахапілі больш чым 500 амерыканскіх гарадоў[46].

 
Заходні ўваход у аўтаномную зону Капіталійскага ўзгорка.

У сваю чаргу пратэстоўцы Сіэта 8 чэрвеня на некаторы час ўвайшлі ў будынак мэрыі. Там жа абвясцілі частку горада «Аўтаномнай зонай Капіталійскага ўзгорка» (англ.: «Capitol Hill Autonomous Zone», «CHAZ»)[47]. «Аўтаномная зона Капіталійскага ўзгорка» размяшчалася на тэрыторыі шасці гарадскіх кварталаў, у тым ліку пакінутага ўладамі паліцэйскага ўчастка[48].

Увечары 9 чэрвеня ў Рычмандзе натоўп незадаволеных знес і патапіў у рацэ помнік Хрыстафору Калумбу. Аднак апаганьвання помнікаў амерыканскіх і замежных дзеячаў назіраліся і да гэтага. Раней у ЗША на фоне пратэстаў было ўзнята пытанне аб зносе помнікаў прыхільнікам Канферэнцыі грамадзянскай вайны[49].

11 чэрвеня пратэсты ў Сіэтле, дзе паўстанцамі было захоплена шэсць кварталаў, у асноўным мелі мірны характар. Там яны праходзілі з танцамі і праглядам фільмаў. У Лос-Анджэлесе расследвалі паўсотні скаргаў на дзеянні паліцэйскіх, а ў Чыкага, наадварот, выкрылі вартавых парадку ў бяздзейнасці падчас пагромаў. Нягледзячы на тое, што пратэсты ў ЗША ўжо прыкметна аціхлі, некаторыя актывісты наўмысна стваралі канфліктныя сітуацыі[50].

13 чэрвеня ЗША ахапіла новая хваля пратэстаў, нагодай чаго стала гібель параненага паліцыянтам пры затрыманні афраамерыканца Рэйшарда Брукса ў Атланце. Паліцэйскі, які праводзіў затрыманне, звольнены, а начальнік паліцыі горада сышла ў адстаўку. Пратэстоўцы ў лютасці падпалілі кафэ, якое знаходзіцца побач з месцам здарэння[51]. 14 чэрвеня на фоне гэтага інцыдэнту новая хваля пратэстаў супраць расізму ахапіла не толькі ЗША, але і Еўропу. У Марселі (Францыя) пратэстоўцы закідвалі паліцыю петардамі і камянямі, аналагічная карціна адбываецца ў Лондане[52]. Незадаволеныя забойствам Рэйшарда Брукса прыйшлі пад Капітолій штата Джорджыя патрабаваць рэформаў і пратэставаць супраць паліцэйскай жорсткасці. Натоўп сабраўся на вуліцы Марціна Лютэра Кінга малодшага побач з яго статуяй[53].

15 чэрвеня ў горадзе Альбукерке (штат Нью-Мексіка) падчас пратэстаў адбыўся стрэл, у выніку якога адзін чалавек паранены. Акрамя гэтага, паведамлялася, што пасля таго, як адбыўся гэты інцыдэнт, супрацоўнікі паліцыі былі вымушаны для забеспячэння ўласнай бяспекі прымяніць хімічныя раздражняльнікі і светлашумавыя гранаты[54].

16 чэрвеня паміж гарадскімі ўладамі Сіэтла і актывістамі АЗКУ былі дасягнуты пагадненні, паводле якіх блокпасты пратэстуючых замяняюцца бетоннымі блокамі, расстаўленымі ў шахматным парадку, што павінна зрабіць магчымым праезд транспарту і аўтамабіляў экстраных службаў, а тэрыторыя «аўтаномнай зоны» скарачаецца з 6-7 кварталаў да 3. Дадзеныя саступкі з боку пратэстуючых выкліканы рашэннем гарадскога савета Сіэтла выканаць патрабаванні пратэстуючых па частцы забароны на выкарыстанне паліцыяй задушлівых прыёмаў, а таксама слезацечных газаў і пярцовых раствораў[55].

Да гэтага часу супрацоўнікі праваахоўных органаў у шэрагу гарадоў ЗША пачалі масава сыходзіць у адстаўку. Па даных тэлеканала CNN, па меншай меры сямёра паліцэйскіх сышлі ў адстаўку ў Мінеапалісе, восем — у Атланце. пяцьдзясят сем — у Бафала. У штаце Фларыда яшчэ дзевяць супрацоўнікаў паліцэйскага спецпадраздзялення SWAT напісалі рапарты аб сваім сыходзе[56]. Адначасова па ўсёй краіне паліцыянты масава бралі бальнічныя і адгулы, абы не выходзіць на працу. У Атланце, як паведамлялася на 17 чэрвеня, большасць раёнаў нікім не патруляваліся. Крыніцы ў паліцыі паведамлялі, што ў горадзе працавалі толькі два паліцэйскія ўчасткі[57].

У ноч на 20 чэрвеня ў аўтаномнай зоне Сіэтла ўспыхнула перастрэлка. Дакладныя прычыны канфлікту невядомы. Паведамляецца, што адзін чалавек загінуў і адзін паранены[6].

21 чэрвеня акцыі пратэсту ахапілі Камптан (штат Каліфорнія), якія адбыліся ў сувязі з забойствам паліцыяй лацінаамерыканца Андрэса Гуардада. Пазней яны перараслі ў сутыкненні з супрацоўнікамі праваахоўных органаў[58].

22 чэрвеня ў Вашынгтоне, падчас чарговага зносу помнікаў пратэстуючымі, адбылася сутычка паліцыі з дэманстрантамі. Інцыдэнт адбыўся калі праваахоўнікі выцяснялі людзей з плошчы Лафает, што спрабавалі знесці статую сёмага прэзідэнта ЗША Эндру Джэксана. Паліцыянты сфармавалі бар’ер вакол помніка, адганяючы незадаволеных перцовым спрэем[59].

24 чэрвеня адзін з лідараў пратэстнага руху ў Сіэтле рэпер Раз Сіман заявіў, што многія мірныя дэманстранты пацярпелі падчас беспарадкаў ад буянства аднадумцаў, у сувязі з чым яны прынялі рашэнне пакінуць захоплены квартал[60]. Увечары таго ж дня «Камітэт салідарнасці» CHOP/CHAZ у Twitter падзякаваў удзельнікам за двухтыднёвую падтрымку і абвясціў аб тым, што «праект» скончаны. На апошнім маршы BlackLivesMatter (BLM) сабраўся толькі 71 чалавек, у той час як на першым часе ў самаабвешчанай 8 чэрвеня адукацыі знаходзіліся тысячы ўдзельнікаў[61].

Познім вечарам 27 чэрвеня на акцыі ў Луісвілі на плошчы Джэферсана адбылася стральба: адзін чалавек загінуў і яшчэ адзін паранены[7].

28 чэрвеня абвастрылася сітуацыя ў Мэрылендзе, дзе мітынг скончыўся сутыкненнем з вартавымі парадку. Натоўп кідаў у іх бутэлькі і камяні. Для стрымлівання сітуацыі сілавікі ўжылі сілу, затрымаўшы 16 чалавек[62].

