Пятро Рашэтнік (2 чэрвеня 192621 ліпеня 2008) — беларускі грамадскі дзеяч, сябра СБМ, ахвяра палітычных рэпрэсій, ветэран нацыянальнага руху.

Пятро Рашэтнік
Пётра Рашэтнік
Дата нараджэння 2 чэрвеня 1926(1926-06-02)
Месца нараджэння
Дата смерці 21 ліпеня 2008(2008-07-21) (82 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Бацька Антон
Альма-матар
Член у

Біяграфія правіць

Нарадзіўся 2 чэрвеня 1926 года ў в. Заполле Навагрудскага павета Навагрудскага ваяводства ў Польскай Рэспубліцы. Бацька працаваў дарожным майстрам у Кашалёўскай гміне.

Скончыў пачатковую школу ў Заполлі, паступіў у польскую прыватную гімназію ў Навагрудку. Пасля далучэння Заходняй Беларусі да СССР у верасні 1939 года нядоўга вучыўся ў школе ў Навагрудку, але потым перайшоў вучыцца ў Навагрудскую беларускую гімназію, што пераехала з Вільні і дырэктарам якой першапачаткова быў вядомы беларускі дзеяч Барыс Кіт. Пасля нямецкай акупацыі працягваў вучыцца і скончыў 7-ы клас. У 1942 годзе паступіў у Навагрудскую настаўніцкую семінарыю.

У 1943 годзе па прапанове Барыса Рагулі ўступіў у Саюз беларускай моладзі. У 1944 годзе добраахвотна як сябра СБМ паехаў вучыцца ў авіяцыйную школу ў Германіі, але фактычна ягоная група вучылася на электрыкаў і была накіраваная ставіць лініі электраперадач у Аўстрыі, Югаславіі і Германіі. Пасля беларуская моладзь была распушчана і кожны зарабляў на жыццё сам, а Пятро Рашэтнік працаваў у нямецкага фермера ў Баварыі, дзе ён і застаў амерыканскае войска. Разам з іншымі быў перавезены амерыканцамі да Чэхаславакіі і перададзены савецкім уладам, якая яго забралі ў Савецкую Армію. Тры гады служыў у Чэхаславакіі, Венгрыі і Аўстрыі.

У 1948 годзе арыштаваны ў аўстрыйскім горадзе Сантпэльпэне[удакладніць]. Следства вяла контрразведка, Пятро Рашэтнік быў асуджаны на 25 гадоў за «здраду Радзіме». Трапіў у лагеры на Інце, дзе пазнаёміўся і пасябраваў з беларускімі нацыянальнымі дзеячамі Янкам Гінько, Сымонам Раманчуком і іншымі. У 1950 годзе дзякуючы Сымону Раманчуку пазнаёміўся з Ларысай Геніюш, якую тады прыслалі ў лагер. У 1953 годзе Пятро Рашэтнік разам з Міколам Канашам прабраліся праз шахту да жаночага лагеру, каб перадаць запіскі беларускім дзяўчатам і Ларысе Геніюш, а па вяртанні былі затрыманыя аховаю. Атрымалі за гэта 20 сутак арышту і на тры месяцы падаўжэння тэрміну зняволення.

З лагераў вызваліўся ў верасні 1956 года. Пасля вызвалення Пятро Рашэтнік вярнуўся на бацькаўшчыну. Жыў у Баранавічах, працаваў токарам. Працягваў сябраваць з Ларысай і Янкам Геніюшамі, іншымі былымі беларускімі палітзняволенымі.

16 студзеня 2000 года ўдзельнічаў у сустрэчы беларускіх камбатантаў у Гародні, куды прыехалі беларускія патрыёты, былыя вязні з розных гарадоў Беларусі.

Памёр 21 ліпеня 2008 года ў Баранавічах. Пахаванне адбылося 22 ліпеня на баранавіцкіх могілках.

Спасылкі правіць

Літаратура правіць

  • Пятро Рашэтнік «Сустрэчы на жыцьцёвым шляху» — успаміны (запісаныя Сяргеям Яршом) і лісты да Л. Геніюш — // Беларускі Рэзыстанс № 1(3)-2006
  • Руслан Равяка «Праз шахту да Ларысы Геніюш» // Наша Ніва, 14 чэрвеня 2000