Пірыт

Пірыт (грэч. πυρίτης λίθος, літаральна - камень, што высякае агонь), серны калчадан, жалезны калчадан — мінерал, сульфід жалеза хімічнага складу FeS₂ (46,6 % Fe, 53,4 % S). Нярэдкія прымешкі Са, Ni, As, Cu, Au, Se і інш.

Пірыт
Спарыш крышталёў пірыту
Формула	FeS2
Сінгонія	Кубічная
Колер	Cаламяна-жоўты
Колер рысы	Зелянява-чорны
Бляск	Металічны
Празрыстасць	Непразрысты
Цвёрдасць	6—6,5
Спайнасць	Вельмі недасканалая
Злом	Ракавісты
Шчыльнасць	4,9—5,2 г/см³

Колер светлы, латунна-жоўты. Бляск металічны. Рыса чорная з зеленаватым адценнем. Цвёрдасць 6—6.5. Спайнасць вельмі недасканалая. Злом няроўны. Сінгонія кубічная. Шчыльнаснь 4,9—5,2. Крохкі, асабліва пры абагачэнні золатам. Грані кубічных крышталяў маюць штрыхоўку. Суцэльныя зярністыя і шчыльныя масы, крышталі і іх зросткі.

Радовішчы на Урале, Рудным Алтаі, у Закаўказзі і інш. На Беларусі інтэнсіўная пірытызацыя адзначана ў эфузіўных пародах ніжняга пратэразою на поўдні краіны.

Сыравіна для вытворчасці сернай кіслаты.

Галерэя

• 
  "Пірытавы долар", здабыты ў штаце Арызона, дыяметр 10 см
• 
  Кубікі пірыту ў пародзе
• 
  Крышталічны кластар
• 

Літаратура

• Дамінікоўская Д. А. Пірыт // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 199. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
• Мінералы, горныя пароды і глебы роднага краю: Кн. для настаўніка / У. Фядотаў, А. Цытленак. — Мн.: Нар. асвета, 1987. — 109, [2] c.
• Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., John Wiley and Sons, New York, p 285—286, ISBN 0-471-80580-7

Спасылкі

• Mineral galleries Архівавана 9 ліпеня 2006. (англ.)
• Пірыт у базе webmineral.com (англ.)
• Mindat
• Пірыт — каталог мінералаў
• Апісанне пірыту
• Свет Мінералаў. Пірыт. Архівавана 12 студзеня 2012.