Ліпень правіць

1 ліпеня паліцыя пачала гвалтоўны разгон прыхільнікаў АЗКУ ў Сіэтле, якія ўсё яшчэ спадзяваліся на адраджэнне аўтаноміі[63].

4 ліпеня, пасля віншавальнай прамовы Трамп з нагоды дня незалежнасці ЗША, у Вашынгтоне пратэстоўцы спалілі дзяржаўны сцяг. Яны заявілі, што ЗША ніколі не былі вялікай дзяржавай. Менавіта гэтыя словы ўтрымліваліся ў прамове Дональда Трампа. Некаторыя амерыканцы спрабавалі перашкодзіць мітынгоўцаў спаліць сцяг, але прадухіліць гэта ім не ўдалося. Да гэтага ў цэнтры сталіцы прайшоў марш пратэсту, прысвечаны нябожчыку Джорджу Флойду. У ім прынялі ўдзел некалькі сотняў чалавек. Арганізатары мерапрыемства заявілі, што яны наўмысна вырашылі правесці яго ў дзень нацыянальнага свята[64].

6 ліпеня ў Атланце, цэнтры амерыканскага штата Джорджыя ўлады ўвялі рэжым надзвычайнага становішча і мабілізавалі падраздзяленні Нацгвардыі. Такое рашэнне было прынята пасля мінулых 4—5 ліпеня перастрэлак у горадзе. Паведамляецца, што ў выніку інцыдэнту пацярпелі 31 чалавек і пяцёра загінулі[65]. Потым, у ноч з 6 па 7 ліпеня, пачаліся сутыкненні паліцыі з апазіцыяй у Портлендзе, дзе сілавікі прымянілі спецсродкі і слёзатачывы газ. Аднак пасля няўдалай спробы разагнаць акцыю пратэсту паліцыянты адступілі пад націскам радыкалаў. У Нью-Ёрку ў натоўп людзей, якія пратэставалі на Таймс-сквер, урэзаўся аўтамабіль, але ніхто не загінуў[66].

15 ліпеня маніфестантанты прайшлі праз Бруклінскі мост да мэрыі на Манхэтэне, заклікаючы спыніць гвалт і падтрымаць праваахоўныя органы ў такія цяжкія часы[67].

17 ліпеня сотні пратэстуючых горада Чыкага атачылі статую Калумба і спрабавалі яе знесці, але ім перашкодзілі паліцыянты. У ходзе сутыкненняў радыкалы кідалі ў іх розныя рэчы. У выніку пацярпелі 18 паліцэйскіх, некаторыя з іх былі шпіталізаваны. МУС паведаміла, што 12 парушальнікаў былі затрыманыя[68].

18 ліпеня ў Портлендзе (штат Арэгон) пратэстоўцы ўварваліся ў будынак асацыяцыі паліцыі і паставілі там пажар. Праваахоўнікі паведамілі, што натоўп сабраўся ў цэнтры горада, пратэстоўцы ўзводзілі барыкады ля будынка мясцовага федэральнага суда, падпальвалі смеццевыя бакі. Пазней некалькі чалавек уварваліся ў будынак прафсаюза і падпалілі яго. Агонь атрымалася патушыць[69].

21 ліпеня выканаўца абавязкаў міністра ўнутранай бяспекі ЗША Чэд Вулф паведаміў, што абвастрылася сітуацыя ў Портлендзе, дзе мітынгоўцы напалі на паліцыянтаў. У сваю чаргу прадстаўнікі органаў правапарадку для разгону натоўпу ўжылі слёзатачывы газ і дымавыя шашкі[70].

22 ліпеня каля 200 супрацоўнікаў федэральных праваахоўных органаў прыбылі ў Чыкага і Канзас-Сіці, а таксама яшчэ прыкладна 35 — у Альбукерке для аказання дапамогі ў барацьбе са злачыннасцю на фоне беспарадкаў[71].

 
Праваахоўнікі спрабуюць разагнаць дэманстрантаў у Сіэтле, 25 ліпеня. Тут пратэстоўцы выкарыстоўваюць парасоны як шчыты ад дубінак і гранат са слёзатачывым газам

25 ліпеня ўдзельнікі пратэстаў у Сіэтле падпалілі будаўнічы вагончык на тэрыторыі недабудаванага цэнтра заключэння непаўналетніх злачынцаў, а таксама спрабавалі падарваць сцены паліцэйскага ўчастка. Пасля гэтага гарадскія ўлады абвясцілі беспарадкі мецяжом. Праваахоўнікі прыступілі да рашучых мер, затрымаўшы 45 апазіцыянераў. У сваю чаргу, з боку прадстаўнікоў улады пацярпелі 25 паліцэйскіх[72].

У той жа час у Луісвілі, па заяве паліцыі, паміж членамі радыкальнага ўзброенага фармавання адбыўся канфлікт, які перарос у перастрэлку, у выніку чаго паранены трое. Вартавыя парадку вымушана ўзвялі барыкады, каб падзяліць мітынгоўцаў на меншыя групы. У Чыкага прайшлі дэманстрацыі супраць федэральных сілавікоў, якіх туды накіраваў Трамп. Паведамлялася аб стральбе і марадзёрстве на вуліцах[72]. Таксама вядома аб стральбе на мітынгу ў Осціне, дзе загінуў адзін чалавек[73].

26 ліпеня ад паліцыі стала вядома, што некаторыя апазіцыянеры нават апранаюцца ў камізэлькі з надпісам «прэса», спрабуючы такім чынам не патрапіць пад гарачую руку сілавікоў. Аднак гэтых лёгка вылічаюць. У той жа час, разам з Портлендам, афіцыйнымі ўладамі мецяжом былі пазначаны беспарадкі ў Сіэтле. У дадзеных гарадах ужо каля 60 дзён не сціхаюць пратэсты і беспарадкі, у тым ліку агрэсія супраць паліцыі. На той момант, як паведамлялася, сітуацыя яшчэ больш пагоршылася з-за ўводу федэральных сіл МУБ[74].

У цэлым па стане на канец ліпеня беспарадкі не пагаслі. Прыхільнікі дэмакратычнай партыі заяўлялі выключна аб мірных пратэстах, тады як рэспубліканцы казалі пра сапраўдны бунт. Мірныя акцыі, якія праходзілі штодня, кожны раз перарасталі ў беспарадкі. Кожную ноч у такіх гарадах як Сіэтл і Портленд праходзілі пагромы і сутыкненні з паліцыяй. У абодвух была вельмі напружаная абстаноўка, пра што сведчыць таксама пастаянныя перастрэлкі, чыя частата павялічылася на 240 %. У Мінеапалісе, дзе скарацілі фінансаванне паліцыі, мясцовым жыхарам давялося арганізаваць уласныя патрулі і ўзводзіць барыкады[75][76].

Жнівень правіць

2 жніўня абвастрылася сітуацыя ў сталіцы штата Тэхас горадзе Осцін. На вуліцы выйшлі сотні людзей, сярод якіх узброеныя прыхільнікі леварадыкальнага руху «Антыфа». Паліцыя была вымушана задзейнічаць дадатковыя сілы, у тым ліку конныя падраздзяленні, для разгону несанкцыянаванага мітынгу супраць расізму. Нестабільна было і ў штаце Арэгон. У свой час у Портлендзе назіраліся кропкавыя бясчынствы мітынгоўцаў. У Сіэтле, дзе пад націскам радыкалаў улады прынялі рашэнне скасаваць дэпартамент паліцыі, прайшоў мітынг у падтрымку вартавых парадку. Зрэшты, мірная акцыя была сарваная сіламі апазіцыі[77].

7 жніўня каля 200 чалавек пайшлі на штурм аднаго з паліцэйскіх участкаў Портленда. Дэманстранты ўступілі ў супрацьстаянне з вартавымі правапарадку, пракалолі шыны патрульных машын, пашкодзілі камеры вонкавага назірання, аблілі сцены кіравання фарбай. Жанчыну, якая паспрабавала спыніць удзельнікаў бязладзіцы, таксама аблілі белай фарбай. Дзясяткі маніфестантаў затрыманыя, адзін паліцэйскі пацярпеў[78]. Прыкладна ў 23:35 пратэстоўцы разбілі акно офіса Асацыяцыі паліцыі горада, праніклі туды і ўчынілі пажар. На месца беспарадкаў прыбылі паліцэйскія, але падвергліся ўздзеянню асляпляльнага лазера, які выкарыстоўвалі апазіцыянеры. Паведамлялася аб трох пацярпелых сярод праваахоўнікаў. Пажарныя змаглі патушыць агонь пасля сілавога выцяснення пратэстуючых з месца падзей. Да 02:00 па мясцовым часе большасць пратэстуючых разышліся. Паліцыя затрымала некалькі актыўных удзельнікаў беспарадкаў[79].

У цэнтры горада Чыкага 10 жніўня адбыліся масавыя беспарадкі і рабаванні. У выніку пацярпелі 15 чалавек, двое з іх атрымалі цяжкія агнястрэльныя раненні, больш за 100 чалавек затрыманыя. Кіраўнік гарадской паліцыі Дэвід Браўн на прэс-канферэнцыі заявіў, што сярод параненых ёсць 13 паліцэйскіх. Таксама ён распавёў, што вартавыя парадку знайшлі на месцы здарэння пяць пісталетаў. Са слоў Браўна, масавыя беспарадкі былі выкліканы стральбой на поўдні Чыкага, якая адбылася 9 жніўня[80].

15—16 жніўня паведамлялася, што натоўп напаў на жыхара Портленда і збіў яго да страты прытомнасці пад той падставай, што ён спрабаваў пратараніць пратэстуючых[81].

23 жніўня пачаліся пратэсты ў горадзе Лафает, штат Луізіяна, якія перараслі ноччу ў беспарадкі з-за забойства цемнаскурага мужчыны паліцэйскімі пры спробе яго затрымаць. Некалькі дзясяткаў людзей выйшлі на вуліцы горада ноччу ў знак пратэсту супраць смерці Трэйфорда Пелерына. Інцыдэнт адбыўся 22 жніўня ноччу, калі паліцыя прыехала па выкліку да крамы з-за мужчыны, у якога быў пры сабе нож. Пры затрыманні ён паспрабаваў збегчы, паліцыянты адкрылі стральбу. На відэа відавочцаў, якое разышлося ў сацсетках, не менш за шэсць паліцэйскіх атачаюць злачынца, калі ён спрабуе зайсці ў краму, і страляюць у яго з блізкай адлегласці блізу 10 разоў[82]. Таксама беспарадкі сафіксаваны ў горадзе Кеноша, штат Вісконсін, дзе абвешчаны каменданцкі час. Па даных уладаў на 24 жніўня, пратэстоўцы спалілі тры прадпрыемствы, тры смеццеўборачныя машыны і павалілі макет дыназаўра непадалёк ад гарадскога палеанталагічнай музея. У будынку мясцовага суда выбілі шкляныя дзверы. Вітрыны ў Кеношы зачынены шчытамі — на іх ужо былі налеплены банеры руху Black Lives Matter. Да пратэстоўцаў выйшаў мэр горада, але дыялогу не атрымалася. Улады штата звярнуліся за дапамогай да федэральнага ўраду, які накіраваў ім 125 вайскоўцаў нацгвардыі[83]. Пратэсты суправаджаліся марадзерствам і абрабаваны гандлёвых кропак. Аднак ужо на 27 жніўня абстаноўка ў горадзе некалькі стабілізавалася[84].

29 жніўня ў Портлендзе падчас пратэстных акцый апазіцыянеры паспрабавалі падпаліць будынак Асацыяцыі паліцыі горада. Праваахоўнікі спынілі дэманстрантаў, затрымаўшы дзевятнаццаць чалавек, у тым ліку аднаго непаўналетняга[85].

Верасень правіць

1 верасня прэзідэнт Трамп наведаў горад Кеноша, ахоплены новай хваляй беспарадкаў. Ён назваў падзеі ўнутраным тэрарызмам, а таксама паабяцаў вылучыць на забеспячэнне бяспекі ва ўсім штаце Вісконсін сорак мільёнаў долараў. Разам з тым у горадзе некалькі сотняў чалавек выйшлі на мітынг са складонамі «Сыходзь» і «Далоў паліцэйскае самавольства». Да гэтага часу за ўвесь тыдзень беспарадкаў у Кеношы былі забіты два чалавекі, затрыманы каля двухсот. Іх абвінавацілі ў рабаванні, захоўванні наркотыкаў і парушэнні каменданцкага часу[86].

 
Акцыя ў Калумбусе, 4 верасня.

3—4 верасня ў Портлендзе паліцыя вылавіла 27 чалавек, якія ўдзельнічалі ў масавых пагромах. У той жа час у Рочысцеры, штат Нью-Ёрк, радыкалы з ліку дэманстрантаў напалі на рэстаран і пачалі граміць ўстанову, адначасна пракраўшыся на дах суседняга будынка. У выніку інцыдэнту ёсць пацярпелыя[87]. У Нью-Ёрку ў натоўп маніфестантаў, якія пратэставалі супраць расізму, урэзаўся аўтамабіль. Лёгкія раненні атрымалі 3 чалавекі[88].

5 верасня ў Луісвілі адбыліся сутыкненні дэманстрантаў BLM з групай асоб, якія выступалі супраць руху[89].

6 верасня паведамлялася, што дэманстранты ў Портландзе ўжылі супраць паліцыі кактэйлі Молатава, падчас чаго як мінімум адзін чалавек быў паранены. Паліцыя ўжыла супраць апазіцыі слезацечны газ. Некалькі чалавек былі затрыманы[90].

18 верасня зноў абвастрылася сітуацыя ў Портлендзе, дзе з новай сілай успыхнулі беспарадкі. Паліцыянты адзначалі, што дэманстранты не былі настроены на мірны пратэст, нападаючы на праваахоўнікаў, выкарыстоўвая спецзабарону і нажы. Супраць іх паліцыя ўжыла слёзатачывы газ. Затрыманы каля 50 чалавек[91].

23 верасня адбылося чарговае абвастрэнне ўнутранага канфлікту. Паведамлялася аб сутыкненнях у Сіэтле і Портлендзе, дзе праходзіла інфармацыя аб выкарыстанні дэманстрантамі кактэйляў Молатава. У Лос-Анджэлесе і Сан-Дыега прайшлі мірныя акцыі без значных інцыдэнтаў[92].

24 верасня ў Луісвілі на дэманстрацыі затрыманы 127 чалавека. Днём раней у горадзе бушавалі буйныя беспарадкі, падчас чаго паліцэйскія ўступілі ў перастрэлку з апазіцыяй. У выніку два праваахоўніка атрымалі раненні. Тым часам у Портлендзе актывісты руху Black Lives Matter пачалі кідаць у праваахоўнікаў кактэйлі Молатава, за што былі арыштаваны звыш за 10 чалавек[93].

Па паведамленнях на 25 верасня, беспарадкі аднавіліся ў штаце Арэгон, якія спыніліся на некалькі тыдняў з-за пагрозы лясных пажараў. Разам з тым, не сціхалі пратэсты ў Каліфорніі, дзе незадаволеныя выходзілі на вуліцы буйных гарадоў пасля таго, як у Сан-Клементэ паліцэйскі смяротна параніў бяздомнага афраамерыканца, што спрабаваў сілай вырваць у яго зброю[94].

Кастрычнік правіць

11 кастрычніка пратэстоўцы ў Портлендзе знеслі статуі 16-га і 26-га прэзідэнтаў ЗША А. Лінкальна і Т. Рузвельта. Па звестках, абедзве статуі былі знесены каля 21:00 па мясцовым часе. Акрамя гэтага, пратэстоўцы аблілі статую Рузвельта чырвонай фарбай. Пасля звяржэння статуй дэманстранты разбілі шкло ў некалькіх будынках Портленда, а таксама размясцілі плакат з антырасісцкімі лозунгамі на будынку Арэгонскага Гістарычнага Таварыства, дзе таксама размешчаны музей горада. Затым натоўп рушыў па цэнтры горада, разбіўшы вокны і разбурыўшы шыльду ў офісе грамадскай бяспекі кампуса Портлендскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Каля 21:30 паліцыя пачала разганяць апазіцыянераў[95].

17—18 кастрычніка прыкладна 100 тыс. чалавек выйшлі на пратэсты супраць прэзідэнта Дональда Трампа. Акцыі прайшлі ва ўсіх штатах. У Вашынгтоне дэманстранты адправіліся ад Белага дома да Капітолія і будынка Вярхоўнага суда. У руках у прысутных былі плакаты з крытыкай у адрас прэзідэнта Дональда Трампа і віцэ-прэзідэнта Майкла Пэнса[96].

27 кастрычніка паўстала чарговае абвастрэння сітуацыя. Пратэстныя хваляванні і беспарадкі ахапілі Філадэльфію, Нью-Ёрк, Лос-Анджэле і Вашынгтон. Паведамлялася пра марадзёрства, напады на паліцэйскія ўстановы і вандалізм[97].

Злачынствы правіць

 
Супермаркет у Мінеапалісе, які пацярпеў ад масавай атакі марадзёраў

Рабаванні правіць

У многіх гарадах пратэсты суправаджаліся беспарадкамі, марадзёрствам, пагромамі і падпаламі. Сярод пацярпелых ад беспарадкаў як буйны бізнес, так і малыя лакальныя прадпрыемствы, якія яшчэ не паспелі акрыяць ад пандэміі каранавіруса. Пратэстоўцы ўрываліся ў будынкі, забіралі тавар з паліц, выкарыстоўвалі бензін для падпалаў, выбівалі шыбы ў крамах і кафэ з дапамогай лома і малявалі графіці на вітрынах. Паводле The New York Times, многія ўладальнікі крамаў, з якімі пагутарыла выданне, расказалі, што яны адчувалі сябе ахвярамі недарэчнай агрэсіі. Яны асцерагаліся, што іх прадпрыемствы не змогуць аднавіць работу з-за панесенай шкоды, што пагоршыць разбуральны ўплыў каранціну[98].

Зносы і апаганьвання помнікаў правіць

 
Помнік генералу Лі ў Рычмандзе пасля дзеянняў радыкальных пратэстоўцаў з надпісамі ACAB і іншымі

Самымі першымі ад пратэстуючых пацярпелі статуі прыхільнікаў Канфедэрацыі, дзе ў свой час квітнела рабства, а таксама шэраг амерыканскіх і замежных дзеячаў, якія з’яўляліся рабаўладальнікамі ці ж рабагандлярамі. Асаблівую нянавісць пратэстоўцы адчувалі да прэзідэнта канфедэратаў Джэферсана Дэвіса і военачальніка Роберта Лі. Пад удар трапіў і першаадкрывальнік амерыканскага кантынента Хрыстафор Калумб, які, на думку пратэстуючых, з’яўляецца «сімвалам генацыду»[99]. Пратэстоўцы знішчалі іх помнікі, але пасля зносіць пачалі і іншыя манументы. Аналагічныя падзеі закранулі і Еўропу.

27 чэрвеня прэзідэнт ЗША Трамп падпісаў указ аб абароне помнікаў, які прадугледжвае дзесяцігадовы турэмны тэрмін за вандалізм у адносінах да аб’ектаў культурнай спадчыны, пасля чаго заявіў пра «поўнае спыненне» выпадкаў зносу. Тым не менш зносы працягваліся, а знішчэннне манументаў стала асновай для шырокай дыскусіі аб гістарычнай спадчыне і дэкаланізацыі. Вядома, што помнікі некаторым асобам былідэмантаваныя афіцыйна, напрыклад статуя генерала Лі ў Рычмандзе[100].

Тэлеканал NBC News паведамляў, што па стане на 19 чэрвеня ў 19 штатах ЗША знесена 28 помнікаў гістарычным персонам, так ці інакш звязаных з рабаўладальніцкім перыядам гісторыі краіны. Сярод іх помнікі прэзідэнтам Аўрааму Лінкальну і Джорджу Вашынгтону. Яшчэ дванаццаць манументаў намечаны да зносу, а яшчэ каля трыццаці помнікаў сталі аб’ектамі спрэчак «зносіць-не зносіць»[101].

У ліпені пад удар трапілі нават выявы Ісуса Хрыста з-за таго, што, на думку чорнаскурых радыкалаў, ён з’яўляўся негроідам. Так, у каталіцкім храме, размешчаным у акрузе Маямі-Дэйд (штат Фларыда), удзельнікі беспарадкаў адбілі галаву ў статуі Хрыста, якая знаходзілася звонку. Пасля гэтага царкоўная абшчына была вымушана наняць начную ахову для абароны падворка. У саборы св. Стэфана ў горадзе Чатануга (штат Тэнэсі) невядомымі вандаламі была адбіта галава каля статуі Панны Марыі. Аналагічныя блюзнерства ўвайшлі ў паліцэйскія зводкі ў Нью-Ёрку і Бостане[102].

Па даных на 24 верасня, як паведамляў тэлеканал CBS, з пачатку хваляванняў у Штатах былі знесены 33 помніка Хрыстафора Калумба[103].

Напады на журналістаў правіць

Журналісты здымаюць групу праваахоунікаў у Вашынгтоне, 3 чэрвеня

30 мая карэспандэнт «РИА Новости» распавёў, што пасля разгону пратэстоўцаў у адным з раёнаў Мінеапаліса байцы Нацгвардыі дазволілі прэсе застацца на тэрыторыі заправачнай станцыі. Аднак пазней да запраўкі пад’ехаў мікрааўтобус з паліцэйскімі, якія, запатрабавалі, каб усе ўвайшлі ў будынак станцыі. Нягледзячы на тлумачэнні журналістаў, што яны з’яўляюцца прадстаўнікамі медыя, і прад’яўленыя пасведчанні, двое афіцэраў выкарыстоўвалі слезацечны спрэй супраць карэспандэнта «РИА Новости» Міхаіла Тургіева і члена здымачнай групы тэлеканала VICE[104]. Пасольства Расіі ў Вашынгтоне накіравала ноту пратэсту ў Дзярждэпартамэнт ЗША. Дыпламаты запатрабавалі правесці дбайнае расследаванне.

Гэта быў не адзіны напад. Па звестках «Рэпарцёраў без межаў», да 1 чэрвеня ў 30 гарадах Злучаных Штатаў было зарэгістравана не менш як 68 нападаў на прадстаўнікоў СМІ ў тым ліку з прымяненнем гумовых куль і слёзатачывага газу. Так, у Мінеапалісе 31 мая былі абстраляны карэспандэнт Deutsche Welle і аператар, а днём раней ад гумовых куляў пацярпелі два супрацоўнікі інфармагенцтва Reuters. Акрамя таго, праваахоўнікі неаднаразова затрымлівалі журналістаў. Падобныя эпізоды адбыліся са здымачнай групай тэлеканала CNN, карэспандэнтам аўстралійскага тэлеканала 9News, фатографам штодзённай газеты Las Vegas Review-Journal і фатографам-фрылансерам, якая працавала па заданні агенцтва AFP[105].

2 чэрвеня паліцэйскі ў Вашынгтоне параніў прадзюсара Sputnik Нікол Русел, якая асвятляла пратэсты ў Белага дома. Раней галоўны рэдактар МІА «Россия сегодня (Russia Today)» Маргарыта Сіманьян паведаміла, што агенцтва падумае над тым, каб падаць у суд у сувязі з нападамі паліцэйскіх на журналістаў РИА Новости і Sputnik[106].

21 ліпеня супрацоўнікі здымачнай групы Першага канала, якія асвятлялі портлендскія акцыі пратэсту супраць паліцэйскага гвалту, пацярпелі ад дзеянняў амерыканскай паліцыі. Вядома, што сілавікі разбілі камеру і ўдарылі журналістаў. Як заявіў намеснік генеральнага дырэктара, дырэктар Дырэкцыі інфармацыйных праграм канала Кірыл Клейменаў, расійскія журналісты, якія падвергліся нападу вартавых парадку, сур’ёзна не пацярпелі. Гэтыя дзеянні асудзілі ў пасольствы РФ[107].

Паліцэйскі гвалт правіць

4 жніўня міжнародная праваабарончая арганізацыя Amnesty International (AI) абвінаваціла паліцыю ЗША ў сур’ёзных парушэннях правоў чалавека ў дачыненні да ўдзельнікаў масавых пратэстаў. Так, з 25 мая па 5 чэрвеня паліцыянты ў 89 выпадках у 34 штатах без усялякай неабходнасці ўжылі слёзатачывы газ, у 21 выпадку ў 15 штатах і Вашынгтоне — газавыя балончыкі. Выкарыстанне слезацечных і раздражняльных рэчываў падчас пандэміі COVID-19 асабліва заслугоўвае вымовы, паколькі дэманстранты былі вымушаны зняць ахоўныя маскі, каб змыць іх з твару. Як заявіла эксперт па ЗША нямецкага аддзялення Amnesty International Катарына Масуд, паліцыя павінна дазваляць дэманстрантам карыстацца іх правам на мірны пратэст, а не змагацца з імі з ужываннем непрапарцыйна жорсткай сілы. Па словах жанчыны, непрапарцыйнае і часцяком празмернае прымяненне сілы ў дачыненні да пратэстуючых з усёй выразнасцю дэманструе беспакараны паліцэйскі гвалт і інстытуцыянальны расізм[108].

Культурны аспект правіць

На фоне масавых беспарадкаў і пратэстаў ажывіліся рухі за правы розных меншасцей, якія ў апошнія гады набылі экстрэмісцкі характар, у тым ліку актывісты ад прадстаўнікоў нетрадыцыйнай сексуальнай арыентацыі і негроіднай расы. Адзначалася, што іх ідэалогія ў апошнія гады змянілася з барацьбы за роўнасць і талерантнасць да зваротнай і часам гвалтоўнай дыскрымінацыі, стаўшы значна радыкальнай. Падчас пратэстаў з’явіліся патрабаванні па пашырэнні ільгот, завышэнні ацэнак і адтэрміноўцы экзаменаў для афраамерыканцаў у ВНУ ЗША. Адсюль пачалася кампанія нападаў на помнікі дзеячаў, якія так ці інакш звязаны з рабствам і эксплуатацыяй чарнаскурых, а таксама агрэсіўная рэакцыя часткі актывістаў на лозунг «Усе жыцці важныя» замест «Жыцці чорных важныя»[109][110][111][112].

Абвінавачванні ў датычнасці замежных сіл правіць

Былы саветнік па нацыянальнай бяспецы ў адміністрацыі экс-прэзідэнта ЗША Барака Абамы Сьюзан Райс у эфіры CNN выказала здагадку, што да беспарадкаў падчас акцый пратэсту можа быць датычна «расійская фабрыка троляў»[113]. 1 чэрвеня прэс-сакратар прэзідэнта РФ Дзмітрый Пяскоў заявіў, што якія-небудзь інсінуацыі па прычынах масавых беспарадкаў у ЗША з’яўляюцца няправільнымі і памылковымі[114].

Тады жа пасол ЗША у Зімбабвэ быў выкліканы на размову з ўрадам краіны з-за выказвання дзеючага саветніка па нацбяспецы Роберта О’Браена. Той заявіў, што гэтая афрыканская дзяржава можа быць датычна да масавых беспарадкаў[115].

Генеральны пракурор Злучаных Штатаў Уільям Бар таксама заявіў аб замежнай ўмяшанні ў пратэсты. Ён не назваў канкрэтныя дзяржавы ці замежныя арганізацыі, якія, па яго звестках, датычныя да масавых беспарадкаў у Амерыцы, аднак заявіў, што мэтай ўмяшання з’яўляецца падбухторванне пратэстуючых і абвастрэнне гвалту[116].

Кіраўнік аддзела бяспекі Facebook Натаніэль Глейшэр заявіла, што нейкія людзі спрабавалі ажыццявіць ашуканскія фінансавыя схемы. Яны не бачылі замежных дзеячаў, якія нібыта б бралі ўдзел у такіх паводзінах вакол пратэстаў, дадаўшы, што платформа адмыслова «палюе за падобным паводзінамі»[117].

Міжнародная рэакцыя правіць

 
Акцыя BLM у Берліне

Мірныя акцыі пратэсту ў падтрымку дэманстрантаў адбыліся 28 мая ля пасольстваў ЗША ў Лондане і Мілане. Таксама акцыя адбылася ў Таронта[118][119][120] і іншых гарадах і краінах.

Канцлер ФРГ Ангела Меркель заявіла, што забойства Джорджа Флойда і расізм для яе з’яўляюцца сапраўдным жахам. Прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Барыс Джонсан асудзіў дзеянні амерыканскай паліцыі, а французскі лідар Эмануэль Макрон асудзіў ўжо сам факт расізму, але пры гэтым падтрымаў паліцыю, якая займаецца абаронай правапарадку[121].

Па словах генеральнага сакратара ААН А. Гутэрыша, актывістам варта ўстрымлівацца ад гвалтоўных мер. Як ён напісаў у сваім Twitter, «скаргі павінны быць пачутыя, але іх варта выказваць мірна, а ўлады павінны стрымана рэагаваць на дэманстрацыі». У Еўрасаюзе таксама падтрымалі права жыхароў ЗША на мірныя дэманстрацыі. Як казаў кіраўнік знешнепалітычнай службы ЕС Ж. Барэль, Брусель заклікае пратэстуючых да стрыманасці і асуджае злоўжыванне ўладай з боку амерыканскай паліцыі[122].

Як заявіла афіцыйны прадстаўнік МЗС Расіі Марыя Захарава 30 мая, кадры з месцаў масавых беспарадкаў у Злучаных Штатах выклікаюць «жах і збянтэжанасць». Па словах высокапастаўленага чыноўніка, тое, што адбываецца ў ЗША з’яўляецца «нацыянальнай трагедыяй», якая прадэманстравала праблемы краіны ў сферы правоў чалавека. Захарава адзначыла, што адчувае пачуццё спагады да амерыканскага народа і суперажывае[123].

МЗС Ірана заклікаў ЗША спыніць гвалт у дачыненні да пратэстуючых. Як заявіў прадстаўнік МЗС Абас Мусаві, іранскі бок глыбока засмучаны сцэнамі гвалту з боку амерыканскай паліцыі. Паведамляецца, што прадстаўнікі Ірана ў ААН, думалі ўнесці на разгляд сітуацыю з парушэннем правоў амерыканскіх грамадзян з боку сілавікоў на фоне мітынгаў[124]. З асуджэннем Урада ЗША выступала таксаса Венесуэла[125].

2 чэрвеня кіраўнік Чачні Рамзан Кадыраў раскрытыкаваў тое, як «улады ЗША парушаюць правы грамадзян Амерыкі». Ён звярнуўся да Вашынгтона, заклікаўшы іх спыніць самасуд, які чыняць паліцыянты, спыніць дзеянні, якія парушаюць правы грамадзянаў і пакараць вінаватых[126].

Пратэстныя настроі ў ЗША падтрымалі таксама некаторыя блізкаўсходнія групоўкі. У прыватнасці, байцы сірыйскай апазіцыі ў Ідлібе намалявалі на сцяне партрэт Д. Флойда ў знак салідарнасці з дэманстрантамі[127]. Члены міжнароднай тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава» распаўсюдзілі прапагандыскі плакат пра смерць Флойда, прапаноўваючы іслам як спосаб вырашыць праблему расізму[128].

Кітайская газета Global Times саркастычна заявіла, што «ЗША павінны падтрымаць пратэстуючых у Мінесоце, як гэта адбылося з пратэстуючымі ў Ганконгу»[129].

3 чэрвеня акцыі салідарнасці і пратэсты супраць уласных уладаў ахапілі Вялікабрытанію, Францыю і Грэцыю.

5 чэрвеня прэм’ер Канады Джасцін Трудо выказаў падтрымку дэманстрантам. Нечакана для ўсіх ён прыбыў на мітынг, які пачаўся на хвалі беспарадкаў у суседняй дзяржаве, супраць паліцэйскага самавольства ў Атаве. Там палітык стаў на калені ў знак салідарнасці з удзельнікамі дэманстрацый[130].

7 чэрвеня расійскі Першы канал у нядзельным эфіры паказаў фільм рэжысёра Аляксея Балабанава «Брат 2», вядомы сваімі антыамерыканскімі канатацыямі. Замест фінальных тытраў ў фільм былі ўмантаваны кадры пратэстаў у ЗША пад песню «Апошні ліст». Пасля гэтага пачаўся эфір штотыднёвай праграмы «Время»[131].

Гл. таксама правіць

Крыніцы правіць

  1. ↑ What is the 'Boogaloo' movement?. Аль-Джазира (5 чэрвеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 5 чэрвеня 2020. Праверана 6 чэрвеня 2020.
  2. ↑ а б Скончался офицер, раненный в ходебеспорядков в Калифорнии // Sputnik Belarus, 30 мая 2020
  3. ↑ https://vk.com/wall-55849790_1267134
  4. ↑ а б Беспарадкі ў ЗША працягваюцца // Белтэлерадыёкампанія, 3 чэрвеня 2020
  5. ↑ Pham, Scott. Police Arrested More Than 11,000 People At Protests Across The US(недаступная спасылка). BuzzFeed News (2 чэрвеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 24 чэрвеня 2020.
  6. ↑ а б Протесты в США: борцы с рабством снесли памятник генералу армии Севера, который боролся с рабством // Комсомольская правда, 21 июня 2020
  7. ↑ а б Один человек погиб при стрельбе на акции протеста в Луисвилле // Комсомольская правда, 28 июня 2020
  8. ↑ Расовые войны в США
  9. ↑ David O' Sears, The politics of violence: The new urban Blacks and the Watts riot
  10. ↑ Эксперт о волнениях в США: «Консервативная Америка ждет, когда Трамп прижмет протестующих» // Комсомольская правда, 4 июня 2020
  11. ↑ Американская демократия после Джорджа Флойда(недаступная спасылка) // ZN.UA
  12. ↑ а б Murphy, Esme (2020-05-26). "'I Can't Breathe!': Video Of Fatal Arrest Shows Minneapolis Officer Kneeling On George Floyd's Neck For Several Minutes". KSTP-TV. Праверана 2020-05-26.
  13. ↑ "'Being Black In America Should Not Be A Death Sentence': Officials Respond To George Floyd's Death". CBS Minnesota. May 26, 2020. Праверана 2020-05-26.
  14. ↑ O'Donnell, Norah; Pegues, Jeff (2020-05-27). New video shows Minneapolis police arrest of George Floyd before death. Minneapolis, Minnesota: CBS Evening News. Event occurs at 00.34.
  15. ↑ В США начался бунт из-за смерти чернокожего после грубого ареста
  16. ↑ Hauser, Christine (2020-05-26). "F.B.I. to Investigate Arrest of Black Man Who Died After Being Pinned by Officer". The New York Times. Праверана 2020-05-26.
  17. ↑ "4 Minneapolis police officers fired following death of George Floyd in police custody". FOX 9. 2020-05-26. Праверана May 26, 2020.
  18. ↑ "'This is the right call': Officers involved in fatal Minneapolis incident fired, mayor says". KSTP-TV. 2020-05-26. Праверана 2020-05-26. Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2020. Праверана 31 мая 2020.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2020. Праверана 31 мая 2020.
  19. ↑ In pictures: Protesting the death of George Floyd. CNN (27 мая 2020). Праверана May 27, 2020.
  20. ↑ "Demonstrators gather around Minneapolis to protest death of George Floyd". KSTP [англійская]. May 26, 2020. Праверана May 26, 2020. Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 мая 2020. Праверана 30 мая 2020.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 мая 2020. Праверана 30 мая 2020.
  21. ↑ "Hundreds Of Protesters March In Minneapolis After George Floyd's Deadly Encounter With Police". WCCO. May 26, 2020. Праверана May 26, 2020.
  22. ↑ In pictures: Protesting the death of George Floyd. CNN. Праверана May 27, 2020.
  23. ↑ Minneapolis Protestors Trash Police Precinct During Clash over George Floyd's Death. nypost.com. Праверана May 27, 2020.
  24. ↑ 'It's Real Ugly': Protesters Clash With Minneapolis Police After George Floyd's Death (англ.) (26 мая 2020). Праверана May 27, 2020.
  25. ↑ Shortly before 8 p.m. outside the 3rd Precinct headquarters, Minneapolis police in riot gear were firing chemical agents and sandbags at the protesters, who were throwing water bottles at them in what appeared to be a standoff.. Twitter. Star Tribune. Праверана May 26, 2020.
  26. ↑ Protestors Gather Where George Floyd Was Killed, As well as MPD 3rd Precinct. minnesota.cbslocal.com. Праверана May 27, 2020.
  27. ↑ Looting and fires break out after protests in Minneapolis. fox9.com. Праверана May 27, 2020.
  28. ↑ У США спалахнули протести після вбивства афроамериканця поліцейськими: є перша жертва. РБК-Украина. Праверана 28 мая 2020.
  29. ↑ Looting and flames erupt in Minneapolis amid growing protests over George Floyd's death. Star Tribune. Праверана May 28, 2020.
  30. ↑ 1 Dead, 1 In Custody After Shooting During Minneapolis Riots Over George Floyd's Death (англ.) (28 мая 2020). Праверана 28 мая 2020.
  31. ↑ а б Klar, Rebecca. Protesters demonstrating over George Floyd's death block LA freeway. The Hill (27 мая 2020). Праверана May 27, 2020.
  32. ↑ https://tass.ru/proisshestviya/8595751
  33. ↑ В Атланте ввели режим ЧП из-за протестов (руск.). RT на русском. Праверана 30 мая 2020.
  34. ↑ У гарадах ЗША з-за беспарадкаў уводзяць каменданцкую гадзіну // Белтэлерадыёкампанія, 31 мая 2020
  35. ↑ https://apostrophe.ua/news/world/2020-05-31/bolee-tyisyachi-zaderjannyih-mnogo-pogibshih-v-ssha-poshli-na-radikalnyie-meryi-iz-za-adskih-protestov/198838
  36. ↑ Некоторые полицейские проявляют солидарность протестующим
  37. ↑ Fire set at historic St. John’s church during protests of George Floyd’s death // The Washington Post (1 июня 2020)
  38. ↑ В Вашингтоне протестующие подожгли «президентскую церковь» // Газета. Ru (1 июня 2020)
  39. ↑ Протестующие в США попытались сжечь «церковь президентов» рядом с Белым домом // Взгляд (1 июня 2020)
  40. ↑ Трамп вышел из специального бункера и заявил о готовности ввести армию в города США
  41. ↑ Экс-советник Обамы: протесты в США организованы по «российской методичке» Архівавана 9 чэрвеня 2020.
  42. ↑ Внештатная ситуация: протесты в США пошли на спад
  43. ↑ Больш за сотню паліцэйскіх параненыя падчас беспарадкаў у ЗША // Белтэлерадыёкампанія, 5 чэрвеня 2020
  44. ↑ В США состоялись крупнейшие протесты с момента убийства Флойда: фото и видео
  45. ↑ К демонстрациям в США подключились феминистки, противники абортов, Голливуд и спортсмены
  46. ↑ Не радуйтесь протестам в США — их может сменить мировая война // Комсомольская правда, 8 июня 2020
  47. ↑ Seattle-area protests: Demonstrators back on Capitol Hill after occupying City Hall // The Seattle Times (9 июня 2020)
  48. ↑ Anarchists & ‘Antifa’ occupy Seattle police station abandoned by ‘regime’ forces, set up ‘Capitol Hill Autonomous Zone’ // Russia Today (9 июня 2020)
  49. ↑ В США снесли и утопили памятник открывателю Америки: видео
  50. ↑ Почему протесты и эпидемия могут привести Трампа к поражению на выборах
  51. ↑ Протесты в США вспыхнули с новой силой // Белтелерадиокомпания, 14 июня 2020
  52. ↑ [1] Архівавана 15 чэрвеня 2020.
  53. ↑ Беспорядки в США: очередная смерть — очередная волна протестов
  54. ↑ В американском штате Нью-Мексико в ходе протестов произошла стрельба // ИА Regnum, 16 июня 2020
  55. ↑ Seattle reaches deal with 'CHOP' to remove temporary roadblocks, replace with concrete barriers
  56. ↑ Десятки американских полицейских ушли в отставку за последние дни // Интерфакс, 17 июня 2020
  57. ↑ «Стокгольмский синдром» в США // Первый канал, 18 июня 2020
  58. ↑ CNN: в США протесты против убийства полицейским латиноамериканца переросли в беспорядки // ТАСС, 22 июня 2020
  59. ↑ В Вашингтоне протесты переросли в беспорядки
  60. ↑ https://politros.com/170101-mnogie-protestuyushchie-pokinuli-avtonomnuyu-zonu-v-sietle Архівавана 25 чэрвеня 2020.
  61. ↑ https://www.ng.ru/world/2020-06-25/100_usa25062020.html
  62. ↑ Пратэсты супраць расізму і паліцэйскага самавольства не спыняюцца ў ЗША // Белтэлерадыёкампанія, 29 чэрвеня 2020
  63. ↑ В Сиэтле полиция задержала десять человек при разгоне «автономной зоны»
  64. ↑ После речи Трампа протестующие у Белого дома сожгли флаг США
  65. ↑ После беспорядков в Атланте мобилизована Нацгвардия и введен режим ЧС // Белновости, 7 июля 2020
  66. ↑ У Нью-Ёрку ў натоўп мітынгоўцаў урэзаўся аўтамабіль // Белтэлерадыёкампанія, 8 ліпеня 2020
  67. ↑ Сотні людзей у Нью-Ёрку выйшлі на мітынг у падтрымку паліцыі // Белтэлерадыёкампанія, 16 ліпеня 2020
  68. ↑ В Чикаго во время беспорядков пострадали 18 полицейских // Russia Today, 18 июля 2020
  69. ↑ В США протестующие подожгли здание профсоюза полиции в Портленде // БелТА, 19 ліпеня 2020
  70. ↑ [2]
  71. ↑ Трамп направил федеральных агентов для борьбы с насилием в городах // ОНТ, 23 июля 2020
  72. ↑ а б Число задержанных в ходе беспорядков в Сиэтле возросло до 45 // Gaseta.ru, 26 июля 2020
  73. ↑ При стрельбе во время протестов в Техасе погиб один человек // ТАСС, 26 июля 2020
  74. ↑ [3]
  75. ↑ Ежедневные столкновения с полицией происходит по всей Америке // Белтелерадиокомпания, 2 августа 2020
  76. ↑ Граждане США бунтуют, запасаются оружием и опасаются говорить правду
  77. ↑ У ЗША трэці месяц не сціхаюць пратэсты // Белтэлерадыёкампанія, 3 жніўня 2020
  78. ↑ В Портленде протестующие напали на полицейский участок // Белтелерадиокомпания, 8 августа 2020
  79. ↑ Под бой стекол и с лазером. Протестующие в Портленде сожгли офис полиции // Радио Sputnik, 9 августа 2020
  80. ↑ Массовые беспорядки и грабежи в Чикаго: задержаны более 100 человек // БелТА, 11 августа 2020
  81. ↑ Журналист: беспорядки разрушают американские города — но СМИ не обращают на насилие внимания
  82. ↑ В Луизиане начались беспорядки после убийства мужчины полицейскими (руск.). РИА Новости (23 жніўня 2020). Праверана 24 жніўня 2020.
  83. ↑ Протесты в США: новый штат — новое убийство афроамериканца полицией
  84. ↑ Названо имя полицейского, стрелявшего в афроамериканца
  85. ↑ Во время протестов в США погиб еще один человек // Росбалт, 30 августа 2020
  86. ↑ «Не протесты, а внутренний терроризм»: в Кеноше Трампу никто не рад
  87. ↑ В последние дни в американском Рочестере в результате беспорядков пострадали десятки человек
  88. ↑ Ни дня без протестов в США
  89. ↑ [4]
  90. ↑ Протестующие в Портленде применили «коктейли Молотова» против полиции // ОНТ, 7 сентября 2020
  91. ↑ Хаос в США: В Портленде не утихают протесты и беспорядки Архівавана 5 сакавіка 2021. // News Front, 19 сентября 2020
  92. ↑ Протесты и и беспорядки в США начались с новой силой // Известия iz, 24 сентября 2020
  93. ↑ У ЗША працягваюцца пратэсты // Белтэлерадыёкампанія, 25 верасня 2020
  94. ↑ В США с новой силой вспыхнули протесты // Белтелерадиокомпания, 26 сентября 2020
  95. ↑ Протестующие в Портленде снесли памятники Аврааму Линкольну и Теодору Рузвельту // БЕЛТА, 12 октября 2020
  96. ↑ https://ont.by/news/protesty-protiv-trampa-v-ssha-na-ulicy-vyshli-bolee-100-tys-chelovek
  97. ↑ https://www.1tv.ru/news/2020-10-28/395850-novaya_volna_besporyadkov_vspyhnula_v_ssha_menee_chem_za_nedelyu_do_prezidentskih_vyborov
  98. ↑ Закрытые магазины, разграбленные кафе: какой бизнес пострадал из-за протестов в США // Forbes, 1 июня 2020
  99. ↑ «Герои не живут вечно»: чьи памятники сносят в США // Газета.ru, 14 июня 2020
  100. ↑ Перепись истории: чьи памятники сносят в Америке // «Компания Афиша», 29 июня 2020
  101. ↑ NBC News подсчитал, сколько памятников снесено в США // ИА Красная Весна, 20 июня 2020
  102. ↑ В США борцы за права темнокожих оскверняют статуи Христа и Богоматери // Комсомольская правда, 18 июля 2020
  103. ↑ Более 30 памятников Колумбу демонтированы с начала протестов в США // ТАСС, 25 сентября 2020
  104. ↑ Наталия Сергиевская «Резиновые пули, слезоточивый газ и агрессия против прессы: в США пятые сутки разгоняют масштабные протесты» // Russia Today (31 мая 2020)
  105. ↑ «Репортеры без границ» шокированы атаками на журналистов при протестах в США
  106. ↑ Кісялёў: паліцэйскі ў Вашынгтоне страляў у прадзюсара Sputnik на паражэнне Sputnik Belarus, 3 чэрвеня 2020
  107. ↑ [5]
  108. ↑ Amnesty International заявила о нарушениях прав человека на протестах в США // Deutsche Welle, 4 августа 2020
  109. ↑ В США белую девушку убили за слова "все жизни важны // Комсомольская правда, 13 июля 2020
  110. ↑ В США требуют квот для афроамериканцев в высших учебных заведениях(недаступная спасылка)
  111. ↑ Погромы на Западе превращаются в революцию двоечников
  112. ↑ В США набирает обороты движение, требующее признать потомков рабов отдельной нацией
  113. ↑ Белый дом заподозрил Россию и Китай в причастности к беспорядкам в США. Фергана. Праверана 1 чэрвеня 2020.
  114. ↑ https://iz.ru/1018207/2020-06-01/peskov-prokommentiroval-zaiavleniia-o-prichastnosti-rf-k-protestam-v-ssha?utm_source=yxnews&utm_medium=mobile
  115. ↑ Mutsaka, Farai (1 June 2020). "Zimbabwe summons US envoy over White House adviser's comment". Associated Press. Праверана 1 June 2020.
  116. ↑ Генпрокурор США заявил об «иностранном вмешательстве» в протесты (руск.). www.kommersant.ru (4 чэрвеня 2020). Праверана 6 чэрвеня 2020.
  117. ↑ Facebook и Twitter искали иностранное вмешательство в беспорядки в США // Sputnik Belarus, 19 июня 2020
  118. ↑ Thousands rally in Toronto after death of Regis Korchinski-Paquet. Global News.
  119. ↑ Protesters gather at US Embassy in London after death of George Floyd. getwestlondon.
  120. ↑ Italy reacts to death of George Floyd. Wanted in Milan.
  121. ↑ Прибалтика боится говорить о протестах в США
  122. ↑ «Хуже, чем кажется»: как мир отреагировал на протесты в США
  123. ↑ В МИД России назвали протесты в США «национальной трагедией»
  124. ↑ МИД Ирана призвал США прекратить насилие в отношении протестующих
  125. ↑ El canciller de Venezuela critica amenazas de Trump por protestas tras el asesinato de Floyd (ісп.). mundo.sputniknews.com. Праверана May 31, 2020.
  126. ↑ Кадыров недоволен действиями властей США(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 31 сакавіка 2022. Праверана 2 чэрвеня 2020.
  127. ↑ Муджахиды Идлиба поддержали протестующих в США
  128. ↑ Сторонники ИГ распространяют плакат о смерти Джорджа Флойда, предлагая Ислам как способ решить проблему расизма
  129. ↑ China’s Global Times trolls US, says: 'US should stand with Minnesota violent protesters as it did with HK rioters'
  130. ↑ Борьба с дискриминацией: Трюдо выразил поддержку протестам в США (Видео)
  131. ↑ "Первый канал вместо титров «Брата 2» под песню «Гудбай, Америка» показал кадры протестов в США". Медиазона. 2020-06-07.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Пратэсты_ў_ЗША_(2020)&oldid=4638272"